Kładka / Jezioro Bystrzyckie

Kiedy w 2011 roku autorzy przystępowali do konkursu na nową kładkę pieszą nad Jeziorem Bystrzyckim, na brzegu znajdował się modernistyczny pawilon kompleksu wypoczynkowego Wodniak. W ciągu kilku lat zmienił się jednak kontekst architektoniczny miejsca. Dziś kładka doprowadza turystów do hotelu Maria Antonina, pokaźnego pseudoregionalnego obiektu wybudowanego na miejscu pawilonu.

Nowoczesna i śmiała pod względem konstrukcyjnym przeprawa zastąpiła most wiszący, który łączył kiedyś brzegi Jeziora Bystrzyckiego. Powstała przy współpracy konstruktorów i architektów. Betonowa konstrukcja, horyzontalna forma i struktura obiektu podporządkowane zostały założeniu minimalnej ingerencji w krajobraz. Ze względu na malowniczą okolicę kładkę wyposażono w elementy pozwalające podziwiać widoki w postaci ławek i amfiteatru.

Już w XIX wieku krajobraz Zagórza Śląskiego z zamkiem Grodno przyciągał amatorów pięknych scenerii. Po II wojnie światowej, gdy tradycje turystyczne odżyły w nowych realiach państwowych i politycznych, wokół jeziora powstały modernistyczne, zakładowe ośrodki wypoczynkowe, które wrosły w pobliski krajobraz.

Kładka swym nowatorskim rozwiązaniem nawiązuje do inżynieryjnej tradycji miejsca. To najdłuższa w Polsce przeprawa o konstrukcji wstęgowej. Jej elegancka forma w postaci białej horyzontalnej linii prowadzi dialog z obiektem dawnego minimalistycznego pawilonu. To indywidualny projekt dedykowany temu miejscu, dopracowany w detalu i prezentujący wysoką jakość wykonania. Tyle że pawilonu już nie ma. W efekcie zmian kontekstu krajobrazowego dialog został przerwany. Jest wyrazista kładka i nowo-stary hotel, który obecnie dominuje w krajobrazie, a swą skalą zdaje się przyćmiewać pobliski zamek. Brak ciągłości można zauważyć również w układzie funkcjonalnym. Amfiteatr widokowy, stanowiący element kładki, jest bowiem odizolowany od znajdującego się tuż obok tarasu hotelu. Wobec kontrastu między budowlami każdy dodatkowy element urozmaicenia staje się nadmiarem.

Falowanie kładki w pionie i w poziomie z dodatkowo skośną balustradą wydaje się zbędnym nagromadzeniem form. Wątpliwości budzi również instalacja multimedialnych ławek ze śpiewem ptaków i szumem wody w miejscu, gdzie należałoby dopuścić do głosu naturę. Kropkę nad „i” stawia oświetlenie kładki. Jego wielokolorowy pulsujący rytm w zestawieniu z siatką balustrady o gęstych oczkach izoluje przestrzeń i utrudnia percepcję otaczającej przyrody. Trudno nie wspomnieć tu słów polskiej piosenki przywołującej marzenie o San Francisco, które zdaje się wywierać wpływ na wiele samorządowych inwestycji, nawet tych w otoczeniu pięknego krajobrazu.

Robert Maillart, projektant mostów które zwróciły uwagę świata na możliwości i piękno konstrukcji betonowych, uznawał, że istotą ich urody jest prostota pozbawiona wszelkich ozdób. Konsekwentnie w swej twórczości eliminował zbędne elementy tak, aby jego dzieła prezentowały niezakłócony obraz sił natury i zespalały się z krajobrazem. W przypadku realizacji kładki nad Jeziorem Bystrzyckim prostota konstrukcji została zakłócona. Jednak światło można złagodzić, a ławki przyciszyć i pozwolić wybrzmieć pięknu i logice konstrukcji, które jako elementy przyrody zawsze się z nią komponują.

Założenia autorskie

Nowa przeprawa miała dyskretnie wpisać się w krajobraz. Postawiono na minimalistyczną konstrukcję taśmową – formę rzadko stosowaną, jednak bardzo efektowną. Zaprojektowano ją jako dwuprzęsłową wstęgę o rozpiętości przęseł 22 i 80 m oraz całkowitej długości 125,85 m. Przęsła kładki to pomost wiszący na czterech linach nośno-sprężających, złożony z 49 żelbetowych betonowych segmentów. Jest to także miejsce wypoczynku, stąd przewidziano tam trzy platformy widokowe z ławeczkami, a na skarpie betonowe schody z siedziskami. Koncepcja powstawała w czasach, gdy nad brzegiem znajdował się jeszcze ośrodek wypoczynkowy i restauracja Wodniak oraz inne obiekty wybudowane w stylu modernistycznym. W trakcie realizacji pejzaż architektoniczny okolicy uległ zmianie.

Joanna Styrylska

Kładka to także miejsce wypoczynku i kontemplacji przyrody, dlatego przewidziano na niej trzy platformy widokowe z ławeczkami