Klub Studio / Kraków

Studiowałem w latach 90., kiedy „kultura studencka” kwitła. Koncerty juwenaliów taplały się w błocie, a studenci imprezowali przy ogniskach pomiędzy akademikami. Kluby studenckie miały wystrój z dykty, paździerza, gipsu i szmat à la Piwnica Pod Baranami i były upchane ludźmi po obu stronach scen ponad granice możliwości. Dzisiaj przeznaczenie przestrzeni oraz jej użytkownicy zmieniły się. Klub w dawnej stołówce pośrodku miasteczka akademickiego sąsiaduje ze sklepem spożywczym i musi „walczyć o klienta”, bo i studenci są inni, bywają raczej konsumentami miejsc, a nie ich współtwórcami. A może mają inną niż kiedyś wizję swoich miejsc.

Klub Studio to próba przeniesienia idei klubu studenckiego we współczesność. Autor przedstawia budynek jako sprawną maszynę i choć na pozór funkcja zdaje się tu dominować, to jest ona raczej miejscem odbicia do działania i właśnie ona daje życie. Instytucja kultury musi być dziś otwartą na zmiany i sprawnie zarządzaną firmą. Niezależne wejścia, wiele możliwości podziału i łączenia sceny, widowni oraz holu, przytulne kąty i sala, która zmieści nawet dwa tysiące ludzi, pozwalają na organizację koncertu, spektaklu, dyskoteki, górniczego święta i kameralnej imprezy. Są salki dla biznesu i studio nagrań. Całość zarówno od strony podziałów przestrzeni, jak i formy to konsola pozwalająca na kontrolę chaosu zmian. Ta forma przyjmie ich wiele. Klub to wydarzenia i czas pomiędzy nimi. Po to, by był on miejscem żywym na co dzień, wskrzeszono ideę uczelnianego browaru, co stanowi wyjątek w skali kraju. Piwo jest nie tylko towarzyskim napędem, lecz także przedłuża górnicze i hutnicze tradycje Akademii. Browar warzy pilsnera, marcowe czy portera, a sala i kuchnia są gotowe na obsługę tradycyjnych świąt z wydawaniem do piwa 500 golonek naraz. Projektanci tak zaaranżowali tę część budynku, aby odwiedzający mogli zobaczyć cały proces produkcji, również z zewnątrz. Na dachu postawiono kilka uli, a miód ponoć „idzie” do piwa.

AGH to jedna z najlepszych polskich uczelni, która rozwija się i buduje kolejne obiekty. Metamorfoza stołówki w klub studencki udowadnia, że ten rozwój warto zaplanować, a do realizacji trzeba dobrze wybrać projekt i architekta. Obiekt na planie kwadratu to część założenia Miasteczka Studenckiego, autorstwa profesora Tomasza Mańkowskiego i jego zespołu, projektowanego od lat 60. XX wieku. Nie zostało ono zrealizowane w całości, a dziś jego spójność jest zagrożona. Starania osób zarządzających obiektem oraz władz uczelni pozwoliły wypracować pomysł funkcjonowania klubu i wybrać projekt w konkursie.

Zdecydowano o przebudowie dawnej stołówki z utrzymaniem jej gabarytów, dzięki czemu udało się zachować oryginalną kompozycję. Wybrany projekt w pewnym stopniu spełniał te oczekiwania. Dawna sala stołówki stała się widownią i sceną. Zachowano oryginalne dźwigary jej przekrycia. Schody wejścia dopełniają przestrzeń agory. Materiały są surowe. Sprawdza się tutaj „studentoodporna” estetyka. Pancerne balustrady, stalowe bary, nieotynkowany beton i cegła dają oddech, luz i swobodę. Dobór nie jest przypadkowy, bo zieleń ceramicznych głowic słupów i roślinności, czerwień cegły i skorodowanej stali, czerń sufitów i posadzek to powidoki barw Akademii Górniczo-Hutniczej. Nieformalną atmosferę wnętrz współtworzą rzeźby, freski i instalacje studentów Akademii Sztuk Pięknych. Jedno z dzieł, złożone ze starych komputerów, skanerów i kabli, układa kompozycję planu miasteczka AGH.

Być może metamorfoza Klubu Studio to właśnie złoty środek, dobra wskazówka, jak zachować miejsca i tradycje mocno wpisane w przeszłość i w jaki sposób otworzyć je na przyszłość.

Założenia autorskie

Akademickie Centrum Kultury Klub Studio jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i uznanych klubów muzycznych w Polsce. To animator kultury i rozrywki w środowisku studenckim. Jego budynek został osadzony w kontekście urbanistycznym miasteczka studenckiego AGH. Obecny wygląd to efekt naszej pracy konkursowej z roku 2014.

Budynek klubu zgodnie z założeniami wchłonął stołówkę z czasów PRL-u. Dyktowane fałszywym pragmatyzmem pozostałości tego obiektu wielokrotnie utrudniały uzyskanie optymalnych rozwiązań. Forma to opakowanie skrajnie funkcjonalistycznego założenia. Elewacje zamykające podstawowe perspektywy pokryto stalą. Pozostałe będą porośnięte pnączami. Zasadniczym materiałem budowlanym jest beton, bez upiększeń i estetyzacji. Kawerny i raki stanowią jego piękno. Nie ma podwieszonych sufitów, z wyjątkiem ekranów akustycznych, a instalacje bezpruderyjnie pełzają po ścianach i sufitach. Dzięki mobilnym przegrodom zapewniono zmienność konfiguracji funkcji. Sercem Klubu jest sala widowiskowa mieszcząca 1800 osób. Wyposażono ją w balkon, wysuwaną widownię i loże. Nad rozbieralną sceną wiszą tony pomostów i urządzeń technicznych. Wraz z garderobami i pomieszczeniami towarzyszącymi umożliwia ona realizację dowolnych wydarzeń, w tym przedstawień teatralnych. Akustyka sali wielofunkcyjnej Klubu Studio należy do najlepszych dla tego typu obiektów (raport z pomiarów akustycznych). Oparta jest m.in. o ustroje akustyczne, do których realizacji użyto cegły. Zastosowano wszystkie możliwe rozwiązania poprawiające propagację fal głosowych, włącznie z pułapkami basowymi.

W Klub Studio został zaimplementowany browar, tworzący nowe podejście do budynków użyteczności publicznej. Na powierzchni 4000 m2 zlokalizowano wiele funkcji, które spełniają oczekiwania odbiorców, a koszt 1 m2 to ok. 4500 zł brutto. Zasada D.D.T., czyli Dużo, Dobrze, Tanio, została spełniona. W XII edycji organizowanego przez miasto konkursu Kraków bez barier obiekt otrzymał nagrodę główną.

Jerzy Stożek

Sercem Klubu Studio jest sala widowiskowa, wyposażona w balkon, wysuwaną widownię i loże. Jej akustyka należy do najlepszych dla tego typu obiektów w Polsce