Architektura MuratorBiblioteka2012Architektura-Murator 2/2012
Architektura-murator
nr 2/2012
Zdjęcie wstępne

W obronie zbudowanego na początku lat 70. XX wieku unikalnego, brutalistycznego dworca w Katowicach, bezskutecznie występowały środowiska architektów i historyków. Dziś na jego miejscu realizowany jest nowy kompleks handlowo-komunikacyjny.
Zniknęło jedno z najwybitniejszych dzieł polskiej współczesnej architektury, a jako argumenty za jego wyburzeniem inwestorzy wymieniali nie tylko brak funkcjonalności czy możliwości dostosowania do nowych potrzeb, ale także jego stan techniczny.
Tymczasem pochodzący z tego samego okresu Dworzec Centralny w Warszawie przedłużenie życia zawdzięcza Euro 2012. Czy  na długo? Na to pytanie nikt nie daje dziś pewnej odpowiedzi.
Ewa P. Porębska

Spis treści
  • KONTEKSTY
  • Reklamowy smog nad Polską

    Prawo do czystego miasta wiąże się z potrzebą walki z zanieczyszczeniami wody i powietrza, ale także z hałasem i nośnikami informacji wizualnej – mówi burmistrz São Paulo Gilberto Kassab, który wytoczył wojnę reklamom w przestrzeni publicznej i ją wygrał. W Polsce coraz częściej sprzeciw wobec wizualnego zaśmiecania miast wyrażają media, stowarzyszenia zajmujące się estetyką przestrzeni publicznej, a nawet sami obywatele
    Tekst: Dawid Hajok

  • REALIZACJE
  • Modernizacja Dworca Centralnego w Warszawie
    (Autorzy: Towarzystwo Projektowe, projektanci: Grzegorz Niwiński, Jerzy Porębski)

    Okazją do przeprowadzenia pierwszych od ponad 30 lat poważniejszych prac remontowych na Dworcu Centralnym stało się powierzenie Polsce i Ukrainie organizacji mistrzostw Europy w piłce nożnej w 2012 roku. We wstępnym projekcie zapisano jedynie konieczność poprawy jego estetyki, w tym wykonanie nowej informacji wizualnej i aranżacji przestrzeni handlowych oraz uporządkowanie reklam. Równocześnie pracowano bowiem nad założeniami do dwuetapowego konkursu architektonicznego na nowy obiekt, który jednak się nie odbył. O przywracaniu i dodawaniu wartości oraz stylu głównego projektanta obiektu – Arseniusza Romanowicza – piszą Werner Huber, redaktor szwajcarskiego magazynu „Hochparterre” i krytyk Grzegorz Stiasny, a o idei jego modernizacji Jerzy Porębski i Grzegorz Niwiński z Towarzystwa Projektowego. Ponadto historię dworca przybliża Hubert Trammer, przebieg inwestycji – prezes zarządu PKP S.A. Maria Wasiak, a znaczenie gmachu dla przestrzeni Warszawy Tomasz Gamdzyk z Wydziału Estetyki urzędu miasta i historyk sztuki Małgorzata Omilanowska.

  • TECHNIKA
  • Muzeum regionalne w chińskim Ordos
    (Autorzy: MAD)

    Pod względem ideologicznym i konstrukcyjnym budynek nawiązuje do projektu kopuły geodezyjnej, którą Richard Buckminster Fuller chciał przykryć Manhattan. Jest wielkopowierzchniową strukturą prętową, której konstrukcje od zewnątrz i od wewnątrz ukryto pod okładzinami. Strukturę stężono płaskimi kratownicami  o łukowym pokroju i pokryto z wierzchu blachą pofałdowaną, paro- i termoizolacją oraz prostokątnymi panelami aluminiowymi. Te ostatnie, prefabrykowane na placu budowy, malowano proszkowo i montowano na stalowych łatach.
    Autor tekstu: Maciej Lewandowski, fot. Shu He/ MAD i Tobias Andersson Åkerblom

  • PIERWSZE W POLSCE
  • Spodek rozciągany i ściskany

    Katowicki Spodek, autorstwa Wacława Zalewskiego, jest przede wszystkim pierwszym w świecie przykładem struktury projektowanej według autorskiej metody przebiegu strumieni sił, na pierwszy rzut oka niemożliwej do skonstruowania, a jednak zaskakująco stabilnej, w której podwieszone trybuny nadają budowli charakterystyczny, kultowy już dzisiaj, kształt latającego statku kosmicznego – pisze badaczka architektury, historyk sztuki Uniwersytetu Śląskiego Irma Kozina
    Fot. Mieczysław Migoń, konstrukcja dachu Spodka

  • CO SIĘ PROJEKTUJE
  • Szczecińskie studio mellon opracowało masterplan 36-hektarowego powojskowego terenu nad samym morzem w Mielnie, na którym prywatny inwestor chce zrealizować ogromny kompleks rekreacyjno-wypoczynkowy

  • CZYTELNIA
  • Nowe książki i magazyny z własnego księgozbioru oraz nowości wydawnicze polecają krakowscy architekci Piotr Lewicki i Kazimierz Łatak, autorzy wielokrotnie nagradzanych budynków mieszkalnych i przestrzeni publicznych, a Obraz miasta Gordona Cullena recenzuje dla nas Hubert Trammer

  • WARSZTAT
  • Podczas renowacji dworca odkrywano niezidentyfikowane fragmenty stalowych konstrukcji, sieci rynnowych odwodnień, cieknące dylatacje czy pęknięcia stropów. Jeśli już po godzinach siedzenia w archiwum udało się znaleźć część dokumentacji mogącej pomóc w realizacji, to okazywało się, że nie zawsze budowano według projektu – wyjaśnia współpracująca przy remoncie obiektu Jolanta Fabiszewska

  • ZAWÓD ARCHITEKT
  • Nie projektuję wbrew klientowi. Zawód Architekta wymaga kompromisów i ja się ich nie wstydzę – rozmowa z Ryszardem Girtlerem, współautorem Nowego Domu Braci Jabłkowskich