Muzeum Sztuk Pięknych / Xi'an

Prowincję Shaanxi w północno-centralnych Chinach uznaje się za kolebkę cywilizacji chińskiej. Jej stolica, miasto Xiʼan, było siedzibą trzynastu dynastii na przestrzeni ponad 2 tys. lat, od XI wieku p.n.e. do X n.e. To właśnie tam zaczynał się jedwabny szlak umożliwiający od III wieku n.e. wymianę handlową między Chinami a Bliskim Wschodem i Europą. Obecnie miasto Xiʼan zawdzięcza sławę terakotowej armii, odkrytej na jego przedmieściach w latach 70. XX wieku, oraz innej relikwii dawnej historii Państwa Środka – buddyjskiej świątyni, Wielkiej Pagody Dzikich Gęsi. Obiekt mierzy siedem kondygnacji, wybudowany został w VII wieku n.e. i przetrwał trzęsienie ziemi. Na południe od pagody, w „wiecznie rozświetlonej” dzielnicy Datang, znajduje się kolejna imponująca budowla, choć wzniesiona współcześnie. Jest nią Muzeum Sztuk Pięknych Quijang, które w ostatnich latach zostało rozbudowane o dodatkową część o powierzchni blisko 2 tys. m2. Nowa monumentalna bryła, wkomponowana w dawny dziedziniec, została zaprojektowana przez pracownię architektoniczną Neri&Hu, jako odpowiedź na rozszerzone funkcje kulturowe oraz komercyjne muzeum.

Z uwagi na bliskość istniejących galerii, w których kontekst należało się wpisać, nowa część została zlokalizowana w znacznej mierze pod ziemią, w obrębie dwóch kondygnacji, przez które prowadzą schody łączące dziedziniec ze znajdującym się poniżej poziomu ulicy placem. U podstawy schodów, tuż przed wyjściem na „zatopiony” plac zlokalizowano studnię, która doświetla zagłębiony korytarz dziennym światłem przenikającym do wnętrza przez trzy kondygnacje. Takie rozwiązanie tworzy intrygującą zachętę do odwiedzenia wystaw zlokalizowanych na drugiej kondygnacji piwnicy muzeum. Po bokach schodów prowadzących do wejścia do galerii przewidziano toalety i powierzchnie handlowe, wpisujące się w funkcjonowanie tętniącej życiem ulicy, przy której położone jest Muzeum Sztuk Pięknych Quijiang. Podziemna część rozbudowy gmachu mieści także przestrzenie muzealne, restaurację i pomieszczenia techniczne.

Cała bryła podziemia muzeum wraz z podium wznoszącym się na jedną kondygnację nad poziomem terenu została wykonana w technologii betonowej in-situ. Jej masywne ściany zewnętrzne przenoszą na ściany poprzeczne i fundament parcie gruntu, którego nadmierne przemieszczenia mogłyby uszkodzić sąsiednie obiekty. Wykonanie tak głębokiej piwnicy w bezpośredniej bliskości budynków istniejących wymagało także zastosowania odpowiednio sztywnej obudowy wykopu, chroniącej sąsiadujące obiekty przed osiadaniem w trakcie prac ziemnych i budowy części podziemnej. Od podium wyraźnie odcina się ustawiona na nim monumentalna rotunda z kamienno-szklaną elewacją, wewnątrz której znajdują się powierzchnie handlowe i gastronomiczne, na jej dachu zlokalizowano natomiast amfiteatr na świeżym powietrzu. Przestrzeń ta pełni funkcje otwartego publicznie forum, jako miejsce różnych działań, a jednocześnie służącego za platformę dla prywatnych występów.

W odróżnieniu od konstrukcji podziemia oraz podium, ustawiony na nim monument wykonano jako stalowy szkielet, dzięki czemu udało się ograniczyć obciążenia przekazywane na strop podium i zrealizować duże rozpiętości stropów. Cała ta konstrukcja obudowana została kamiennymi płytami mocowanymi do niej za pośrednictwem stalowej podkonstrukcji. Między kamiennymi obudowami stalowych słupów zaprojektowano przezierną ścianę osłonową ze szkła. Kamienne płyty elewacyjne nadają obiektowi masywności i monumentalności, w istocie jest on jednak relatywnie lekki za sprawą stalowego szkieletu. Obudowy słupów z czerwonego trawertynu ukształtowane są w romby, tak aby ułatwić światłu przenikanie do wnętrza. Całość tworzy harmoniczną kompozycję, która po rozświetleniu w nocy przywodzić może na myśl lampion – popularny motyw „wiecznie rozświetlonej” dzielnicy Datang.

Kamienne płyty elewacyjne wykonane z czerwonego trawertynu dodają obiektowi masywności, w rzeczywistości jest on jednak relatywnie lekki za sprawą stalowego szkieletu

Charakterystyczny czerwony kamień, którym wykończono budynek, podkreśla wyrazistość gmachu, ale nie konkuruje z historycznymi zabudowaniami