Restauracja Under w Norwegii

Under to pierwsza podwodna restauracja w Europie zlokalizowana w pobliżu miasta Lindesnes, w najdalej wysuniętej na południe części Norwegii. Określenie „pod” jest tutaj traktowane dosłownie, ponieważ fragment budynku zaprojektowano pod poziomem morza.

Nachylona pod kątem 20 stopni względem horyzontu 34-metrowa, betonowa bryła tylko z pozoru wydaje się prostym obiektem architektonicznym. W rzeczywistości to rozwiązanie skomplikowane inżynieryjnie, wynik multidyscyplinarnego procesu projektowego, w którym oprócz architektów udział brali również projektanci krajobrazu, wnętrz, dizajnerzy oraz graficy z pracowni Snøhetta. W rezultacie na jednym z najbardziej zmiennych pogodowo wybrzeży Morza Północnego powstała niezwykła przestrzeń restauracyjna o powierzchni 495 m².

Bryłę zaprojektowano w surowej, skandynawskiej estetyce. Prostolinijny kształt zaburza jedynie wycięcie formujące wejście główne oraz platformę widokową, dostępną dla zwiedzających o dowolnej porze. Ideę wpasowania budynku w otoczenie odzwierciedla koncepcja wykończenia betonowej fasady. Wykorzystanie nieregularnego, drewnianego szalunku powoduje, że woda zalewająca powłokę zewnętrzną będzie stopniowo tworzyć sztuczną rafę dla morskiej fauny i flory, stając się integralną częścią krajobrazu półwyspu.

Konstrukcja budynku została wykonana w technologii betonowej wylewki in-situ, bezpośrednio na barce zacumowanej w pobliżu ostatecznej lokalizacji obiektu. Po zakończeniu prac nad skorupą zewnętrzną oraz umocowaniu tymczasowych kotew panoramicznej przegrody akrylowej – ważące 12,3 t okno docelowo utrzymywane jest we właściwej pozycji dzięki różnicy ciśnień i stałego „docisku” wody – barka, na której zamontowana była cała konstrukcja, została zatopiona. Od tego momentu restauracja stanowiła wypełnioną wodą „betonową łódź podwodną”, którą za pomocą dźwigu oraz holowników umieszczono na wcześniej przygotowanych fundamentach, zamocowanych w skalnym podłożu dna morskiego. Trudność stanowiło manewrowanie betonowym monolitem o wadze setek ton (stale monitorowane pod względem balansu obciążenia) w taki sposób, by na otwartych wodach morza w żaden sposób nie naruszyć skalnego otoczenia restauracji, a także dna morskiego. Brak ingerencji w krajobraz półwyspu był nie tylko częścią koncepcji architektonicznej, ale także elementem badań prowadzonych przez Norweski Instytut Bioekonomii (NIBIO) – budynek restauracji stanowi ważny punkt obserwacji fauny i flory tej części Morza Północnego. Po udanym zakotwiczeniu bryły na dnie morza – co stanowiło największe wyzwanie – odpompowaniu wody i uzyskaniu pozytywnych wyników w testach szczelności, usunięto wszystkie tymczasowe kotwy i rozpoczęto prace wykończeniowe. Konstrukcję zewnętrzną budynku stanowi wodoszczelny beton, odseparowany za pomocą szczeliny wentylacyjnej od wewnętrznych paneli akustycznych i warstwy izolacyjnej.

Mechanicznie wspomagana wentylacja szczeliny ma zapobiegać kondensacji wody, która powstaje w wyniku „potliwości” betonu. Jej ewentualny nadmiar jest stale wypompowywany z niecki w najniższym punkcie budynku. Panoramiczne okno z widokiem na dno morskie to wyprodukowana przez firmę Reynolds Polymer akrylowa tafla o szerokości 10,8 m, wysokości 3,43 m oraz grubości 0,27 m. Jest ono w całości zanurzone w wodzie, w odróżnieniu od okna doświetlającego galerię, którego tafla z akrylu o grubości 80 mm znajduje się na wysokości poziomu morza. Dzięki temu uzyskano widok podwodnego świata w ciągu dnia i gwiaździstego nieba wieczorem. Zewnętrzne oświetlenie zamontowane na dnie morza od strony okna, nocą doświetla główną salę restauracyjną. Kolor wnętrza zmienia się zależnie od pory roku – od szafirowego błękitu w porze zimowej, po zieleń Emeralda w okresie wykwitu alg latem.

Przejście pomiędzy dniem i nocą było również inspiracją dla stworzenia paneli akustycznych SoftCell, które stanowią wykończenie sufitu i ścian sali restauracyjnej. Wygenerowany parametrycznie model dostosowano do możliwości fabrykacji paneli, w efekcie uzyskując płynne przenikanie odcieni różu w części holu wejściowego, aż po chłodne błękity w części restauracyjnej, nawiązujące do różnych faz zachodu słońca, widzianego spod powierzchni wody. Wnętrze doświetlone jest za pomocą ukrytych w panelach 380 opraw. To niewidoczne oświetlenie zamontowano tak, by uwydatniało poszczególne elementy wystroju, takie jak, stoły czy krzesła zaprojektowane, podobnie jak cała identyfikacja wizualna, przez pracownię Snøhetta. Do wykończenia wnętrz wykorzystano takie materiały jak: drewno – dąb norweski (galeria restauracji i wejście), metal (detale balustrady i łączenia materiałów), tkanina (wykończenie sufitu i ścian w sali restauracyjnej) oraz akryl (przezroczysta przegroda oraz system doświetlenia galerii).

Najważniejszą częścią restauracji jest główna sala z panoramicznym oknem, wykonanym z tafli akrylu o szerokości blisko 11 metrów i wysokości ponad 3, przez które roztacza się imponujący widok na dno morza