Europan to międzynarodowy konkurs dla projektantów poniżej 40 roku życia, który odbywa się pod wspólnym hasłem w kilkudziesięciu europejskich miastach, także w Warszawie. W 2019 roku, tak jak w poprzedniej edycji, główny temat odnosił się do miast produktywnych, jednak tym razem uczestnicy mieli skupić się przede wszystkim na trzech aspektach: wykorzystaniu zasobów naturalnych, mobilności oraz zapewnienie równowagi między obszarami miejskimi i wiejskimi, bogatymi i biednymi.
Polska odsłona konkursu dotyczyła pomysłów dla 115-hektarowego terenu dawnej Huty Warszawa. Głównym wyzwaniem jest zintegrowanie istniejących i przyszłych form działalności produkcyjnej z miejscami pracy i innymi funkcjami miejskimi takimi jak mieszkania, usługi, rozrywka i rekreacja – czytamy w założeniach. Spośród ośmiu nadesłanych prac polskie jury wytypowało cztery, które następnie oceniane były przez jury międzynarodowe.
Pierwszą nagrodę otrzymał projekt Feedback Placemaking Ady Jaśkowiec i Michała Strupińskiego, którzy obszar będący przedmiotem konkursu starali się włączyć w strukturę całego miasta. W swojej koncepcji oparli się o założenia Strategii rozwoju m.st. Warszawy do 2030 roku, proponując jej przestrzenną interpretację. Jak tłumaczą, wykorzystali trzy czynniki kluczowe ich zdaniem dla rozwoju stolicy: elastyczność ekonomiczną, rozumianą jako dostosowanie przepisów i warunków przestrzennych do potrzeb firm o różnej wielkości i profilu, elastyczność ekologiczną, pozwalającą żywo reagować na wyzwania związane z zmianami klimatycznymi, co w przypadku Warszawy oznaczać będzie głównie skupienie się na jakości powietrza, zwalczanie efektu miejskich wysp ciepła i zapewnienie lepszej retencji wód, oraz elastyczność społeczną, dzięki której miasto wciąż będzie atrakcyjne dla nowych przybyszów.
Dla wyznaczonego obszaru zaproponowano dogłębnie przemyślany proces zagospodarowania. Projekt wskazuje zarówno uczestników tego procesu, jak i powiązania pomiędzy nimi. Umożliwia on ponadto eksperymentowanie i modyfikacje, nie przekreślając z góry żadnych funkcji użytkowych czy zależności – uzasadniało jury.
Drugie miejsce przyznano pracy NEW neighbourHUT autorstwa Edyty Niecieckiej, Stanisława Tomaszewskiego i Michała Niemyjskiego, a wyróżnienie projektowi Volcano Michała Purskiego oraz Inez Wawszczyk. Efekty polskiej odsłony konkursu Europan 15 mają być wykorzystane w pracach nad nowym studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Warszawy.
To nie jedyni Polacy nagrodzeni w tej edycji. W odsłonie chorwackiej jedną z drugich nagród otrzymał zespół, w którego skład weszła artystka Julia Legeżyńska, w holenderskiej w zespole zwycięskim znalazła się architekta Izabela Słodka, a w wyróżnionym architekt Maciej Wieczorkowski. W odsłonie fińskiej wśród grup, które zdobyły drugą nagrodę była ekonomistka Aleksandra Jansen, a w szwedzkiej wyróżniono m.in. zespół urbanistów, w tym Marcina Żebrowskiego i Dominiki Misterki, a jedną z drugich nagród otrzymał zespół architekta Piotra Wiśniowskiego.
W sumie w konkursie Europan 15 nagrodzono 136 zespołów z 17 krajów. Zwycięzcy otrzymali po 12 tys. euro, a zdobywcy drugiego miejsca po 6 tys. euro. Całkowita pula nagród wyniosła 800 tys. euro.
Europan to nie jedyny prestiżowy konkurs dla młodych architektów. Przegląd tych najpopularniejszych, w których pod uwagę brana jest m.in. pierwsza realizacja, portfolio bądź opracowanie projektu na zadany temat, opublikowaliśmy przy tekście „Najważniejsze konkursy dla młodych architektów”.
