Życie w Architekturze 2025. Cytadela Muzeów. WXCA, Współpraca: Buro Happold (Muzeum Wojska Polskiego), WSP Polska (Muzeum Historii Polski)

Życie w Architekturze 2025. Cytadela Muzeów. Założenia Autorskie

Cytadela Warszawska po latach otwiera się na miasto jako 30-ha Park Kultury, miejsce spotkań, refleksji i wspólnoty. Projekt zakładał rewitalizację historycznego terenu i jego przekształcenie w dostępny kompleks muzealno-parkowy, we współczesną przestrzeń publiczną wspierającą kulturę, pamięć i rekreację.

Dawna przestrzeń militarna ma zyskać nowe, społeczne znaczenie. Kompozycja przestrzenna nawiązuje do układu koszar Królewskiej Gwardii Pieszej Koronnej i osi Traktu Królewskiego, której przedłużeniem jest Plac Gwardii. W pierwszym etapie realizacji swoje siedziby zyskały Muzeum Historii Polski (MHP) i Muzeum Wojska Polskiego (MWP).

Budynki mają współczesną formę, a zarazem są silnie osadzone w symbolicznym kontekście narodowym. Ich fasady stanowią metaforę pamięci zbiorowej i wspólnej tożsamości. MHP, poprzez warstwową strukturę i „zatopione” ślady, splata uniwersalne wątki historii. MWP, poprzez fasadę z szewronem i kolorystykę murów Cytadeli, nawiązuje do wojskowej tożsamości miejsca. Obiekty zaprojektowano jako wielofunkcyjne instytucje kultury – z elastycznymi przestrzeniami ekspozycyjnymi oraz rozbudowanym zapleczem edukacyjno-społecznym. Kompleks z odtworzonym Placem Gwardii tworzy spójną całość – przestrzeń reprezentacyjną, a zarazem otwartą na codzienne życie, wpisaną w zielony krajobraz Cytadeli. W MHP większość funkcji dostępna jest z poziomu parteru. To otwarta przestrzeń, zachęcająca do samodzielnej interpretacji ścieżki zwiedzania. Wystawa główna obejmuje tzw. „kieszenie” – miejsca odpoczynku i orientacji.

Dostępny dla wszystkich odwiedzających Cytadelę jest także taras z widokiem na panoramę stolicy. MWP składa się z ośmiu bloków funkcjonalnych, spiętych masywnym dachem, tworząc spójną kompozycję. Park Kultury to przestrzeń codziennego użytku, wydarzeń plenerowych i nieformalnych spotkań. Kolejne etapy: pawilon północny, kładka i adaptacja kazamat i innych obiektów, uzupełnią ofertę o funkcje usługowe i pogłębią ideę integracji z miastem.

Życie w Architekturze 2025. Cytadela Muzeów. Autorzy

Autor projektu:

WXCA, Współpraca: Buro Happold (Muzeum Wojska Polskiego), WSP Polska (Muzeum Historii Polski)

Zespół autorski:

Zespół MWP i MHP: Muzeum Wojska Polskiego: Szczepan Wroński, Marta Sękulska-Wrońska, Paweł Grodzicki, Paweł Wolanin, Krystian Tomczyk, Katarzyna Billik; Ewelina Szeląg, Andrzej Bulanda, Anna Dobek, Kajetan Szostok, Małgorzata Gilarska, Marcin Jurusik, Barbara Płonczyńska, Adrianna Nowak, Małgorzata Dębowska Muzeum Historii Polski: Szczepan Wroński,Marta Sękulska-Wrońska, Paweł Grodzicki, Krzysztof Budzisz, Katarzyna Billik, Rafał Boguszewski, Kamil Cedzyński, Michał Czerwiński, Anna Dobek-Lenczewska, Małgorzata Gilarska, Beata Głaz, Marcin Jurusik, Michał Kalinowski, Michał Kasprzyk, Ludwik Kaizerbrecht, Marcin Kruk, Paulina Kucharska, Jan Kucza-Kuczyński, Elżbieta Leoniewska, Michał Lipiec, Anna Majewska-Karolak, Krzysztof Marciszewski, Adam Mierzwa, Mariusz Niemiec, Magdalena Nowak, Magdalena Julianna Nowak, Barbara Płonczyńska, Zuzanna Rosińska, Paweł Słupski, Michał Staniszewski, Łukasz Szczepanowicz, Kajetan Szostok, Krystian Tomczyk, Paweł Wolanin, Michał Żurek

Dlaczego wg zgłaszających ta realizacja powinna zdobyć Grand Prix:

Cytadela Muzeów to jedna z najważniejszych publicznych inwestycji ostatnich lat - przekształcenie niedostępnych terenów militarnych, naznaczonych trudną pamięcią, w otwartą przestrzeń wspólnoty, edukacji i reprezentacji. To świadome, długofalowe przywrócenie fragmentu miasta – otwarte forum kultury i debaty.

To projekt urbanistyczny, który integruje historię z teraźniejszością, architekturę z krajobrazem, instytucję narodową z lokalną codziennością. Muzeum Historii Polski, powołane po 1945 roku, po raz pierwszy otrzymało pełnowymiarową siedzibę, pozwalającą opowiedzieć historię Polski w jednym miejscu, co niesie istotny wymiar integracyjny.

Muzeum Wojska Polskiego, po ponad stuletniej działalności, również doczekało się własnej przestrzeni – umożliwiającej pełniejszą narrację o obrońcach, bohaterach i dziejach polskiej armii. Architekci potraktowali obiekty i przestrzeń parkową jako nierozerwalną całość.

MHP, oferuje wielofunkcyjną przestrzeń kulturalno-edukacyjną, mieszczącą sale wystaw stałych i czasowych, salę koncertową na 600 osób, kino i salę teatralną, bibliotekę, sale konferencyjne i edukacyjne, zaplecze do przechowywania i konserwacji artefaktów, punkty gastronomiczne oraz taras widokowy z panoramicznym widokiem na Warszawę. Gości liczne wydarzenia kulturalne, edukacyjne i społeczne: koncerty (np. Sinfonia Varsovia), pokazy filmowe, warsztaty i premiery (np. Vogue).

MWP odpowiada na potrzeby wydarzeń państwowych i wojskowych. Pełni rolę m.in. jednego z obiektów polskiej prezydencji w Radzie UE, goszcząc spotkania dyplomatów. Budynek o modularnej, blokowej strukturze mieści przestrzenie ekspozycyjne, salę audiowizualną oraz zaplecze magazynowe i biurowe. Pierwszy etap – MHP, pawilon południowy MWP, Plac Gwardii i infrastruktura – już działa i generuje „żywe życie” stolicy. Kolejne etapy – pawilon północny, kładka do Żoliborza, zagospodarowanie Placu i inne obiekty – dopełnią wizję jednego z największych i najbardziej otwartych kompleksów muzealnych w Europie.

Cytadela Muzeów. Metryka realizacji

Oficjalna nazwa i typ realizacji: Cytadela Muzeów, budynek użyteczności publicznej 

Inwestor: Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie, Muzeum Historii Polski

Generalny wykonawca/wykonawca konstrukcji: IDS-BUD SA , MAR-BUD Sp. z o. o Budownictwo Sp. k. (MWP), BUDIMEX S.A. (MHP)

Powierzchnia zabudowy: 9 616 m2 (MWP), 11 914 m2 (MHP)

Powierzchnia użytkowa: 10989,39 m2 (MWP), 44 506,70 m2 (MHP)

Powierzchnia całkowita: 12 596,21 m2 (MWP), 53 688 m2 (MHP)

Powierzchnia terenu: 30ha (Teren całego Parku Kultury), 61 879 m2 (MWP), 44 100 m2 (MHP)

Kubatura: 103 381,04 m3 (MWP), 432 340 m3 (MHP)

Data przygotowania projektu/ukończenia realizacji: 2015-2017r (MWP), 2016-2017 (MHP)/2023

10. edycja Życia w Architekturze

Wystartowała 10. edycja konkursu ŻYCIE W ARCHITEKTURZE. To wyjątkowe przedsięwzięcie, w którym od 1995 roku nagradzamy polskie realizacje, w najlepszy lub najciekawszy sposób wskazujące kierunek myślenia o relacjach życia i architektury. Na autorów i autorki najlepszego obiektu lub przestrzeni (Grand Prix) czeka nagroda pieniężna w wysokości 20 000 zł.

Czytaj więcej o konkursie Życie w Architekturze 2025

ŻYCIE W ARCHITEKTURZE to najstarszy, organizowany nieprzerwanie od przełomu 1989 roku konkurs na najbardziej wartościowe realizacje w Polsce. W dziewięciu poprzednich edycjach rywalizowało w sumie ponad 3000 budynków i przestrzeni publicznych. Konkurs niezmiennie wskazuje nowe zjawiska, potrzeby i kierunki, jakie pojawiają się w dziedzinie projektowania. Co kilka lat stwarza okazję do spojrzenia na polską architekturę z szerokiej perspektywy. Nie jest ona zniekształcona, bo projekty nie są nominowane, lecz nadsyłane przez samych autorów.

Jury konkursu Życie w Architekturze 2025

Życie w Architekturze 2025. Rekordowe zgłoszenia

W tym roku pracownie architektoniczne zgłosiły do konkursu blisko 400 realizacji (wciąż trwa ich weryfikacja pod kątem zgodności z regulaminem). W tej edycji czeka na Was kilka nowości. Najważniejszą z nich jest brak kategorii. Nie będziemy oddzielnie oceniać np. domów jednorodzinnych czy obiektów komercyjnych. Chcemy skoncentrować się na ŻYCIU w architekturze, czyli jej relacji z odbiorcami i otoczeniem. Kolejną kwestią jest wprowadzenie wojewódzkich list TOP 10, czyli zestawienia najciekawszych realizacji w każdym z 16 województw. Ogłoszenie każdej listy TOP 10 będzie odbywało się w formie audycji, w której opowiemy o wybranych realizacjach i przedstawimy uzasadnienie naszych decyzji.

Zasady konkursu Życie w Architekturze 2025

Cieszymy się, że spośród wszystkich polskich realizacji z lat 2020-2024 będziemy mogli wspólnie wybrać:

Najlepszy obiekt lub przestrzeń 
wskazujące kierunek 
myślenia o relacjach życia 
i architektury (Grand Prix)Ulubieńca Publiczności Laureata Środowiska 
przyznawany przez 
architektów i architektki Laureatów Nagrody Sponsora – firmy Velux

Ze 160 najlepszych polskich projektów wybierzemy TOP 60, czyli 60 najciekawszych obiektów lub przestrzeni. Zostaną one poddane ocenie naszego jury i to właśnie spośród nich wyłoniony zostanie laureat nagrody Grand Prix, a drogą głosowania wskazani zdobywcy tytułów Ulubieniec Publiczności oraz Laur Środowiska – Nagroda Architektów i Architektek.

Dzięki firmie VELUX będziemy mogli także wręczyć trzy dodatkowe nagrody. Zostaną one przyznane tym realizacjom, które wykorzystują światło dzienne jako element kształtowania architektury i poprawy jakości przestrzeni pod dachem z wykorzystaniem okien dachowych. Suma nagród fundowanych przez sponsora wynosi 10 000 zł. Rozstrzygnięcie nastąpi w grudniu 2025 roku.

Sponsorzy konkursu. Na zwycięzcę czeka 20 000 zł

Całe to przedsięwzięcie nie byłoby możliwe bez wsparcia naszych partnerów. Głównym sponsorem 10. edycji ŻYCIA W ARCHITEKTURZE jest Saint-Gobain. Wśród grona sponsorskiego znajdziemy także właścicieli marek: Aluprof, Dyson, Humanscale i VELUX, a także Ecophon, Glassolutions, Isover, Leca, Rigips, Weber oraz Swisspacer z Grupy Saint-Gobain.

Na zdobywcę Grand Prix czeka 20 000 zł.