Życie w Architekturze 2025. Morskie Centrum Nauki im. prof. Jerzego Stelmacha. Piotr Płaskowicki

Życie w Architekturze 2025. Morskie Centrum Nauki im. prof. Jerzego Stelmacha. Założenia Autorskie

Przystępując w 2011 roku do konkursu na projekt Muzeum Morskiego w Szczecinie w pierwszej kolejności szukałem odpowiedzi na dość wyjątkowe wytyczne MPZP. Narzucone ograniczenia sprowokowały do poszukiwania dynamicznej, podciętej bryły, której konotacje przestrzenne z kadłubem statku stały się dość oczywiste.

Położony przy nabrzeżu Odry naprzeciwko Wałów Chrobrego miał stanowić swoisty kontrapunkt dla historycznej zabudowy Szczecina, wyznaczając dominantę przestrzenną na terenie Łasztowni. Ważną przestrzenią publiczną nowego obiektu jest taras zlokalizowany na dachu, jako forma miejskiej, otwartej agory. Dodatkowe schody zewnętrzne umożliwiają zejście z tarasu bezpośrednio na bulwary.Zdefiniowany na etapie konkursu pomysł podziału budynku na trzy części o różnym przeznaczeniu konsekwentnie kontynuowany jest w aktualnym programie.

Każda użytkowa kondygnacja MCN dzieli się na trzy pasy o odmiennej funkcji: podstawową (ekspozycyjną), zlokalizowaną od strony nabrzeża, komunikacyjną i pomocniczą. Klarowny podział funkcjonalny został zaburzony przez „pęknięcie” bryły – jej cofniętą i przeszkloną część, która otwiera widok w kierunku Wałów Chrobrego. Powstał tu wielokondygnacyjny hol wejściowy, który dzieli bryłę na dwie części: przestrzeń wystawową oraz planetarium o kształcie sferycznym. Bryła planetarium dzięki swojej konstrukcji wsporczej „zawisła” nad obniżonym foyer, lewitując w przestrzeni MCN. Dzięki świetlikowi wpadające światło dodatkowo podkreśla opływowy kształt planetarium.

Kolejną atrakcją jest możliwość zejścia pod kulę. Na schodkach prowadzących pod to częściowe obniżenie, zaaranżowane na kształt wnętrza łodzi, gdzie można przysiąść i obserwować projekcje wyświetlane na powierzchni sfery. Planetarium, druga po przestrzeni ekspozycyjnej atrakcja MCN, tworzy geometryczną „rzeźbę”, widoczną zarówno od wewnątrz, jak i z zewnątrz. Jego bryła sprawia wrażenie zawisłej w przestrzeni holu sfery.

Życie w Architekturze 2025. Morskie Centrum Nauki im. prof. Jerzego Stelmacha. Autorzy

Autor projektu:

Piotr Płaskowicki

Zespół autorski:

Piotr Płaskowicki PB: M. Gutowski, P. Różak, A. Bogucka, A. Dziób, PW: M. Gutowski, P. Różak, K. Gołębiewska, N. Lidak, K. Naulewicz, M. Pawlik, J. Wiedro

Dlaczego wg zgłaszających ta realizacja powinna zdobyć Grand Prix:

Klarowny podział funkcjonalny został zaburzony przez „pęknięcie” bryły – jej cofniętą i przeszkloną część, która otwiera widok w kierunku Wałów Chrobrego. Powstał tu wielokondygnacyjny hol wejściowy , który dzieli bryłę na dwie części: przestrzeń wystawową oraz planetarium o kształcie sferycznym. Bryła planetarium dzięki swojej konstrukcji wsporczej „zawisła” nad obniżonym foyer, lewitując w przestrzeni MCN. Dzięki świetlikowi wpadające światło będzie dodatkowo podkreślać opływowy kształt planetarium. Kolejną atrakcją jest możliwość zejścia pod kulę. Na schodkach prowadzących pod to częściowe obniżenie, zaaranżowane na kształt wnętrza łodzi, będzie można przysiąść i obserwować projekcje wyświetlane na powierzchni sfery.

Planetarium, druga po przestrzeni ekspozycyjnej atrakcja MCN, tworzy geometryczną „rzeźbę”, widoczną zarówno od wewnątrz, jak i z zewnątrz. Jego bryła sprawia wrażenie zawisłej w przestrzeni holu sfery. Na pierwszym piętrze, w lewym skrzydle zlokalizowane zostanie ponadto zaplecze planetarium oraz sala wykładowo-edukacyjna. Dodatkowe sale edukacyjne umieszczone zostaną w części uzupełniającej na drugim piętrze. Komunikacja pomiędzy piętrami odbywać się będzie za pomocą: głównych schodów w przestrzeni ekspozycyjnej oraz dwóch klatek schodowych w trzonie komunikacyjno-pomocniczym w obu skrzydłach. Dodatkowo z holu dostępne będą windy obsługujące każdą z kondygnacji (łącznie z tarasem na dachu).

Morskie Centrum Nauki im. prof. Jerzego Stelmacha. Metryka realizacji

Oficjalna nazwa i typ realizacji: Morskie Centrum Nauki im. prof. Jerzego Stelmacha, budynek użyteczności publicznej 

Inwestor: Morskie Centrum Nauki

Generalny wykonawca: ERBUD

Wykonawca konstrukcji: PKBI/PK BAYER PROJEKT

Powierzchnia zabudowy: 4 557 m2

Powierzchnia użytkowa: 6 949 m2

Powierzchnia całkowita: 10 700 m2

Powierzchnia terenu/kubatura: 8 700 m2/49 032 m3

Data przygotowania projektu/ukończenia realizacji: 2017/2023

10. edycja Życia w Architekturze

Wystartowała 10. edycja konkursu ŻYCIE W ARCHITEKTURZE. To wyjątkowe przedsięwzięcie, w którym od 1995 roku nagradzamy polskie realizacje, w najlepszy lub najciekawszy sposób wskazujące kierunek myślenia o relacjach życia i architektury. Na autorów i autorki najlepszego obiektu lub przestrzeni (Grand Prix) czeka nagroda pieniężna w wysokości 20 000 zł.

Czytaj więcej o konkursie Życie w Architekturze 2025

ŻYCIE W ARCHITEKTURZE to najstarszy, organizowany nieprzerwanie od przełomu 1989 roku konkurs na najbardziej wartościowe realizacje w Polsce. W dziewięciu poprzednich edycjach rywalizowało w sumie ponad 3000 budynków i przestrzeni publicznych. Konkurs niezmiennie wskazuje nowe zjawiska, potrzeby i kierunki, jakie pojawiają się w dziedzinie projektowania. Co kilka lat stwarza okazję do spojrzenia na polską architekturę z szerokiej perspektywy. Nie jest ona zniekształcona, bo projekty nie są nominowane, lecz nadsyłane przez samych autorów.

Jury konkursu Życie w Architekturze 2025

Życie w Architekturze 2025. Rekordowe zgłoszenia

W tym roku pracownie architektoniczne zgłosiły do konkursu blisko 400 realizacji (wciąż trwa ich weryfikacja pod kątem zgodności z regulaminem). W tej edycji czeka na Was kilka nowości. Najważniejszą z nich jest brak kategorii. Nie będziemy oddzielnie oceniać np. domów jednorodzinnych czy obiektów komercyjnych. Chcemy skoncentrować się na ŻYCIU w architekturze, czyli jej relacji z odbiorcami i otoczeniem. Kolejną kwestią jest wprowadzenie wojewódzkich list TOP 10, czyli zestawienia najciekawszych realizacji w każdym z 16 województw. Ogłoszenie każdej listy TOP 10 będzie odbywało się w formie audycji, w której opowiemy o wybranych realizacjach i przedstawimy uzasadnienie naszych decyzji.

Zasady konkursu Życie w Architekturze 2025

Cieszymy się, że spośród wszystkich polskich realizacji z lat 2020-2024 będziemy mogli wspólnie wybrać:

Najlepszy obiekt lub przestrzeń 
wskazujące kierunek 
myślenia o relacjach życia 
i architektury (Grand Prix)Ulubieńca Publiczności Laureata Środowiska 
przyznawany przez 
architektów i architektki Laureatów Nagrody Sponsora – firmy Velux

Ze 160 najlepszych polskich projektów wybierzemy TOP 60, czyli 60 najciekawszych obiektów lub przestrzeni. Zostaną one poddane ocenie naszego jury i to właśnie spośród nich wyłoniony zostanie laureat nagrody Grand Prix, a drogą głosowania wskazani zdobywcy tytułów Ulubieniec Publiczności oraz Laur Środowiska – Nagroda Architektów i Architektek.

Dzięki firmie VELUX będziemy mogli także wręczyć trzy dodatkowe nagrody. Zostaną one przyznane tym realizacjom, które wykorzystują światło dzienne jako element kształtowania architektury i poprawy jakości przestrzeni pod dachem z wykorzystaniem okien dachowych. Suma nagród fundowanych przez sponsora wynosi 10 000 zł. Rozstrzygnięcie nastąpi w grudniu 2025 roku.

Sponsorzy konkursu. Na zwycięzcę czeka 20 000 zł

Całe to przedsięwzięcie nie byłoby możliwe bez wsparcia naszych partnerów. Głównym sponsorem 10. edycji ŻYCIA W ARCHITEKTURZE jest Saint-Gobain. Wśród grona sponsorskiego znajdziemy także właścicieli marek: Aluprof, Dyson, Humanscale i VELUX, a także Ecophone, Glassolutions, Isover, Leca, Rigips, Weber oraz Swisspacer z Grupy Saint-Gobain.

Na zdobywcę Grand Prix czeka 20 000 zł.