Życie w Architekturze 2025. Ogród Wolności - Zielona Rewitalizacja Śródmieścia Kielc. Gdak Studio

Życie w Architekturze 2025. Ogród Wolności - Zielona Rewitalizacja Śródmieścia Kielc. Założenia Autorskie

Projekt „Ogród Wolności” powstał z potrzeby stworzenia przestrzeni publicznej, która w symboliczny sposób nawiąże do historii miejsca i otworzy nowe możliwości współczesnego dialogu. Znajdując się w ścisłym centrum Kielc – pomiędzy pasami dawnej trasy W-Z – projekt musiał zmierzyć się z trudnym kontekstem urbanistycznym i komunikacyjnym. Ogród stał się zieloną wyspą wśród intensywnego ruchu miejskiego – celowo wyodrębnioną, lecz nie odizolowaną.

Naszym założeniem było stworzenie przestrzeni przejściowej – w sensie fizycznym i symbolicznym – pomiędzy codziennością miasta a historią miejsca. Ogród Wolności prowadzi użytkownika w stronę budynku dawnej Synagogi. To nie jest ogród w klasycznym rozumieniu – to zielona sekwencja przestrzeni zaprojektowana jako drogowskaz i wstęp do planowanej „Wyspy Zrozumienia”, czyli przyszłego centrum spotkania kultur, dialogu i edukacji historycznej. Zależało nam na tym, aby architektura krajobrazu nie była jedynie dekoracyjnym tłem, ale miała siłę wpływu: na zmysły, emocje i postawy. Stworzyliśmy przestrzeń „pomiędzy” – pomiędzy przeszłością a przyszłością, historią a nowoczesnością, zgiełkiem ulic a spokojem ogrodu.

Znajdujący się w pasie drogowym ogród stał się zieloną wyspą między dwiema ruchliwymi arteriami miasta. Specjalnie zaprojektowane meble miejskie pełnią nie tylko funkcję użytkową, lecz również dźwiękoszczelną, akustycznie odcinając przestrzeń ogrodu od hałasu ulicznego. Uważna selekcja roślin – w tym żywopłotów, traw ozdobnych i roślin aromatycznych – sprawia, że ogród działa sensorycznie i terapeutycznie. Przestrzeń zaprojektowano zgodnie z zasadami uniwersalnego projektowania, by mogła służyć wszystkim – niezależnie od wieku czy stopnia sprawności. „Ogród Wolności” nie odtwarza dawnej tożsamości miejsca – on ją tworzy na nowo, współczesnym językiem krajobrazu i designu. To przestrzeń, która nie adaptuje się do rzeczywistości – ona ją kształtuje.

Życie w Architekturze 2025. Ogród Wolności - Zielona Rewitalizacja Śródmieścia Kielc. Autorzy

Autor projektu:

Gdak Studio

Zespół autorski:

Koncepcja oraz szczegółowy program funkcjonalno-użytkowy: GDAK STUDIO Ewelina Gdak, Michał Gdak, FUNDACJA FUTURE FOR EUROPE: Bartłomiej Zapała, Karol Kaczmarski. – 2022 r. / Koncepcja wstępna: Pracownia Przestrzeni Publicznej Instytutu Dizajnu w Kielcach: Michał Gdak, Otylia Śleziak, Iweta Pietrzyk, Piotr Bladziak – 2017 r.

Dlaczego wg zgłaszających ta realizacja powinna zdobyć Grand Prix:

Ogród Wolności to projekt, który doskonale oddaje złożoność i procesualność współczesnej architektury miejskiej. Architektura – jako zmienna miasta – rzadko ma luksus realizacji w pełnej, zaplanowanej od początku do końca formie. Często powstaje etapami, reagując na możliwości, ograniczenia i zmieniające się uwarunkowania społeczne, ekonomiczne oraz polityczne.

Realizacja Ogrodu Wolności jest właśnie takim etapem – otwarciem, które nie kończy, lecz inicjuje. To przestrzeń wprowadzająca do budynku dawnej Synagogi i zapowiadająca przyszłe Centrum Dialogu i Edukacji – „Wyspę Zrozumienia”.

Ogród powstał jako pierwszy dzięki możliwości wpisania go w program Zielonej Rewitalizacji Śródmieścia Kielc. Jest to świadomy, przemyślany gest projektowy, który nie czekał na idealne warunki, lecz wykorzystał istniejące ramy, by rozpocząć trwałą zmianę w strukturze miasta. Projekt ten wychodzi daleko poza estetykę. Mimo położenia w pasie dawnej trasy W-Z – jednej z głównych arterii samochodowych Kielc – tworzy wyraźny sygnał kierunku rozwoju, w którym centrum miasta przestaje być podporządkowane samochodom, a zaczyna służyć mieszkańcom. Zmiana trzech pasów ruchu w stronę przestrzeni pieszej i rowerowej nie nastąpi z dnia na dzień, ale „Diesel Park” – jak potocznie nazywany jest Ogród – staje się katalizatorem tego procesu.

To realizacja, która uczy, że architektura może być etapem większej transformacji. Że warto projektować „do przodu” – z myślą o tym, jak miasto może się zmienić, a nie tylko jak wygląda dziś. Ogród Wolności nie rozwiązuje wszystkich problemów przestrzennych, ale inicjuje zmianę świadomości – mieszkańców, urzędników i użytkowników przestrzeni. A to właśnie jest najważniejsze w żywej, miejskiej architekturze XXI wieku.

Ogród Wolności - Zielona Rewitalizacja Śródmieścia Kielc. Metryka realizacji

Oficjalna nazwa i typ realizacji: Ogród Wolności - Zielona Rewitalizacja Śródmieścia Kielc, przestrzeń publiczna

Inwestor: Gmina Kielce, Rynek 1, 25-303 Kielce

Generalny wykonawca/wykonawca konstrukcji: REMONDIS sp. z o.o.

Data przygotowania projektu/ukończenia realizacji: 2022/2024

10. edycja Życia w Architekturze

Wystartowała 10. edycja konkursu ŻYCIE W ARCHITEKTURZE. To wyjątkowe przedsięwzięcie, w którym od 1995 roku nagradzamy polskie realizacje, w najlepszy lub najciekawszy sposób wskazujące kierunek myślenia o relacjach życia i architektury. Na autorów i autorki najlepszego obiektu lub przestrzeni (Grand Prix) czeka nagroda pieniężna w wysokości 20 000 zł.

Czytaj więcej o konkursie Życie w Architekturze 2025

ŻYCIE W ARCHITEKTURZE to najstarszy, organizowany nieprzerwanie od przełomu 1989 roku konkurs na najbardziej wartościowe realizacje w Polsce. W dziewięciu poprzednich edycjach rywalizowało w sumie ponad 3000 budynków i przestrzeni publicznych. Konkurs niezmiennie wskazuje nowe zjawiska, potrzeby i kierunki, jakie pojawiają się w dziedzinie projektowania. Co kilka lat stwarza okazję do spojrzenia na polską architekturę z szerokiej perspektywy. Nie jest ona zniekształcona, bo projekty nie są nominowane, lecz nadsyłane przez samych autorów.

Jury konkursu Życie w Architekturze 2025

Życie w Architekturze 2025. Rekordowe zgłoszenia

W tym roku pracownie architektoniczne zgłosiły do konkursu blisko 400 realizacji (wciąż trwa ich weryfikacja pod kątem zgodności z regulaminem). W tej edycji czeka na Was kilka nowości. Najważniejszą z nich jest brak kategorii. Nie będziemy oddzielnie oceniać np. domów jednorodzinnych czy obiektów komercyjnych. Chcemy skoncentrować się na ŻYCIU w architekturze, czyli jej relacji z odbiorcami i otoczeniem. Kolejną kwestią jest wprowadzenie wojewódzkich list TOP 10, czyli zestawienia najciekawszych realizacji w każdym z 16 województw. Ogłoszenie każdej listy TOP 10 będzie odbywało się w formie audycji, w której opowiemy o wybranych realizacjach i przedstawimy uzasadnienie naszych decyzji.

Zasady konkursu Życie w Architekturze 2025

Cieszymy się, że spośród wszystkich polskich realizacji z lat 2020-2024 będziemy mogli wspólnie wybrać:

Najlepszy obiekt lub przestrzeń 
wskazujące kierunek 
myślenia o relacjach życia 
i architektury (Grand Prix)Ulubieńca Publiczności Laureata Środowiska 
przyznawany przez 
architektów i architektki Laureatów Nagrody Sponsora – firmy Velux

Ze 160 najlepszych polskich projektów wybierzemy TOP 60, czyli 60 najciekawszych obiektów lub przestrzeni. Zostaną one poddane ocenie naszego jury i to właśnie spośród nich wyłoniony zostanie laureat nagrody Grand Prix, a drogą głosowania wskazani zdobywcy tytułów Ulubieniec Publiczności oraz Laur Środowiska – Nagroda Architektów i Architektek.

Dzięki firmie VELUX będziemy mogli także wręczyć trzy dodatkowe nagrody. Zostaną one przyznane tym realizacjom, które wykorzystują światło dzienne jako element kształtowania architektury i poprawy jakości przestrzeni pod dachem z wykorzystaniem okien dachowych. Suma nagród fundowanych przez sponsora wynosi 10 000 zł. Rozstrzygnięcie nastąpi w grudniu 2025 roku.

Sponsorzy konkursu. Na zwycięzcę czeka 20 000 zł

Całe to przedsięwzięcie nie byłoby możliwe bez wsparcia naszych partnerów. Głównym sponsorem 10. edycji ŻYCIA W ARCHITEKTURZE jest Saint-Gobain. Wśród grona sponsorskiego znajdziemy także właścicieli marek: Aluprof, Dyson, Humanscale i VELUX, a także Ecophon, Glassolutions, Isover, Leca, Rigips, Weber oraz Swisspacer z Grupy Saint-Gobain.

Na zdobywcę Grand Prix czeka 20 000 zł.