Życie w Architekturze 2025. Plac Pięciu Rogów w Warszawie. WXCA

Życie w Architekturze 2025. Plac Pięciu Rogów w Warszawie. Założenia Autorskie

Celem projektu było stworzenie nowej jakości przestrzeni publicznej w samym centrum Warszawy – gdzie przez dekady miejsce to pełniło wyłącznie funkcję komunikacyjną dla samochodów, mimo że historycznie i społecznie było intensywnie użytkowane przez pieszych.

Zadaniem było przywrócenie miejsca mieszkańcom: pieszym, rowerzystom, osobom z ograniczoną mobilnością oraz lokalnej społeczności. Kluczowa była zmiana proporcji użytkowania przestrzeni (na podstawie badań przed pandemią , które wykazały, że piesi stanowią zdecydowaną większość uczestników w rejonie ulic Brackiej, Chmielnej, Kruczej, Szpitalnej i Zgoda): ograniczenie ruchu samochodowego do minimum i nadanie priorytetu ruchowi pieszemu. Plac miał stać się nie tylko skrzyżowaniem, ale nowym miejskim salonem – otwartą przestrzenią spotkań, wypoczynku, komunikacji i codziennego przepływu.

Zaprojektowano przestrzeń otwartą i elastyczną – z myślą o potrzebach wielu grup użytkowników. Plac miał odpowiadać na zróżnicowane funkcje: komunikacyjne (w tym przecinającą go Chmielną, jedną z najruchliwszych tras pieszych), społeczne, krajobrazowe i klimatyczne. Ważnym celem było wprowadzenie maksymalnej ilości zieleni, mimo gęstej infrastruktury podziemnej. Zaplanowano zasadzenie drzew dających cień i poprawiających mikroklimat. Zieleń miała być realnym schronieniem przed słońcem i elementem porządkującym przestrzeń.

Projekt zakładał także stworzenie nowej małej architektury – modułowych mebli miejskich, wspierających różne formy obecności w przestrzeni, a jednocześnie wpisujących się estetycznie w kontekst zabytkowych kamienic. Nawierzchnia miała być czytelna i bez barier, bez podziału na chodniki i jezdnie. Plac zaprojektowano jako przestrzeń otwartej formy – gotowej do zmiany i adaptacji. Modułowość elementów, brak narzuconego scenariusza użytkowania, otwartość na codzienne użytkowanie – to wszystko miało stworzyć elastyczne, trwałe, a jednocześnie współczesne miejsce życia miejskiego

Życie w Architekturze 2025. Plac Pięciu Rogów w Warszawie. Autorzy

Autor projektu:

WXCA

Zespół autorski:

Adrianna Bańczerowska, Paweł Grodzicki, Michał Kempiński, Kacper Ludwiczak, Piotr Łosek, Marta Sękulska-Wrońska, Szczepan Wroński

Dlaczego wg zgłaszających ta realizacja powinna zdobyć Grand Prix:

Plac Pięciu Rogów realnie zmienił centrum Warszawy. Z przeciążonego skrzyżowania stał się tętniącą życiem, zieloną przestrzenią publiczną – miejscem odpoczynku, spotkań, wydarzeń i przejścia. „Obserwujemy, jak plac wchodzi w krwioobieg miasta i staje się sceną miejskiego życia.” Dziś korzysta z niego nawet 260 tys. osób tygodniowo.

To projekt o wysokiej wrażliwości społecznej – przywrócił priorytet pieszym, osobom z niepełnosprawnościami i rowerzystom. Główną zmianą było zminimalizowanie ruchu samochodowego, który przez dekady dominował w tej przestrzeni i czynił ją nieprzyjazną i niebezpieczną. Nowa organizacja przestrzeni poprawiła bezpieczeństwo, komfort i jakość miejskiego życia. Co ważne – cały projekt był uzgadniany z wojewódzkim konserwatorem zabytków i realizowany pod bieżącym nadzorem archeologicznym. Zintegrowana, jednolita posadzka z lokalnego kruszywa pozwala na swobodne poruszanie się bez podziału na chodnik i jezdnię, a modułowe meble miejskie pozwalają na swobodną aranżację dostosowaną do potrzeb użytkowników.

Zasadzono 22 dorodne klony polne – tyle, ile pozwoliła gęsta infrastruktura podziemna. To świadomy gest odpowiedzialności za mikroklimat i przyszłość – drzewa rosną dzięki nowoczesnym systemom antykompresyjnym zapewniającym dostęp do wody i powietrza, co pozwoli im w przyszłości utworzyć zielony dach nad głowami przechodniów. Wśród zieleni znalazł się też skwer z fontanną – zaprojektowaną na wniosek mieszkańców. Nowa przestrzeń działa – to miejski organizm. Użytkownicy przyjęli ją jako punkt orientacyjny, salon Śródmieścia, miejsce wspólne. Przyciąga również rzeźba w kształcie jajka – element, który stał się popularnym punktem spotkań i chętnie fotografowanym detalem.

Plac otworzył nowy rozdział w historii tej części Warszawy – zapoczątkował przemiany Nowego Centrum Warszawy, obejmujące przebudowy ulic Chmielnej, Złotej i Brackiej. To żywa architektura w praktyce: elastyczna, przyjazna, dostępna. Reaguje na potrzeby i zmienia się wraz z miastem.

Plac Pięciu Rogów w Warszawie. Metryka realizacji

Oficjalna nazwa i typ realizacji: Plac Pięciu Rogów w Warszawie, przestrzeń publiczna 

Inwestor: Zarząd Dróg Miejskich w Warszawie

Generalny wykonawca: STRABAG

Powierzchnia terenu: 3486 m2 (plac), cała inwestycja 9762 m2

Data przygotowania projektu/ukończenia realizacji: 2020/2022

10. edycja Życia w Architekturze

Wystartowała 10. edycja konkursu ŻYCIE W ARCHITEKTURZE. To wyjątkowe przedsięwzięcie, w którym od 1995 roku nagradzamy polskie realizacje, w najlepszy lub najciekawszy sposób wskazujące kierunek myślenia o relacjach życia i architektury. Na autorów i autorki najlepszego obiektu lub przestrzeni (Grand Prix) czeka nagroda pieniężna w wysokości 20 000 zł.

Czytaj więcej o konkursie Życie w Architekturze 2025

ŻYCIE W ARCHITEKTURZE to najstarszy, organizowany nieprzerwanie od przełomu 1989 roku konkurs na najbardziej wartościowe realizacje w Polsce. W dziewięciu poprzednich edycjach rywalizowało w sumie ponad 3000 budynków i przestrzeni publicznych. Konkurs niezmiennie wskazuje nowe zjawiska, potrzeby i kierunki, jakie pojawiają się w dziedzinie projektowania. Co kilka lat stwarza okazję do spojrzenia na polską architekturę z szerokiej perspektywy. Nie jest ona zniekształcona, bo projekty nie są nominowane, lecz nadsyłane przez samych autorów.

Jury konkursu Życie w Architekturze 2025

Życie w Architekturze 2025. Rekordowe zgłoszenia

W tym roku pracownie architektoniczne zgłosiły do konkursu blisko 400 realizacji (wciąż trwa ich weryfikacja pod kątem zgodności z regulaminem). W tej edycji czeka na Was kilka nowości. Najważniejszą z nich jest brak kategorii. Nie będziemy oddzielnie oceniać np. domów jednorodzinnych czy obiektów komercyjnych. Chcemy skoncentrować się na ŻYCIU w architekturze, czyli jej relacji z odbiorcami i otoczeniem. Kolejną kwestią jest wprowadzenie wojewódzkich list TOP 10, czyli zestawienia najciekawszych realizacji w każdym z 16 województw. Ogłoszenie każdej listy TOP 10 będzie odbywało się w formie audycji, w której opowiemy o wybranych realizacjach i przedstawimy uzasadnienie naszych decyzji.

Zasady konkursu Życie w Architekturze 2025

Cieszymy się, że spośród wszystkich polskich realizacji z lat 2020-2024 będziemy mogli wspólnie wybrać:

Najlepszy obiekt lub przestrzeń 
wskazujące kierunek 
myślenia o relacjach życia 
i architektury (Grand Prix)Ulubieńca Publiczności Laureata Środowiska 
przyznawany przez 
architektów i architektki Laureatów Nagrody Sponsora – firmy Velux

Ze 160 najlepszych polskich projektów wybierzemy TOP 60, czyli 60 najciekawszych obiektów lub przestrzeni. Zostaną one poddane ocenie naszego jury i to właśnie spośród nich wyłoniony zostanie laureat nagrody Grand Prix, a drogą głosowania wskazani zdobywcy tytułów Ulubieniec Publiczności oraz Laur Środowiska – Nagroda Architektów i Architektek.

Dzięki firmie VELUX będziemy mogli także wręczyć trzy dodatkowe nagrody. Zostaną one przyznane tym realizacjom, które wykorzystują światło dzienne jako element kształtowania architektury i poprawy jakości przestrzeni pod dachem z wykorzystaniem okien dachowych. Suma nagród fundowanych przez sponsora wynosi 10 000 zł. Rozstrzygnięcie nastąpi w grudniu 2025 roku.

Sponsorzy konkursu. Na zwycięzcę czeka 20 000 zł

Całe to przedsięwzięcie nie byłoby możliwe bez wsparcia naszych partnerów. Głównym sponsorem 10. edycji ŻYCIA W ARCHITEKTURZE jest Saint-Gobain. Wśród grona sponsorskiego znajdziemy także właścicieli marek: Aluprof, Dyson, Humanscale i VELUX, a także Ecophon, Glassolutions, Isover, Leca, Rigips, Weber oraz Swisspacer z Grupy Saint-Gobain.

Na zdobywcę Grand Prix czeka 20 000 zł.