Spis treści
- "Ceramika u rzeźnika". Poniemieckie kafle w dawnych sklepach rzeźniczych Gliwic
- Kawiarnia, ul. Krupnicza 12 w Gliwicach
- Sklep mięsny, al. Wojciecha Korfantego 2 w Gliwicach
- Fryzjer, ul. Bytomska 18 w Gliwicach
- Kawiarnia, ul. Zwycięstwa 38 w Gliwicach
- Pozostałe adresy sklepów z przedwojennymi kaflami
"Ceramika u rzeźnika". Poniemieckie kafle w dawnych sklepach rzeźniczych Gliwic
Wpisane do rejestru zabytków kafle z poniemieckich sklepów rzeźniczych zdobią przynajmniej 7 gliwickich lokali. Wszystkie różnią się od siebie wyglądem, jednak na wciąż świetnie zachowanej ceramice dominują motywy kwiatowe i rzadziej zwierzęce. Wiedzę o nich rozpropagowała Ewa Pokorska-Ożóg, konserwator miejska w Gliwicach - w 2011 roku wydała o kaflach książkę Piękno użyteczne. "Ceramika u rzeźnika" to jej chwytliwe określenie na dziedzictwo dawnych sklepów mięsnych na terenach Górnego Śląska (i nie tylko).
Zobacz także: Poniemieckie kafle w Szczecinie. Skarb ukryty pod tynkiem na ul. Pocztowej 19 - metamorfoza klimatycznego lokalu
Dziś wnętrza to wręcz atrakcja turystyczna - nawet jeśli bardzo niszowa. Obsługa w zabytkowych lokalach jest przyzwyczajona do gości robiących zdjęcia.
Kawiarnia, ul. Krupnicza 12 w Gliwicach
i
Potężną dawkę klimatu starych kamienic zachowano w lokalu na Krupniczej - objęte ochroną konserwatorską kafle pochodzą z ok. 1902 roku i zdobią ściany oraz podłogi. Zielony cokół z motywami kwiatowymi uzupełniono tu na wysokość niemal 4 metrów biało-czerwono-żółtymi płytkami z hibiskusami. Ceramika oplata tu również wnętrza otworów okiennych.
Sklep mięsny, al. Wojciecha Korfantego 2 w Gliwicach
i
Wyjątkowym miejscem na tej liście jest sklep mięsny z ul. Korfantego, który pomimo wciąż utrzymuje pierwotną funkcję. Być może dlatego zachowało się tu tyle oryginalnych elementów wyposażenia - nie tylko kafle na ścianach, ale i okładzina ceramiczna na kolumnie, secesyjne lustro, posadzki, a nawet zabytkowe zaplecze sklepu. Całość jest wpisana do rejestru zabytków.
Zobacz także: Sień zabytkowej kamienicy we Wrocławiu ratowano skalpelem. Niebywała przemiana zabytku w 7 miesięcy
Kafle pochodzące z ok. 1905 roku zajmują tu ponad 70 m². Ozdobiono je motylami, kwiatami - krokusami, bratkami, kosaćcami - pejzażami oraz motywami zwierzęcymi przedstawiającymi głowy barana i byka.
Fryzjer, ul. Bytomska 18 w Gliwicach
i
Pochodzące z początku XX wieku kafle zdobią całe ściany byłego sklepu mięsnego. Utrzymane w ciepłych, miodowo-niebieskich tonacjach ozdobiono motywami kwiatowymi. W lokalu, w którym dziś działa salon fryzjerski, secesyjną ceramikę połączono z nowoczesnym wystrojem i żywymi kolorami. Mariaż, choć ryzykowny - udany.
Kawiarnia, ul. Zwycięstwa 38 w Gliwicach
i
Secesyjne kafle z datowane na ok. 1904 rok zdobią ściany kawiarni na ul. Zwycięstwa - to jedna z głównych ulic Gliwic, znajdująca się niedaleko dworca kolejowego. Seledynowy cokół przedstawiający ukwiecone drzewo zdobi główną salę lokalu (były sklep) oraz drugą salę w głębi (dawne pomieszczenie gospodarcze). Mocno zróżnicowane detale płytek ułożonych powyżej zawierają głównie motywy kwiatowe - bodaj najpiękniejszą z nich są wijące się pionowo maki.
Pozostałe adresy sklepów z przedwojennymi kaflami
Miejsc ozdobionych kaflami jest w Gliwicach więcej:
- Fryzjer dla psów, ul. Błogosławionego Czesława 4 - lokal wyróżnia się spośród pozostałych tym, że zachowały się tu dwie oryginalne lady sklepowe (jedną od góry zamurowano). Ściany i lady ozdobiono trzema ceramicznymi pejzażami przedstawiającymi pasące się na łące krowy oraz osobno świnie przy oborze i owce. Oszczędne detale biało-szmaragdowych kafli zawierają kwiaty i muszle.
- Sklep motoryzacyjny, ul. Częstochowska 13 - wpisane do rejestru zabytków kafle z lat 20. XX wieku ozdobiono tu również zachowanym do dziś lustrem i hakami. Spokojne, biało-oliwkowe płytki zdobią całe ściany lokalu. Zdobią je dodatkowo białe kafle, przedstawiające zwierzęta, krasnale i ludzi.
- Sklep, ul. Zabrska 3 - obecnie zamknięty sklep skrywa kafle z ok. 1910 roku utrzymane w tonacji biało szmaragdowej. Oprócz delikatnych motywów roślinnych, ściany zdobi kilka kafli z podobiznami byka, barana i świni. Głowy świń zdobią też zachowane haki sklepowe.
Źródło: Ewa Pokorska, Piękno użyteczne, wyd. Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach (2011)
