Kraków jako drugie miasto w Polsce pod względem liczby mieszkańców i powierzchni z pewnością może aspirować do miana metropolii. Problematyce tej poświęcona jest publikacja, będąca zbiorem referatów prezentowanych na seminarium naukowym zorganizowanym w lipcu 2015 roku przez Katedrę Historii Gospodarczej i Społecznej Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. Artykuły pisane są z perspektywy ekonomistów, ale są w nich liczne odniesienia do tematyki urbanistycznej, socjologicznej czy kulturowej. Wybór tematu nie był przypadkowy. Od ponad pół wieku badania nad dziejami i rozwojem miast zajmują szczególne miejsce w kierunkach badawczych podejmowanych przez pracowników Katedry. Miasto jako złożony proces wymaga dzisiaj nie tylko umiejętności analizy zjawisk długiego trwania, ale też podejścia interdyscyplinarnego – pisze we wstępie profesor Jacek Purchla.
Pierwsza część tekstów poświęcona jest refleksji o miejscu Krakowa w Polsce i w Europie Środkowej w perspektywie historycznej. Omówiono rozwój miasta i proces włączania w jego strukturę obrzeżnych miejscowości, a nawet rolę architektury publicznej w budowaniu wizerunku Krakowa jako metropolii w pierwszej połowie XX wieku. Druga część dotyczy uwarunkowań politycznych funkcjonowania samorządu. Autorzy dość bezpardonowo krytykują reformy samorządowe i sposób dystrybuowania funduszy „według warszawskiego rozdzielnika”. Pojawiają się stwierdzenia, że Kraków pod względem funkcji metropolitarnych niewiele ustępuje Warszawie, ale jest ofiarą wulgarnego centralizmu warszawskiego (!). Autorzy dopominają się, by traktować stolicę Małopolski jako drugie miasto w Polsce, a nie jedno z szesnastu miast wojewódzkich – co z punktu widzenia Trójmiasta, Konurbacji Górnośląskiej czy Wrocławia może być dyskusyjne. Dla architektów najbardziej interesująca będzie prawdopodobnie trzecia część poświęcona funkcjom metropolitarnym – wszak funkcje te najczęściej „obleczone są” w formę budynków. Monika Murzyn-Kupisz omawia rolę muzeów i innych instytucji w kreowaniu metropolitalności.
Wspomina o wartości dodanej ikoniczności architektonicznej na przykładzie obiektów takich, jak Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha (proj. Arata Isozaki & Associates, K. Ingarden – J. Ewy & Jet Atelier), Muzeum Lotnictwa Polskiego (Pyssal.Ruge Architekten i Bartłomiej Kisielewski), Cricoteka (IQ2 Konsorcjum: nsMoonStudio sp. z o.o. i Wizja sp. z o.o.), czy MOCAK (konsorcjum Claudio Nardi i Leonardo Maria Proli). Profesor Jacek Purchla podkreśla rolę uniwersytetów w budowaniu metropolii w nawiązaniu do teorii klasy kreatywnej Richarda Floridy. Dominika Hołuj opisuje znaczenie przestrzeni publicznych w tworzeniu wizerunku miasta, przypominając międzynarodowe nagrody, jakie otrzymał zmodernizowany krakowski plac Bohaterów Getta (Biuro Projektów Lewicki Łatak). Szkoda jednak, że nikt z autorów nie podejmuje tematu związanych z nowymi funkcjami metropolitarnymi planów inwestycyjnych, takich jak projekt strategiczny Nowa Huta Przyszłości, Airport City czy Centrum Muzyki.
Publikacja to jedna z popularnych ostatnio monografii poświęconych poszczególnym polskim miastom, żeby wymienić tu Przestrzeń Warszawy. Tożsamość miasta a urbanistyka Krzysztofa Domaradzkiego („A-m” 1/2014) albo Gdańsk w perspektywie badań młodych naukowców pod redakcją Agnieszki Gębczyńskiej-Janowicz i Doroty Kamrowskiej–Załuskiej. Skupienie uwagi na pojedynczych ośrodkach miejskich pozwala na głębsze, interdyscyplinarne ujęcie tematu.
