O kładce przez Wisłę w Warszawie Magdalena Staniszkis

i

Autor: Archiwum Architektury Kładka przez Wisłę w Warszawie, proj. Schuessler-Plan Inżynierzy

O kładce przez Wisłę w Warszawie Magdalena Staniszkis

2021-12-03 17:34

Podjęta przez prezydenta Warszawy decyzja o realizacji kładki przez Wisłę łączącej lewobrzeżną i prawobrzeżną Warszawę w osi ulicy Karowej i Okrzei to pomyślne zwieńczenie ponad pół wieku najnowszej historii warszawskiej urbanistyki. Pozwalam sobie na przypomnienie o architektach i urbanistach, którzy tę historię tworzyli, mając świadomość, że nie wymieniam wszystkich.

W planie śródmieścia Warszawy z początków lat 50. XX wieku uwidoczniony jest most przez Wisłę na osi ulicy Karowej, chociaż można wnioskować, że jest to istniejący kolejny most pontonowy, jaki budowano po 1947 roku, kiedy został zniszczony przez wiosenny napór kry drewniany most wysokowodny zbudowany w tym miejscu w lutym 1945 roku. W kolejnych planach śródmieścia Warszawy z lat 50. i 60. nie jest uwidoczniona przeprawa przez Wisłę w tym miejscu. Idea kształtowania śródmieścia Warszawy po obydwu stronach rzeki i aktywizacja życia miasta nad Wisłą pojawia się na początku lat 70., a koncepcja Centrum Pragi, wyłoniona w 1971 roku w konkursie architektonicznym wygranym przez zespół pod kierunkiem Bogusława Chylińskiego, jest elementem wdrażania tej idei. W projekcie Praskiego Rejonu Centrum Warszawy ulica Okrzei nabiera nowej rangi w strukturze miasta właśnie poprzez planowany lokalny most na osi ulicy Karowej (patrz:  „Architektura” 8-9/1973).

W roku 1997 Andrzej Kiciński tworzy autorską wizję zszywania Warszawy na śródmiejskim odcinku Wisły, proponując nie tylko piesze mosty, w tym kładkę ulicy Karowej, ale także wyspy na rzece integrujące  lewobrzeżne i prawobrzeżne śródmieście (patrz: „Architektura–murator” 7/1998). Tę ideę Kiciński kontynuuje w wygranym w 2005 roku konkursie na koncepcję placu Weteranów 1983 wraz z domem kultury i salą widowiskową (patrz: „Krajobraz Warszawski” nr 74, 2005). W latach 2003-2004, z własnej inicjatywy, Jerzy Staniszkis we współpracy z Wojciechem Zabłockim i Wacławem Zalewskim kreśli ideowe obrazy „Nawiśli”, konstrukcji mostowych integrujących Wisłę z miastem i łączących obydwa brzegi, w tym „Nawiśle” ulicy Karowej (patrz: Jerzy Staniszkis. Architekt, Magdalena Stopa, 2018).

W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Warszawy uchwalonym w 2006 roku jest planowana kładka przy Karowej, a w tym samym roku przystąpiono do planu Powiśla, który ze Studium musi być zgodny. Małgorzata Dembowska w pracy dyplomowej pt. Trakt Praski. Urbanistyczne połączenie lewobrzeżnej i prawobrzeżnej Warszawy jako czynnik rewitalizacji Pragi Północ, opracowanej w 2014 roku pod kierunkiem profesor Ewy Kuryłowicz na Wydziale Architektury Politechniki Warszawskiej, eksponuje rolę kładki przy Karowej w rewitalizacji prawobrzeżnej dzielnicy powiązanej ze śródmieściem lewobrzeżnym. Pod koniec drugiej dekady XXI wieku temat kładki przez Wisłę poruszany jest także w aspekcie nadania tej przeprawie charakteru pomnika upamiętnienia 100-lecia Bitwy Warszawskiej, ale niestety ta myśl nie jest kontynuowana. Równocześnie w tym okresie pieszy most przez Wisłę przy Karowej staje się tematem publicznej dyskusji, w 2017 roku konkurs na projekt realizacyjny kładki wygrywa biuro Schuessler-Plan Inżynierzy, a pod koniec 2021 prezydent Warszawy podpisuje umowę z wykonawcą. Idea kładki przez Wisłę w Warszawie wchodzi w fazę realizacji.

Krótki przegląd historii najnowszej myśli urbanistycznej Warszawy dowodzi, że kładka przez Wisłę przy Karowej od lat wydawała się czymś oczywistym, że się po prostu Warszawie należała. Niezależnie od powyżej przypomnianych prac i osób, które tą historię tworzyły, są zapewne jeszcze liczne nieupublicznione koncepcje, niedokumentowane, a może zapamiętane narady i dyskusje, jakie przez co najmniej 50 lat toczyły się w środowisku warszawskich architektów i urbanistów na temat tej szczególnej dla funkcjonowania miasta przeprawy przez Wisłę, a więc trudno kogoś jednego uznać dzisiaj za pomysłodawcę kładki przy Karowej. Historia planowania kładki dowodzi przede wszystkim, że miasto powstaje w długim procesie utwierdzania się słuszności idei tworzonych czy kontynuowanych przez wielu.

ZAPISZ SIĘ