Spis treści
- Bloki z Osiedla Torwar - ciasne ale własne
- Hansenowie jak zawsze mierzyli wysoko - z planów wyszło niewiele
Bloki z Osiedla Torwar - ciasne ale własne
Koncepcję Osiedla Torwar stworzyli Zofia i Oskar Hansenowie (w Warszawie znani przede wszystkim jako autorzy Przyczółka Grochowskiego) we współpracy z Bogdanem Ufnalewskim. Nowe osiedle Spółdzielni Mieszkaniowej "Energetyka" miało dać dom 5 tysiącom osób. 10- i 4-piętrowe bloki budowano od 1965 do 1973 roku. Jako ostatnie powstały najbardziej charakterystyczne z nich, tzw. "Iksy". Trzy 16-piętrowe kolosy budowano przez trzy ostatnie lata.
Autorem projektu "Iksów" był Jan Zdanowicz. Architekt doświadczony w projektowaniu osiedli bloków, autor jednego z najciekawszych budynków w mieście, Mistera Warszawy z 1973 roku - Ekspozytury Węgierskiej przy ul. Szwoleżerów 10 (obecnie w remoncie) oraz opuszczonej od lat szkoły przy ul. Emilii Plater.
"Prototypem" punktowców z Torwaru był blok z ul. Grójeckiej 19/25. 14-piętrowy budynek powstał w latach 1962-1968 dla Nauczycielskiej Spółdzielni Mieszkaniowo-Budowlanej "Oświata”. Pawilon w wysuniętym parterze mieścił kawiarnię i lokale handlowe, a fasadę i wnętrza zdobiły mozaiki Marii Leszczyńskiej. Do dziś zachował się jedynie wąski jej pas od strony ulicy. Blok widnieje w ewidencji zabytków.
"Iksy" z Torwaru są wyższe, a pawilonów nie ozdobiono detalami. Załamane fasady tak samo ubrano w rytmiczne, trójkątne balkony, a ostatnie piętra budynków cofnięto i zadaszono. Mieszkania na Torwarze nie powstały duże. Bloki budowano jeszcze przed poluzowaniem tzw. normatywu, przez co mieszkanie 3-pokojowe z kuchnią (na dodatek ciemną) mierzy tu niecałe 50 m². Lokatorom próbowano w związku z tym dogodzić na inne sposoby - zadbano np. o odpowiednią orientację budynków i nasłonecznienie lokali, postawiono na bezkolizyjną komunikację wewnątrz osiedla, wyprowadzając ruch kołowy poza obrys bloków.
Hansenowie jak zawsze mierzyli wysoko - z planów wyszło niewiele
Budynki miały być wyższe, a dwie 24-piętrowe bryły, wżynając się w panoramę Warszawy; miały przede wszystkim równoważyć dominację Pałacu Kultury i Nauki. U ich stóp mieszkańców miały gościć pawilony handlowe i przestrzeń kulturalna, a w chmurach - kawiarnia.
Zobacz także: Najbardziej ukryty blok z PRL-u. Powstał dla ulubieńców partii - metraż mieszkań robi wrażenie nawet dziś
Źródła: Cargo Collective, Spółdzielnia Budowlano-Mieszkaniowa "TORWAR"
