Przestrzeń sztuki – o Centrum Dialogu Przełomy Piotr Wysocki
W przypadku Centrum Dialogu Przełomy zdarzyła się rzecz wyjątkowa – pod koniec prac nad wystawą powołano interdyscyplinarny zespół złożony z muzealników, projektantów wystawy, kuratorów, artystów i architektów. Powstały wtedy twórczy ferment doprowadził nas do kilku wniosków: muzeum ma informować, a nie zalewać szumem informacji, ma sprzyjać skupieniu na wybranych faktach, a nie być pustą rozrywką – pisze Piotr Wysocki, kurator artystycznej części ekspozycji.
Wejście od strony placu w czasie otwarcia muzeum; w głębi widoczny przeszklony hol wejściowy. Fot. Juliusz Sokołowski
Jak opowiedzieć trudną historię Szczecina poprzez wystawę? Jak uniknąć banału wielu historycznych muzeów, w których bogata narracyjność, a często przegadanie, bazuje na efekciarstwie i wywoływaniu emocji, gdzie fakty schodzą na daleki plan? W przypadku Centrum Dialogu Przełomy zdarzyła się rzecz wyjątkowa – pod koniec prac nad wystawą powstał interdyscyplinarny zespół złożony z muzealników, projektantów wystawy, kuratorów, artystów i architektów. Punktem wyjścia był dla nas scenariusz ekspozycji opracowany przez historyków, w który nie mogliśmy ingerować. Wyzwanie stanowiło nie co opowiadać, ale jak.
Po lewej zdjęcie Teresy Murak, Wielkanoc 1981, Gdańsk, 1981; po prawej w głębi neon Huberta Czerepoka, Przyszłość nie jest już tym, czym kiedyś była, układający się w zarys mapy Polski oraz rzeźbiarska atrapa ZOMO-wskiego transportera autorstwa Wojciecha Zasadniego. Fot. Jakub Certowicz
Powstały wtedy twórczy ferment doprowadził nas do kilku wniosków: muzeum ma informować, a nie zalewać szumem informacji, ma sprzyjać skupieniu na wybranych faktach, a nie być pustą rozrywką. Tak drogą eliminacji zaczęliśmy redukować zbędne elementy, które byłyby tylko scenografią. Postawiliśmy na dobrą informację wizualną i minimalizm środków formalnych. Wtedy też pojawił się kluczowy pomysł, aby odzyskaną przestrzeń oddać artystom. W szczecińskim muzeum prezentowane są zarówno dzieła, które powstały na długo przed otwarciem Centrum Dialogu Przełomy, jak i specjalnie zrealizowane dla tej instytucji. Takie podejście pozwoliło nadać wystawie szerszy, uniwersalny wymiar. Muzeum nie ma jednoznacznych granic, podobnie jak historia, którą opowiada.
Projekt CDP minimalistyczną formą wpisuje się w symboliczną przestrzeń miasta. Wypłaszczenia placu tworzą przedpola przed kościołem pw. św. Piotra i św. Pawła i Filharmonią Szczecińską. Fot. Jarosław Syrek
Centrum Dialogu Przełomy to pierwszy nowoczesny obiekt wystawowy w Szczecinie, zlokalizowany w przeważającej części pod placem Solidarności; po prawej pomnik Anioła Wolności autorstwa Czesława Dźwigaja, wykonany ze spiżowego brązu, upamiętniający wydarzenia Grudnia ̕70; w głębi XV-wieczny kościół pw. św. Piotra i św. Pawła. Fot. Juliusz Sokołowski
Wejście do muzeum od strony placu. Prowadzi do niego rampa wyłożona betonowymi płytami. Fot. Juliusz Sokołowski
Budynek muzeum znajduje się w jednym z dwóch uniesionych narożnikach placu, a dach stanowi kontynuację betonowej posadzki placu. Fot. Juliusz Sokołowski
Odsunięte od krawędzi balustrady oraz mobilne fragmenty elewacji podczas zamknięcia muzeum tworzą monolityczne ściany. Fot. Juliusz Sokołowski
W czasie godzin otwarcia muzeum, zewnętrzne płyty parteru są obrócone i tworzą podcień jednego z wejść. Fot. Juliusz Sokołowski
Widok od ulicy T. Mazowieckiego; dodatkową rolą mobilnych płyt jest zaakcentowanie wejścia do muzeum. Fot. Jakub Certowicz
Widok od ulicy T. Mazowieckiego, po prawej Filharmonia Szczecińska; podcień wejściowy do muzeum znajduje się między moblinymi płytami elewacji a przeszklonymi ścianami przestrzeni parteru. Fot. Juliusz Sokołowski
Wejście od ulicy Małopolskiej prowadzące do kawiarni na parterze muzeum. Fot. Juliusz Sokołowski
Wejście od strony placu w czasie otwarcia muzeum; w głębi widoczny przeszklony hol wejściowy. Fot. Juliusz Sokołowski
Schody prowadzące do części ekspozycyjnej muzeum. Granica pomiędzy przestrzenią ogólną i wystawienniczą została przez autorów wyraźnie zaznaczona czarnym kolorem. Fot. Juliusz Sokołowski
Wystawa stała, instalacja składająca się z muralu Blok Grzegorza Hańderka, który w zakrzywionej, zaburzającej błędnik perspektywie przedstawił typowe blokowisko oraz dźwiękowego komentarza Michała Libery. Jakub Certowicz
Po lewej schody prowadzące do holu wejściowego; po prawej monumentalny fotokolaż Kobasa Laksy, Das Ende des Traums — Koniec marzeń, Stettin ’45, który otwiera wystawę; przestrzeń wystawową zorganizowano wzdłuż wijącej się na posadzce podświetlanej linii. Fot. Juliusz Sokołowski
Po lewej zdjęcie Teresy Murak, Wielkanoc 1981, Gdańsk, 1981; po prawej w głębi neon Huberta Czerepoka, Przyszłość nie jest już tym, czym kiedyś była, układający się w zarys mapy Polski oraz rzeźbiarska atrapa ZOMO-wskiego transportera autorstwa Wojciecha Zasadniego. Fot. Jakub Certowicz
Wyjście z sali ekspozycyjnej; architekci kolorystycznie podkreślili granicę między częścią ogólną a ekspozycyjną. Fot. Juliusz Sokołowski
Filharmonia i plac Solidarności podczas rocznicy Sierpnia ’80. Fot. Tomasz Sachanowicz
Nietypowo ukształtowana posadzka placu pozwala na różnorodne jego wykorzystanie. Fot. Sebastian Wołosz
W czasie zimy plac zamienia się w górkę do jazdy na sankach. Fot. Robert Konieczny
Uroczystość patriotyczna odbywająca się na placu z okazji 45. rocznicy wydarzeń Grudnia ’70. Fot. Aneta Popławska-Suś
Sytuacja. Oznaczenia: 1 – plac Solidarności; 2 – wejście do Centrum Dialogu Przełomy; 3 – Filharmonia Szczecińska; 4 – Komenda Wojewódzka Policji; 5 – kościół pw. św. Piotra i św. Pawła; 6 – Brama Królewska
Schematy przedstawiające jak zmieniała się przestrzeń placu od 1944 do 2012 roku
Schemat formowania placu z oznaczonymi miejscami, w których teren się wypiętrza
Rzut parteru. Oznaczenia: 1 – hol wejściowy; 2 – kawiarnia; 3 – sala konferencyjna; 4 – rampa wejściowa
Centrum Dialogu Przełomy w Szczecinie zdobyło tytuł Najlepszego Budynku Świata Roku 2016 podczas ubiegłorocznej edycji World Architecture Festival. Robert Konieczny przekonał sędziów znakomitą prezentacją. Ten projekt wzbogaca miasto i życie w tym mieście. (...) odnosi się do przeszłości w sposób optymistyczny, poetycki i charakteryzujący się dużą dozą wyobraźni – uzasadnił decyzję jury jego przewodniczący David Chipperfield – relacja Jakuba Figla i Filipa Kurasza.
Centrum Dialogu Przełomy projektu KWK Promes zdobyło prestiżowy tytuł The World Building of the Year 2016 na Światowym Festiwalu Architektury w Berlinie.
Centrum Dialogu Przełomy w Szczecinie projektu KWK Promes zdobyło Grand Prix w kategorii Kultura na tegorocznym Światowym Festiwalu Architektury, pokonując piętnaście realizacji z całego świata. Prezentujemy zwycięzców World Architecture Festival w 14 kategoriach.
Prestiżowa Europejska Nagroda za Miejską Przestrzeń Publiczną (European Prize for Urban Public Space) po raz pierwszy powędrowała do Polski. Centrum Dialogu Przełomy w Szczecinie projektu Robert Konieczny – KWK Promes otrzymało ją ex aequo z projektem renowacji systemu nawadniania w ogrodach termalnych w Caldes de Montbui w Hiszpanii.
Centrum Dialogu Przełomy to jedno z niewielu muzeów historycznych w Polsce, które powstało nie w wyniku decyzji politycznej, ale dzięki oddolnej inicjatywie. O okolicznościach powołania placówki i założeniach konkursu z 2009 roku pisze Tomasz Żylski.
Budynek godzi dwie sprzeczne tradycje: kwartału i placu. Tak powstała urbanistyczna hybryda – domyka plac niczym kwartał, zachowując jednocześnie walory otwartej przestrzeni. Wypłaszczenia kreują przedpola przed filharmonią i kościołem. Kwartał zaznacza się w przeciwnych narożach jako wypiętrzenia posadzki. Jedno mieści muzeum, drugie stanowi pagórek domykający wnętrze urbanistyczne i chroniący je przed zgiełkiem ulicy – pisze główny projektant budynku Robert Konieczny.