Sztuka mówienia NIE. 9 na 10 prowadzących pracownie jest obecnie w kryzysie. Zmiana wymaga wysiłku, ale jest realna

Jak wygląda życie po drugiej stronie medialnego blasku

Dziewięciu na dziesięciu właścicieli pracowni architektonicznych zmaga się dziś z poważnym kryzysem - mówią Piotr Maciaszek i Karol Pasternak z NOKE Architects. Nie chodzi tu o studentów czy małe biura, ale o firmy, które zdobywają prestiżowe nagrody, pojawiają się na okładkach branżowych magazynów i są cytowane w mediach na całym świecie. Z zewnątrz wszystko wygląda dość głasko: cieszące się sławą realizacje, efektowne zdjęcia, uznanie środowiska. Jednak wewnątrz firm wielu architektów czuje się wypalonych, sfrustrowanych, bez równowagi między pracą a życiem, a często także zadaje sobie pytanie, czy warto dalej tak pracować.

Czytaj także: Hotel Glar nazwę zawdzięcza świętemu koniowi. W pokojach są totemy, a w lobby słup z wypalanego drewna

Architekci doskonale znają tę sytuację z własnego doświadczenia. Po ponad dziesięciu latach działalności znaleźli się w miejscu, które na pierwszy rzut oka wydawało się sukcesem – z pełnym portfelem zamówień i rosnącą popularnością – a jednak stało się "ślepą uliczką". W najnowszym odcinku podcastu „Architektura-murator” opowiadają Arturowi Celińskiemu o tym, jak wygląda życie po drugiej stronie medialnego blasku i dlaczego, jeśli nic się nie zmieni, coraz więcej architektów może zniknąć z zawodu.

Ich celem jest projektowanie, nie pełnienie roli menedżerów

Goście tego odcinka rozkładają na czynniki pierwsze codzienność prowadzenia biura: nieprzewidywalne relacje z inwestorami, projekty niedoszacowane już na starcie, niekończące się negocjacje, praca „na próbę”, czy brak przygotowania architektów do realiów biznesowych. Opowiadają, jak wyglądało ich przejście od wypalenia do bardziej świadomego modelu pracy, w którym to oni decydują, jakie projekty realizują – i na jakich zasadach.

Gdy zrozumieli, że ich celem jest przede wszystkim projektowanie, a nie pełnienie roli księgowych, menedżerów czy finansistów, podjęli kilka kluczowych decyzji. Najpierw zatrudnili menedżerkę biura, a następnie zaczęli korzystać z pomocy zewnętrznych specjalistów. Coraz więcej obowiązków, które dotychczas wykonywali sami w pracowni, zaczęli delegować. Jak podkreślają architekci:

Zaczęliśmy coraz więcej projektować. Jesteśmy teraz i szefami pracowni, i głównymi projektantami. Możemy być z tego dumni bo okazało się, że to jest do zrobienia. (...) Gdybyśmy tego nie robili, nasze projekty by tak nie wyglądały.

W rozmowie pojawia się też mocny wątek finansowy. Padają spostrzeżenia o tym, gdzie w branży naprawdę są pieniądze (i dlaczego tak mało trafia do projektantów), jak brak rozmów o stawkach osłabia całe środowisko, oraz jak zmiana wyceny z ryczałtu na stawki godzinowe uratowała ich pracownię przed zamknięciem. Zdradzają, że pieniądze "muszą przyjść z zagranicy". Podkreślają, że to te projekty, które zrealizowali m.in. w Stanach Zjednoczonych odpowiadały za znaczny zastrzyk finansowy dla biura.

Wiele starszych pracowni wciąż działa jak „kioski z lat 90.”

Piotr Maciaszek i Karol Pasternak z NOKE Architects podkreślają, że komfortowe prowadzenie biura architektonicznego to przede wszystkim świadoma praca nad sobą i zespołem. Uczą się, jak efektywnie rozdzielać zadania, dawać feedback i stosować sprawdzone metody zarządzania. Byli zaskoczeni, że wiele starszych pracowni wciąż działa jak „kioski z lat 90.” – bez narzędzi, jasnych metod i podstawowej świadomości zarządzania, co można stosunkowo łatwo poprawić.

Czytaj także: Magda i Grzegorz szukali spokojnego miejsca do odpoczynku i powstała ta altana inna niż wszystkie. NOKE Architects

Jednym z największych problemów jest brak otwartej komunikacji – zarówno wewnątrz biur, jak i między pracowniami. Branża daje wiele okazji do spotkań i wymiany doświadczeń, które jednak pozostają niewykorzystane. Tworzenie złożonych projektów wymaga pracy zespołowej, a nie samodzielności, dlatego właściwe zarządzanie ludźmi i ciągły dialog są kluczowe.

Architekci podkreślają także znaczenie edukacji w zakresie zarządzania zespołem i korzystania z dostępnych narzędzi, takich jak książki czy podcasty, które pomagają wprowadzać praktyczne rozwiązania. Ich zdaniem główne problemy starszych biur to brak komunikacji, opór przed zmianą i zaniedbanie rozwoju kompetencji miękkich. Komfortowe prowadzenie pracowni wymaga otwartości na feedback, dbania o relacje i świadomego zarządzania zespołem, co przekłada się na sukces i dobrą atmosferę w pracy.

Architektura-murator. Podcast 30/30

Nasz redakcyjny podcast znajdziesz we wszystkich dobrych serwisach podcastowych. Wyszukaj “Architektura-murator. Podcast 30/30” i zobacz nasze inne rozmowy - z Ewą Kuryłowicz o teorii i praktyce architektury; z Anną Cymer o tym, że architektoniczne dyskusje oparte o samej estetyce nie są zbyt wiele warte; ze Zbigniewem Maćkowem o tym, jak idzie w deweloperkę, z Grzegorzem Piątkiem o słusznym pięknie architektury, z Robertem Konieczny - o warunkach pracy i międzynarodowym uznaniu; Moniką Arczyńską o architektonicznej odwadze i organizowaniu konkursów; z Sylwią Goryczką z Humanscale o tym, czy umiemy dobrze siedzieć; z Markiem Chrobakiem, nowym prezesem SARP, o wyzwaniach, przed którymi stoi architektura; z Aleksandrą Wasilkowską o projektowaniu tego, co unika powszechnemu zainteresowaniu; oraz z Ewą P. Porębską - o tym, jak przeszłość miesza się z przyszłością polskiej architektury.

Podcast 30/30 to nasz redakcyjny podcast jubileuszowy. To rozmowy o doświadczeniach z przeszłości i wyzwaniach z przyszłości. Komentujemy tu architektoniczne słowa i czyny, przyglądamy się zmianom technologicznym oraz szukamy definicji piękna w niezwykle niespokojnych czasach. Architektura-murator od 30 lat towarzyszy polskiej architekturze. Prezentujemy najlepsze obiekty, inspirujemy do dyskusji i śledzimy kluczowe zmiany.