Toalety publiczne w Polsce: TOP 5

Dzięki inwencji architektów, realizujących często niezwykle efektowne pomysły, oraz nowym rozwiązaniom na rynku, zwiększających higienę i komfort użytkowania, wizyta w publicznej toalecie przestaje być przykrą koniecznością. Prezentujemy pięć oddanych w ostatnich latach toalet publicznych. Zobaczcie nowe projekty toalet publicznych w Polsce: od katowickiego Spodka, do warszawskiego Vitkaca.

Toalety publiczne w Spodku

Projekt toalet publicznych w katowickim Spodku wyłoniono w konkursie SARP z 2017 roku. Zwyciężyło 2G Studio z Kielc. Propozycja architektów obejmowała cztery typy toalet. Przeznaczone dla widzów, zlokalizowane są na najniższym poziomie budynku, pod widownią. Te dla VIP-ów znajdują się kondygnację wyżej. Na wysokości korony Spodka są toalety dla gości sali bankietowej, tzw. Sali  Bingo, dla niepełnosprawnych usytuowano je w pobliżu wejść z antresoli. Projektanci zmodernizowali też układ funkcjonalny. W strefie dla widzów, w częściach damskich i męskich, wydzielono kabiny przeznaczone dla małych dzieci. Ułatwiono też dostęp dla osób z niepełnosprawnościami.

Najbardziej interesującym elementem projektu jest estetyka wnętrz, nawiązująca do industrialnych korzeni Katowic. Nie jest to jednak nachalne operowanie materiałami kojarzącymi się z przemysłem górniczym, wykorzystano bowiem w aranżacji stalowe grodzice. Architekt Wojciech Gwizdak wspomniał, że wpadł na pomysł ich użycia podczas przeglądania archiwalnych zdjęć z okresu budowy. Przemysłowy charakter malowanych na czarno stalowych ścianek łagodzą białe, lśniące elementy umywalek, muszli i pisuarów oraz ledowe oświetlenia luster. Dzięki wytycznym i nadzorom konserwatorskim nowe toalety maksymalnie wpisują się w zabytkowy już charakter budynku Spodka. Justyna Swoszowska

Toalety w Vitkacu: elegancki minimalizm od Kuryłowicz & Associates

Architektom z pracowni Kuryłowicz & Associates zależało, aby toalety w domu handlowym Vitkac miały minimalistyczny charakter i korespondowały z wystrojem reszty obiektu. W rezultacie w łazienkach dominuje szary kamień, identyczny z użytym na elewacji budynku. Obłożono nim zarówno podłogę, jak i ściany, na których dla uniknięcia dodatkowych podziałów zastosowano wielkie slaby. Podobnie miała wyglądać posadzka, jednak z przyczyn technologicznych zdecydowano się na użycie mniejszych formatów płyt.

Czytaj też: Konkurs KOŁO 2021: rusza 23. edycja konkursu KOŁO na projekt łazienki |

Dzięki czarnemu, lakierowanemu MDF na suficie i drzwiach do kabin toaletowych wnętrze jest eleganckie. Ich błyszcząca powierzchnia stanowi kontrast dla matowej powierzchni kamienia. Na szczególną uwagę zasługuje zaprojektowana przez autorów, dominująca w pomieszczeniu monolityczna umywalka z mineralno-akrylowego materiału typu solid surface. Ciekawostką jest sposób, w jaki ją zamontowano: została scalona ze ścianą za pomocą specjalnych wsporników tylko wzdłuż jednego z krótszych boków. Podłączenia wodno-kanalizacyjne zostały ukryte w jej bryle i poprowadzone do ściany przez krawędź, na której się opiera. Takie rozwiązanie sprawiło, że mimo sporych rozmiarów, umywalka wygląda jakby unosiła się w powietrzu. Dopełnieniem tego projektu toalety publicznej są elementy ze szczotkowanej stali nierdzewnej: armatura, klamki oraz dodatki takie jak podajniki na ręczniki i papier toaletowy, które – by nie przykuwać zbytnio uwagi – w większości zostały wbudowane w ściany. Aleksandra Kołodziej

Toalety publiczne na Stadionie Narodowym: funkcjonalność i prostota

Na Stadionie Narodowym zaprojektowano 64 toalety publiczne – 20 na promenadzie dolnej i 44 na górnej. Architekci z pracowni JSK Architekci zaplanowali ponadto części sanitarne dla sportowców, a także dodatkowe toalety przy lożach VIP. W sumie w WC dla kibiców zainstalowano 763 miski ustępowe, 443 umywalki i 426 pisuarów. Wszystkie pomieszczenia łączy monochromatyczna kolorystyka wykończenia i prostota układu. W tego typu obiektach najważniejsza jest funkcjonalność i przepustowość. Przedsionki z umywalkami są więc otwartymi przestrzeniami, dzięki czemu użytkownicy mają łatwy dostęp do strefy z kabinami toaletowymi i pisuarami. Aby dodatkowo usprawnić korzystanie z WC, w części toalet przedsionki oraz wejścia zaprojektowano z dwóch stron. Urządzenia zostały uporządkowane wzdłuż ścian, tak by pozostało jak najwięcej miejsca w przejściach. Kolorystyka we wszystkich pomieszczeniach sanitarnych jest identyczna, a różnice widoczne są jedynie w detalach. Dominuje grafitowy i szary.

W toaletach ogólnodostępnych ściany zostały obłożone szarą mozaiką o wymiarach 2 x 2 cm, a podłogi grafitowymi płytkami gresowowymi – 30 x 30 cm. Zastosowano białą ceramikę klasycznie podwieszaną do ścian. W łazienkach części VIP na ścianach i posadzkach dominują ciemnoszare płytki z gresu o wymiarach 30 x 60 cm, ktore odpowiadają barwie konstrukcji fasady na stadionie. W przedsionkach zamontowano umywalki podwieszane do blatów z jasnoszarego granitu. Rozwiązanie celowo nawiązuje do kolorystyki Stadionu X-lecia. Ten sam typ kamienia użyty był na posadzkach dawnego obiektu. Architektom zależało, aby kilka elementów ze starego stadionu zachować i połączyć z nowoczesnością, dlatego też część oryginalnej okładziny została ponownie wykorzystana. Co ciekawe, pomieszczenia sanitarne dla sportowców są podobne do tych dla kibiców. Dodatkowo znajduje się tam otwarta strefa z natryskami oraz małe spa z wpuszczonymi w podesty wannami z hydromasażem. Aleksandra Kołodziej

Warszawska toaleta publiczna: ukłon w stronę modernizmu

Jednym z inicjatorów budowy w Warszawie serii toalet publicznych był dyrektor miejskiego Zarządu Zieleni Marek Piwowarski, któremu stolica zawdzięcza m.in. popularną pieszą ścieżkę na prawym brzegu Wisły. Rekomendacje dla formy architektonicznej obiektu opracował zespół projektantów wyłoniony w ramach warsztatów zorganizowanych przez OW SARP. Owalna bryła to nawiązanie do charakterystycznych warszawskich kiosków Ruchu autorstwa Towarzystwa Projektowego, a wykończenie w formie szkliwionych kafli w proporcjach 1:4 stanowi ukłon w stronę typowych elewacji modernistycznych kamienic stolicy. Toaleta publiczna wyposażona jest w przewijak dla niemowląt i udogodnienia dla niepełnosprawnych. We wnętrzu znajdują się oznaczenia w alfabecie Braille’a, a dodatkowo istnieje możliwość uruchomienia instrukcji audio, którą nagrali Magdalena Cielecka i Andrzej Chyra. Jedna z pierwszych stanęła w parku Agrykola. W najbliższym czasie powstać ma 50 obiektów tego typu w całym mieście. Tomasz Żylski

Pawilon plażowy z toaletą publiczną nad Wisłą

Pawilon, choć niewielki, powstał w wyniku otwartego konkursu dla studentów i młodych projektantów. Laureatkami zostały trzy studentki architektury z Warszawy, jeszcze przed ukończeniem pierwszego inżynierskiego stopnia nauki. Realizacja może być dla nich niemal bajkową trampoliną do zawodowej kariery. Inicjatorem przedsięwzięcia była produkująca ceramikę sanitarną firma Koło, a ze strony miasta pomysł poparł i promował rzutki pełnomocnik urzędu Warszawy do spraw Wisły – Marek Piwowarski. Budynek przyjmuje formę zawiniętej kilkukrotnie, wspinającej się systemem ramp i schodów wstęgi. Użytkownicy mogą przemieszczać się po kolejnych tarasach, schodach i rampach, które oferują bogactwo przestrzennych doznań i zróżnicowane otwarcia widokowe na Wisłę i jej plaże, miasto po drugiej stronie czy stadion i ruchliwe nabrzeże. W zagięciach koncepcyjnej wstęgi umiejscowione są dwie kontenerowe kubatury. Jedna z nich zawiera toaletę publiczną wyposażoną przez organizatora konkursu oraz wypożyczalnię sprzętu plażowego. Druga zaś kawiarnię, którą dzięki systemowi dwóch warstw przesuwnych ścian można otworzyć na przestrzał, tworząc kolejny kryty taras umożliwiający kontakt z plażową, zadrzewioną stroną Wisły i bardziej miejską w wyrazie stroną stadionu. Grzegorz Stiasny

Porada eksperta