Modernizm z listy UNESCO

Modernistyczne Kowno powstało, gdy miasto przez 20 lat było stolicą Litwy - dziś jest na liście UNESCO. Zobacz piękne budynki

2024-03-27 10:09

Jakiś czas temu Litwa doczekała się 5. wpisu na listę UNESCO. Komitet docenił modernistyczną architekturę Kowna z lat 1919-1939 - architekturę optymizmu. Wyjątkowy moment w historii miasta zaowocował zabudową, którą warto zobaczyć podczas wizyty na Litwie. Podpowiadamy, co zobaczyć i pod jakimi adresami szukać budynków.

Spis treści

  1. Architektura optymizmu. Modernistyczne Kowno 1919-1939 na liście UNESCO
  2. UNESCO Litwa. Co jeszcze jest na liście?

Architektura optymizmu. Modernistyczne Kowno 1919-1939 na liście UNESCO

W czasach międzywojennych, gdy Kowno służyło za tymczasową stolicę Litwy, powstawała tu wspaniała architektura w duchu modernizmu. Marynistyczne nawiązania w postaci okrągłych okien i obłości balkonów każdemu wrażliwemu na architekturę przypomną pewnie charakterystyczne kamienice Gdyni, a monumentalne bryły budynków użyteczności publicznej z kolumnami i licznymi ornamentami - krakowską architekturę Adolfa Szyszko-Bohusza. 

Zobacz także: Biblioteka SGH w Warszawie. Spektakularne wnętrza perły modernizmu - skrywa piękną czytelnię

Zarówno Gdynia, jak i Kraków doczekały się swoich szlaków architektury modernistycznej - zarówno w formie przewodników, jak i wielu wydarzeń i spacerów. W Kownie również utworzono taki szlak - w punktach informacyjnych można odebrać mapę z zaznaczonymi "najdorodniejszymi okazami" kowieńskiej moderny. Powstała również wersja internetowa z mapą interaktywną, logotypami budynków i krótkimi opisami. W jednej z willi działa też Muzeum Art Deco - na co dzień prywatne mieszkanie umeblowane jest wyłącznie autentycznymi modernistycznymi meblami i akcesoriami. Można je zwiedzić po uprzednim umówieniu się.

Modernistyczne Kowno na liście UNESCO Litwy. Co zobaczyć?

i

Autor: Szymon Starnawski Ikoniczną willę z charakterystycznym okrągłym oknem zaprojektował w 1934 roku Arnas Funkas dla rodziny Iljinas. Znajdziecie ją pod adresem K. Donelaičio g. 19.

Szlak to nie tylko budynki - do dziś w mieście zachował się funikular czyli kolej linowo-terenowa na Aleksocie (Aleksoto funikulierius) z 1935 roku. 

Dużą część z modernistycznych pereł Kowna (wraz z adresami, architektami i rokiem powstania) zebraliśmy w galerii.

UNESCO Litwa. Co jeszcze jest na liście?

Architektura międzywojenna Kowna to piąty i najnowszy punkt na liście. Jakie obiekty znalazły się tam wcześniej?

  • Zabytkowe stare miasto w Wilnie;
  • Mierzeja Kurońska, którą Litwa współdzieli z Rosją;
  • stanowisko archeologiczne w Kiernowie - liczące sobie ok. 10 tysięcy lat pozostałości po zabudowaniach miejskich. 200 hektarów historii można zobaczyć zaledwie 35 kilometrów od Wilna;
  • Południk Struvego - jeden z punktów pomiarowych, które w XIX wieku ustawiono w dziesięciu krajach, dzięki czemu istotnie poszerzono wiedzę o kształcie i wymiarach Ziemi. Badania prowadził astronom Friedrich Georg Wilhelm Struve.

Zobacz także: Osiedle TOR na Grochowie. Bloki solidne niczym schrony były odpowiedzią na potężny kryzys mieszkaniowy w Warszawie