Spis treści
- Skąd się wzięła kopia Domu Igloo? I co na to Witold Lipiński?
- Reinhold Czech i "Dom Igloo". W poszukiwaniu kontynuatora
- "Zaginione" zdjęcia i dokumentacja
Mała wieś w Opolskiem; kiedy wysiedliśmy z samochodu, akurat zaczęło padać. Dzień się kończył, okoliczny las sosnowy parował w upale zapachem wakacji, a na końcu żwirowej drogi czekał cel podróży - "Dom Igloo". Przyjechaliśmy tu, mając świadomość, że możemy nikogo nie zastać i niczego się nie dowiedzieć.
Oczywiście nikogo nie zastaliśmy.
Razem z Maciejem Czarneckim (gdyby tropienie projektów i realizacji Witolda Lipińskiego było sportem, jechałby zaraz na Olimpiadę) rozpoczęliśmy poszukiwanie "kół ratunkowych" po okolicy. Niecałą godzinę później rozmawialiśmy już z Reinholdem Czechem - właścicielem "Domu Igloo", adaptacji słynnego domu architekta Witolda Lipińskiego.
Skąd się wzięła kopia Domu Igloo? I co na to Witold Lipiński?
Historia opolskiego domu zaczęła się oczywiście we Wrocławiu. To tutaj mieszkał prof. Witold Lipiński - a od 1964 roku w autorskim Domu Igloo. I to tutaj studiował Stefan Czech, brat pana Reinholda - aspirujący inżynier budownictwa oraz miłośnik astronomii, który już wkrótce postanowi skopiować kopułowy dom Lipińskiego na potrzeby obserwacji nieba, pełen wiary w swoje inżynieryjne umiejętności.
Zobacz także: Obserwatorium na Śnieżce. Ikona Karkonoszy obchodzi 50-lecie. Kiedy koniec remontu i otwarcie Nowej Śnieżki?
Kiedy architekt stawiał swój wrocławski dom, zabrakło budowlańców, którzy zdecydowaliby się podjąć budowy pionierskiego projektu. Swój dom budował więc sam. Stefan Czech najmuje fachowca i przekazuje mu swoje dokładne obliczenia, ten jednak wprowadza zmiany. Budowa rusza w 1970 roku. Za pierwszym razem dom się zawala. Drugie podejście odbywa się już w oparciu o żelbetową konstrukcję. Kopułę od poziomu piętra zamykają cegły, a na jej szczycie umieszczona zostaje otwierana szklana klapa do prowadzenia obserwacji.
Wkrótce na skraju wsi staje domowe obserwatorium w stanie surowym zamkniętym, adaptacja projektu Witolda Lipińskiego. Domy różnią się sposobem wykonania i mniejszymi lub większymi detalami. Oryginalny, wrocławski dom, ma m.in. więcej przeszkleń, schody i wewnętrzny "ogród".
Nie umiem powiedzieć, czy profesor Lipiński wiedział o tym domu
— mówi nam Reinhold Czech. W niewykończonym jeszcze wnętrzu od razu ruszają spotkania opolskiego koła astronomicznego i konstrukcja instrumentów astronomicznych; ekspresowo rośnie pokaźna biblioteka kierunkowa gromadzona przez inżyniera.
I wtedy Stefan Czech umiera. Jest 1981 rok.
i
Reinhold Czech i "Dom Igloo". W poszukiwaniu kontynuatora
Reinhold Czech (— imię niemieckie, proszę dobrze zapisać — zaznacza) postanawia dokończyć dzieło brata. Przez lata udało mu się wykończyć wnętrze i taras. Dba o ogród, czyści dach z mchu, naprawia i konserwuje. Stale inwestuje w dom, którego od lat 70. nie udało się w pełni ukończyć. Na zagospodarowanie czeka wciąż surowe piętro - dawne obserwatorium.
Oprowadza nas po wnętrzach. Przestronny półkolisty salon z charakterystycznymi oknami jak u prof. Lipińskiego, sypialnia, łazienka i kuchnia z piecem.
— Chciałby Pan sprzedać ten dom?
— Nie.
Reinhold Czech ma jasną i wyraźną wizję "Domu Igloo" - nie ma być tylko domem wypoczynkowym. Powinien kontynuować misję brata; skupiać ludzi związanych z nauką, sztuką, kulturą. W otoczeniu lasu, w ciszy i spokoju mogliby rozwijać swoje zainteresowania i pasje niczym w domu pracy twórczej. Astronomię niekoniecznie - dziś niebo nad wsią jest już skażone opolskim światłem miasta, a przestrzeń nad klapą przesłania ponad 50-letni modrzew przywieziony tu spod Jelcza. Ostatnio przestał wydawać owoce. On i dom są równolatkami.
"Zaginione" zdjęcia i dokumentacja
Dom na przestrzeni ostatnich lat odwiedzało mnóstwo wycieczek. Właściciel ufnie oprowadzał po domu, pokazywał bogatą dokumentację, stare zdjęcia, plany domu. — Część już do mnie nie wróciła — mówi ze smutkiem. Dziś swoje archiwum musi zbierać od nowa.
Stefan Czech nie był jedynym naśladowcą profesora Lipińskiego. Ale to już historia na osobny artykuł. Prawdopodobnie we współpracy z architektem powstał natomiast Dom Igloo w warszawskim Aninie - o historii domu pełnej biznesu, ważnych osobistości i kontaktów pozaziemskich rozmawiałam z właścicielem domu: Historia tego "Domu Igloo" to prawdziwy odlot. Oto warszawski hotel UFO.
Zobacz także: Dom "MIR" Witolda Lipińskiego we Wrocławiu. Tak w PRL-u eksperymentowano w architekturze
