Związek Miast Polskich krytycznie o ustawie ułatwiającej budowę domu bez formalności

Zarząd Związku Miast Polskich negatywnie zaopiniował nowelizację prawa budowlanego umożliwiającą budowę domów do 70 m² bez pozwolenia i apeluje do Senatu o jej odrzucenie.

17 września Sejm przyjął zmiany w ustawie Prawo budowlane oraz ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym umożliwiające realizację domów o powierzchni zabudowy do 70 m² bez formalności. Środowisko architektoniczne krytycznie odnosi się do nowelizacji, o czym na naszych łamach pisaliśmy wielokrotnie.

• Dom bez formalności: Sejm przyjął ustawę o budowie domów do 70 m² bez pozwolenia |
• Nowa kostka polska, czyli Polski Ład i domy za złotówkę: felieton Aleksandra Krajewskiego |
• Izba Architektów w sprawie konkursu na projekt domu do 70 m² |

Teraz własną opinię wydał także Zarząd Związku Miast Polskich, stowarzyszenia skupiającego ponad 350 gmin miejskich z całego kraju. Tradycyjnie przedstawiciele ZMP uczestniczą w pracach legislacyjnych Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Tym razem strona rządowa nie czekała jednak na ich opinię. Tę zarząd Związku Miast Polskich wydał 24 września. Dokument nie pozostawia złudzeń. ZMP ocenia nowelizację negatywnie i apeluje do Senatu o jej odrzucenie.

Jak czytamy w uzasadnieniu, „uproszczenie” procedur związanych z wymogami Prawa budowlanego w proponowanym wymiarze nie ma de facto większego znaczenia praktycznego dla inwestora, stwarza za to zagrożenie zarówno dla przebiegu procesu budowy domu mieszkalnego, jak i potencjalne dla bezpieczeństwa jego przyszłych mieszkańców. Argumentowanie tej propozycji słabością instytucji nadzoru budowlanego jest przy tym o tyle nieuczciwe, że słabość ta wynika wyłącznie z jej niedofinansowania przez budżet centralny. Jest to szczególnie widoczne na podstawowym poziomie tego nadzoru – w powiatach, dla których jest to zadanie zlecone z zakresu administracji rządowej. Protokoły pokontrolne NIK od wielu lat wskazują niedofinansowanie jako główne źródło problemu – tłumaczy ZMP.

Związek zwraca też uwagę, że projekt przedstawiony do zaopiniowania Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego znacznie różnił się od ostatecznego przedłożenia rządowego, co uniemożliwiło stronie samorządowej wydanie opinii wobec końcowej wersji projektu ustawy.

Związek Miast Polskich przywołuje ponadto opinię Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk z 2013 roku, z której jasno wynika, że uchwalane dotąd lokalne akty planistyczne przeznaczają na potrzeby budownictwa mieszkaniowego nieruchomości o łącznej powierzchni wielokrotnie przekraczającej realne zapotrzebowanie: w studiach uwarunkowań i kierunków przestrzennego zagospodarowania gmin w 2012 roku było ich cztero-sześciokrotnie za dużo, a w planach miejscowych, obejmujących tylko 28% powierzchni kraju – ponad dwa razy za dużo.

Według ZMP, stworzenie dodatkowej zachęty w formie wydawanej ekspresowo decyzji o warunkach zabudowy stoi w jaskrawej sprzeczności z tymi szacunkami, a także z zawartymi w Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju zapowiedziami zmian w przepisach, które zapobiegną dalszemu rozlewaniu się miast i lekkomyślnemu przeznaczaniu na ten cel terenów wartościowych przyrodniczo, które powinny być zachowane dla nas i dla przyszłych pokoleń.

Nowelizację ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym Senat ma rozpatrzeć na posiedzeniu w dniach 7–8 października.

Co zakładają zmiany?

Nowelizacja ustawy Prawo budowlane oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wprowadza rozwiązanie zawarte w programie Polski Ład, zgodnie z którym każdy będzie mógł rozpocząć budowę niewielkiego, jednorodzinnego domu jedynie na podstawie zgłoszenia, czyli bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, ustanawiania kierownika budowy i prowadzenia jej dziennika. Budynki takie mają być wolno stojące, o dachu płaskim, powierzchnia zabudowy do 70 m² i nie wyższe niż dwie kondygnacje. Muszą przy tym w całości mieścić się na działce, na której zostały zaprojektowane. Liczba projektowanych budynków nie może być większa niż 1 na każde 500 m² powierzchni działki.

Nowela upraszcza ponadto procedurę zgłoszenia budowy takiego domu. Do budowy będzie można przystąpić od razu po doręczeniu zgłoszenia. Organy administracji architektoniczno-budowlanej nie będą mogły zgłosić sprzeciwu do dokonanego przez inwestora zgłoszenia. W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla danego terenu, decyzja o warunkach zabudowy dla domów do 70 m² ma być wydawana w ciągu 21 dni.

Polski Ład okiem architekta. Rozmowa z Piotrem Orzeszkiem

Krytyka

Wszelkie koncepcje ułatwiające budowanie są słuszne, ponieważ procedura, przez którą trzeba obecnie przebrnąć przed realizacją domu jest taka sama jak w przypadku osiedla czy biurowca. Logiczna więc jest konieczność uproszczenia. Trzeba to jednak zrobić w sposób przemyślany. O założeniach Polskiego Ładu z architektem Piotrem Orzeszkiem z krakowskiej pracowni architektonicznej Stvosh rozmawia Robert Siemiński.