Spis treści
Przeszłość, która domagała się ratunku
Dworzec kolejowy w Kowarach to obiekt z duszą – zbudowany w końcówce XIX wieku, przez dekady służył mieszkańcom i turystom odwiedzającym Karkonosze. Niestety, od czasu zawieszenia regularnych połączeń kolejowych w latach 90., budynek popadł w ruinę. Przez lata był dewastowany i okradany, mimo że jego architektura nadal przyciągała uwagę miłośników historii i kolei.
W 2019 roku gmina Kowary przejęła budynek od PKP, dając mu szansę na nowe życie. Choć stan techniczny obiektu był dramatyczny, samorząd postanowił zawalczyć o jego przyszłość. Po kilku latach starań, udało się pozyskać środki unijne i ruszyć z długo wyczekiwanym remontem.
W cyklu „Metamorfozy na Plus” prezentujemy przedsięwzięcia, dzięki którym zapomniane historyczne obiekty i wnętrza otrzymują drugie życie za sprawą pasjonatów, racjonalnych biznesmenów, rzetelnych samorządowców, czy wreszcie – niespokojnych dusz... Wszyscy oni ożywiają dzięki swoim wizjom dorobek umysłów i rąk pokoleń architektów, inwestorów i budowniczych, którzy na placu budowy zostawili przed laty nadzieję, że ich dzieło ucieszy w odległej przyszłości jeszcze niejedno oko...
Kompleksowy remont zabytku
Prace rozpoczęły się jesienią 2022 roku. Inwestycja, warta niemal 6 milionów złotych, została powierzona wyłonionemu w przetargu wykonawcy – firmie Tomix z Lubawki. Zakres robót objął m.in. wymianę konstrukcji dachu, remont elewacji, wymianę stolarki okiennej i drzwiowej, osuszenie murów oraz wzmocnienie fundamentów. Zachowane zostały detale architektoniczne zgodnie z zaleceniami konserwatora zabytków, m.in. charakterystyczne łukowe okna, ceglany ryt elewacji czy drewniane podcienia.
Wewnątrz wykonano całkowitą przebudowę układu pomieszczeń – zaplanowano przestrzenie na potrzeby muzeum, galerii oraz sali wielofunkcyjnej. Całość dostosowano do potrzeb osób z niepełnosprawnościami – pojawiły się nowe ciągi komunikacyjne, toalety oraz podjazdy.
Nowa rola dawnego dworca
Przestrzeń, która niegdyś służyła pasażerom kolei, teraz stanie się miejscem spotkań, edukacji i kultury. W odnowionym budynku swoje miejsce znajdzie m.in. izba pamięci poświęcona historii kolei w Kowarach oraz lokalnym wątkom przemysłowym – w tym produkcji wyrobów włókienniczych i wydobyciu rud żelaza i uranu.
Oprócz stałych ekspozycji planowane są wystawy czasowe, wydarzenia artystyczne, spotkania autorskie i projekcje filmowe. Władze miasta chcą, by obiekt stał się integralną częścią lokalnej oferty turystycznej – zwłaszcza że planowane jest również przywrócenie ruchu kolejowego do Kowar w ramach rewitalizacji linii 308 z Jeleniej Góry. Prace na odcinku do Mysłakowic już się zakończyły, a dalsza część trasy jest w trakcie remontu.
Biblioteka na miarę XXI wieku
W bezpośrednim sąsiedztwie dworca powstaje nowoczesna biblioteka miejska. Stanęła na miejscu dawnej wiaty kolejowej, której konstrukcji nie udało się zachować ze względu na jej zły stan techniczny. Nowy budynek swoją bryłą nawiązuje do przemysłowego charakteru otoczenia, a jednocześnie odpowiada na współczesne potrzeby użytkowników.
Biblioteka będzie nie tylko miejscem wypożyczeń książek, lecz również przestrzenią do pracy, spotkań i animacji społecznej. Znajdą się tu m.in. multimedialna czytelnia, sala warsztatowa oraz kącik dla dzieci. Nowoczesne wyposażenie i rozwiązania energooszczędne – jak pompy ciepła czy panele fotowoltaiczne – wpisują się w strategię zrównoważonego rozwoju miasta.
Inwestycja z myślą o przyszłości
Całe przedsięwzięcie finansowane jest z funduszy unijnych w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych Aglomeracji Jeleniogórskiej. Projekt obejmuje nie tylko remonty, ale też wyposażenie obu budynków oraz zagospodarowanie terenu wokół. Przed dworcem powstanie mały plac miejski z ławkami, zielenią i miejscem na rowery.
Władze Kowar podkreślają, że projekt ma nie tylko wymiar estetyczny i funkcjonalny, ale również społeczny – daje mieszkańcom nowe centrum aktywności, a jednocześnie przywraca ważny element tożsamości miasta.
Przykład dobrej praktyki
Kowary pokazują, że rewitalizacja nie musi oznaczać wyburzeń i utraty dziedzictwa – wręcz przeciwnie, może stać się motorem rozwoju i dumą lokalnej społeczności. Adaptacja dworca na cele kulturalne to modelowe połączenie troski o historię z nowoczesnym podejściem do przestrzeni publicznej.
To również dobry przykład dla innych samorządów i inwestorów – że warto inwestować w zdegradowane obiekty, bo ich potencjał jest często większy, niż się wydaje.
Inne „Metamorfozy na Plus”. Zobacz najbardziej spektakularne przemiany!
W naszym cyklu „Metamorfozy na Plus” odwiedzamy miejsca, w których współcześni wizjonerzy i inwestorzy przywracają do świetności dorobek swoich poprzedników. Do tej pory zwróciliśmy uwagę m.in. na takie obiekty jak odrestaurowane dworce kolejowe, pałace, dworki, budynki fabryczne, świątynie, kamienice i domy jednorodzinne.
Chcesz zobaczyć więcej niezwykłych przemian budowli z całej Polski? Poznaj inne artykuły z cyklu „Metamorfozy na Plus”.
Zobacz także: Dworzec kolejowy w Leśnej po remoncie - zmiana wizerunku i funkcji
