Galeria Sztuki Dawnej w Muzeum Narodowym w Warszawie

Przestrzeń podzielona jest na trzy części. Każda z nich reprezentuje jedną z trzech kultur: dworską, religijną i miejską. Na nowo wyeksponowano kolekcje europejskiego i staropolskiego rzemiosła oraz malarstwa i rzeźby – pisze Dominika Olszyna.

Nowa Galeria znajduje się w lewym skrzydle muzeum na drugim piętrze. Powstała na miejscu Galerii Sztuki Zdobniczej oraz Galerii Dawnego Malarstwa Europejskiego i Staropolskiego Muzeum Narodowego. Projekt zakładał stworzenie ośmiu sal. Głównym założeniem koncepcji było znalezienie dla każdej z nich innego sposobu ekspresji formalnej, bazującej na wspólnych materiałach wykończeniowych.

Forma i funkcja nowych pomieszczeń zostały podporządkowane zagadnieniom z zakresu historii sztuki, a scenariusz poszczególnych sal powstał przy ścisłej współpracy z zespołem kuratorskim (dr Grażyna Bastek, prof. Antoni Ziemba oraz Ryszard Bobrow). Odwiedzający mogą zobaczyć m.in. obrazy Sandra Botticellego, Giovanniego Belliniego, Jacoba Jordaensa, Lucasa Cranacha Starszego.

We wspólnej przestrzeni znalazły się cenne obiekty ze zbiorów sztuki zdobniczej m.in. prace rzeźbiarskie, rysunki, grafiki, zastawa stołowa i tkaniny. Nowa Galeria zestawia ze sobą różne gatunki sztuki i ukazuje najważniejsze obszary życia społecznego dawnej Europy – kulturę dworską, kulturę religijną i kulturę miejską – układając je w spójną opowieść o tamtych epokach. Dlatego przestrzeń Galerii Sztuki Dawnej podzielona jest na trzy części. Każda z nich reprezentuje jedną z trzech kultur: dworską, religijną i miejską.

Pracownia 307kilo zaproponowała jednolity biały kolor ścian w każdej sali – odcień wybrano z 30 próbek. Współczesny minimalizm zestawiono ze zdobniczym bogactwem minionych epok. Duże wrażenie robi sala pierwsza, poświęcona Dworowi.

Długa, reprezentacyjna przestrzeń nawiązuje do pałacowego korytarza. Wnęki mają w rzucie kształt trapezu, podobnie jak szklane gabloty ścienne po przeciwnej stronie sali. We wnękach okiennych znajdują się eksponaty gabarytowe, takie jak rzeźby i meble, które są dodatkowo podświetlone z tyłu. Szklane gabloty i wnęki po prawej stronie sali przeznaczone są dla strojów szlacheckich i mebli z epoki. Na ścianach wyeksponowano tapiserie i gobeliny.

Część Religia została podzielona na pięć sal. Do głównej prowadzą trzy osobne wejścia. Ściany zorientowane są względem siebie ortogonalnie, tworząc razem w rzucie kształt prostokąta. W tej sali przestrzeń wystawiennicza została maksymalnie wykorzystana na obrazy. Jej forma odwołuje się do ascetycznych reguł sfery sacrum. Najbardziej reprezentacyjna jest sala szósta, w której schody dzielą przestrzeń na mniejszą i większą część. W tej pierwszej sufit ma charakter dwuspadowy, a w jego szczycie znajduje się długi świetlik. Światło dzienne dodatkowo doświetla pomieszczenie, podkreślając duchową atmosferę tego miejsca. W sali centralnie umiejscowione zostały ołtarze wsparte na postumentach. Na ścianach zawieszono dewocjonalia.

Ciekawe rozwiązanie zastosowano w ostatniej sali poświeconej Religii – pracownia wkomponowała w przestrzeń osiem wolno stojących, wysokich, szklanych ekspozytorów. Kształtem przypominają świetlne kolumny i prezentują wysokie na trzy metry makaty oraz naczynia liturgiczne z epoki, które można oglądać z czterech stron. Przestrzeń na ścianach została przeznaczona na obrazy i witryny wystawiennicze.

Galeria Sztuki Dawnej to wyzwanie dla dzisiejszej publiczności. Pracownia 307kilo wyszła naprzeciw potrzeb instytucji i odwiedzających. W aranżacji przestrzeni widać współczesne myślenie o ekspozycji, klarowne podziały, atrakcyjne sposoby pokazania obiektów (np. płaszcz króla Augusta III z 1734 roku) oraz spójną identyfikację. Nowoczesne tło dla minionych epok dostosowane do naszych czasów.