Kukułcze jajo wśród hangarów. Miał nie rzucać się w oczy, mimo to ogłosili go najlepszym na świecie. Od otwarcia minęło 15 lat

Spis treści

1. Liczba prezentowanych statków powietrznych przekracza 200
2. Budynek-śmigło na betonowej, kwadratowej platformie
3. Nominacja do nagrody Mies van der Rohe 2011
4. Metryczka Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie

Liczba prezentowanych statków powietrznych przekracza 200

Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie zlokalizowane jest na terenie dawnego lotniska Rakowice-Czyżyny – jednego z najstarszych w Europie. Jako pole wzlotów było użytkowane już na przełomie XIX i XX wieku, a w latach 1912–1963 służyło celom wojskowym i komunikacyjnym.

Muzeum gromadzi eksponaty dokumentujące historię rozwoju lotnictwa – zarówno w Polsce, jak i na świecie. Obecnie liczba prezentowanych statków powietrznych przekracza 200. Instytucja prowadzi również działalność wydawniczą i edukacyjną – organizuje wydarzenia popularyzujące wiedzę o lotnictwie, a także bierze udział w krajowych i międzynarodowych konferencjach poświęconych historii awiacji oraz muzealnictwu. Posiada również bogato zaopatrzoną bibliotekę, liczącą ponad 30 tysięcy woluminów.

Czytaj także: Hotel Cracovia zostanie muzeum. Konsultacje społeczne potwierdziły wcześniejsze plany

Na terenie muzeum swoją bazę ma również Sekcja Lotnictwa Komendy Wojewódzkiej Policji w Krakowie – stacjonuje tu śmigłowiec PZL W-3 Sokół.

Nowoczesny budynek muzeum, oddany do użytku w 2010 roku, powstał tuż obok starszej siedziby instytucji, założonej w 1963 roku. Od tego czasu muzeum nieprzerwanie chroni i prezentuje dziedzictwo lotnicze. Nowy obiekt został zaprojektowany z myślą o trwałości i funkcjonalności – mimo upływu 15 lat od otwarcia, wciąż prezentuje się świeżo i nowocześnie. To efekt m.in. minimalistycznej formy, pozbawionej zbędnych detali i zdobień, które najczęściej ulegają szybkiej degradacji. Architektom udało się stworzyć ponadczasową przestrzeń – dzięki zastosowaniu betonu architektonicznego i specjalnego szkła obiekt zachowuje elegancję i wysoką jakość mimo intensywnego użytkowania.

Budynek-śmigło na betonowej, kwadratowej platformie

Nowa siedziba muzeum z lotu ptaka przypomina śmigło – jej układ oparty jest na trzech skrzydłach, z których każde pełni inną funkcję. Dwa z nich przeznaczone są na cele ekspozycyjne, natomiast w trzecim mieszczą się biura, sale konferencyjne, biblioteka z czytelnią, restauracja, kino oraz strefa wejściowa z recepcją, kasami i punktem informacyjnym.

Czytaj także: Na placu budowy nowej drogi startowej przypadkowo wylądował samolot Lufthansy. Na szczęście wylany wcześniej beton, zdążył już związać...

Zgodnie z koncepcją biura Pysall.Ruge Architekten, mimo znacznych rozmiarów budynek nie miał dominować nad otaczającą go zabudową. Obiekt został harmonijnie wpisany w istniejący zespół hangarów i budynków zaplecza dawnego lotniska – jego forma, rozmieszczenie i skala odpowiadają logice tego miejsca. W nawiązaniu do historycznego przeznaczenia działki, zaprojektowano kwadratową płytę platformy, na której posadowiono budynek, a także ograniczono wysokość jego kalenicy. Nowa siedziba muzeum, nie kopiując bezpośrednio żadnego z dawnych obiektów, nawiązuje do charakteru i ducha miejsca poprzez wyraz architektoniczny – przestronne wnętrza o wysokich stropach przywodzą na myśl współczesne lotniska, a szerokie przejścia przypominają pasy startowe.

Budynek oferuje ponad 4000 m² powierzchni wystawienniczej. Jego wnętrza są przestronne i dobrze doświetlone – przeszklone elewacje otwierają się na wszystkie strony świata. Dodatkowo, na powierzchni dachu rozmieszczono okrągłe świetliki. Od strony ulicy znajdują się okna recepcji, a od zachodu – z widokiem na park – biblioteka i pomieszczenia administracyjne. Hala wystawowa płynnie komponuje się z otwartą przestrzenią byłego lotniska, tworząc optyczną ciągłość z krajobrazem i umożliwiając oglądanie stojących tam maszyn.

Pomimo zastosowania betonu architektonicznego w projekcie, bryła nie przytłacza; dzięki  swoim wyważonym proporcjom zachowuje lekkość i spójność z krajobrazem. Projektanci uwzględnili również współczesne standardy zrównoważonego budownictwa – obiekt jest energooszczędny i przyjazny środowisku. Starannie zaprojektowana przestrzeń ekspozycyjna pozwala na prezentację także wielkogabarytowych eksponatów.

Nominacja do nagrody Mies van der Rohe 2011

Nowy budynek Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie zyskał uznanie niemal natychmiast po ukończeniu. W prestiżowym rankingu telewizji CNN znalazł się na ósmym miejscu wśród najlepszych muzeów lotnictwa na świecie. Projekt wielokrotnie prezentowano w polskich i zagranicznych mediach branżowych oraz na wystawach architektonicznych.

Czytaj także: Nagroda Miesa van der Rohe: jeśli nie Konieczny, to kto? Oto pozostali finaliści

W 2010 roku budynek został uhonorowany Nagrodą im. J. Bogdanowskiego jako najlepsza realizacja architektoniczna w Krakowie. Ronominowany do najważniejszej europejskiej nagrody architektonicznej Mies van der Rohe Award. Był to pierwszy w historii Krakowa obiekt nominowany do tej prestiżowej nagrody, a jego wartość została niezależnie potwierdzona przez trzech europejskich ekspertów.

W 2012 roku budynek zdobył także główną nagrodę międzynarodowego konkursu Cemex Building Awards, otrzymując tytuł najlepszego obiektu użyteczności publicznej na świecie zrealizowanego w technologii betonu architektonicznego.

Metryczka Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie

Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie

Inwestor: Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie

Architekt: Pysall.Ruge Architekten oraz Bartłomiej Kisielewski

Zespół autorski:  Justus Pysall, Peter Ruge, Bartłomiej Kisielewski

Współpraca: Mateusz Rataj, Katarzyna Ratajczak

Konstrukcje i instalacje: OVE ARUP & Partners International – Oddział w Polsce

Prowadzący: Zbigniew Kotynia

Architektura krajobrazu: ST raum a | Landschaftsarchitektur Micke Jäckel Kusserow GbR

Autor: Stefan Jäckel

Współpraca: Jessica Kraus, Marta Dąbrowska

Lokalizacja: al. Jana Pawła II 39, 30-969 Kraków, Polska

Powierzchnia terenu: 6,19 hektara

Pow. użytkowa budynku: 3 378,85 m2

Powierzchnia całkowita: 4 504,40 m2

Kubatura netto: 23 250,00 m3

Projekt: 2005-2007 / Realizacja: 2009-2010