Lapidarium Detalu w Łodzi

Ekspozycja detalu pochodzącego z łódzkich budowli z XIX i XX wieku jest katalogiem motywów stanowiących o tożsamości architektonicznej miasta – o realizacji Nizio Design International pisze Jerzy S. Majewski.

Miejsce, w którym urządzono lapidarium – przyziemie dawnego domu handlowego przy ul. Kościuszki 19 – jest zarazem unikatowe i typowe dla Łodzi. To obszerna, głęboka posesja ciągnąca się od ulicy Kościuszki po równoległą do niej Wólczańską. Przy drugiej z ulic wznosi się neorenesansowa willa wybudowana ok. 1880 roku dla rodziny córki potentata przemysłowego Ludwika Geyera. Z kolei od strony Kościuszki znajduje się o trzydzieści lat młodszy budynek domu handlowego Zofii Hirszbergowej, która stała się właścicielką posesji w 1909 roku. Jest to wczesnomodernistyczna budowla o wysokiej klasy architekturze: żelbetowym szkielecie konstrukcyjnym, ogromnych oknach i bardzo starannie wykończonych elewacjach. Są one kamienne od ulicy i ceramiczne od podwórka. Budynek bardzo przypomina konstrukcje szkieletowe domów składowych czy towarowych budowanych w tym czasie w Berlinie, Wrocławiu i innych ówczesnych miastach Niemiec. I być może to w Niemczech powstał jego projekt.

Zarówno willa, jak i dawny dom towarowy, użytkowane po wojnie m.in. przez milicję, zostały teraz poddane starannej renowacji konserwatorskiej, z wyeksponowaniem i częściowym odtworzeniem elementów wystroju wnętrza. Są to m.in. drewniane schody, boazerie i polichromie na ścianach w willi, a także efektowna metalowa balustrada schodów w domu handlowym. Obydwa budynki zostały przeznaczone na pomieszczenia instytucji miejskich, m.in. biura architekta miasta. Zagospodarowano też podwórko między nimi – zamieniono je na swego rodzaju ogólnodostępny pasaż. Idąc nim, przechodzień ma możliwość oglądania po obydwu stronach fragmentu zbioru lapidarium, z wyeksponowanymi detalami kamiennymi oraz metalowymi pochodzącymi z kamienic i budynków fabrycznych.