Architektura Warszawy

Ufficio Primo: zapomniane dzieło Marka Leykama [GALERIA]

2023-05-31 11:20

Warszawski budynek Ufficio Primo, zaprojektowany w latach 50. przez Marka Leykama jako część planowanej dzielnicy rządowej, należy do najbardziej intrygujących gmachów stolicy wzniesionych w czasach realizmu socjalistycznego. Intrygująca jest też jego historia.

Biurowiec Ufficio Primo Warszawa, ul. Wspólna 62
Autorzy budynku: Marek Leykam z zespołem
Autorzy modernizacji: B’ART Pracownia Architektury, Urbanistyki i Wnętrz Bartłomiej Biełyszew; architekci Andrzej Skopiński, Bartłomiej Biełyszew, Arkadiusz Chrulski
Architektura wnętrz: O&O European Design, architekci Wiesław Olko, Artur Nurczewski
Konstrukcja: SYNBUD Dariusz Snycerz, Paweł Rzążewski
Inwestor: Euro-Invest
Powierzchnia terenu: 3151 m²
Powierzchnia zabudowy: 1833 m²
Powierzchnia użytkowa: 6156 m²
Powierzchnia całkowita: 16 086 m²
Kubatura: 64 268 m³
Projekt: 2006-2009
Realizacja: 2009-2012

Od gmachu Rady Państwa do biurowca Ufficio Primo

Budynek Ufficio Primo znajduje się przy ulicy Wspólnej 62 w samym centrum Warszawy. Powstał według projektu cenionego architekta Marka Leykama prawdopodobnie w 1952 roku. Sześciokondygnacyjny gmach zwieńczony betonową kopułą z okrągłymi świetlikami nosi cechy renesansu włoskiego, choć wzniesiono go w najmroczniejszych czasach socrealizmu. Jest w nim coś z pałacu Medyceuszy, i siedziby kupca Giovanniego Rucellai, choć najbardziej chyba przywodzi na myśl Palazzo Strozzi z przełomu XV i XVI wieku. Można to uznać za przewrotny żart architekta Marka Leykama. Pałac prekursorów kapitalizmu w sercu socjalistycznego miasta – pisał na lamach „A-m” historyk sztuki i varsavianista Jerzy S. Majewski (08/2012).

Budynek Ufficio Primo w Warszawie

i

Autor: Szymon Starnawski Biurowiec przy ulicy Wspólnej 62 w Warszawie jest jedną z najbardziej niezwykłych realizacji PRL-u

Budynek początkowo miał być siedzibą Centralnego Biura Studiów i Projektów Budownictwa Przemysłowego, zajmującego się opracowywaniem koncepcji dla nowych zakładów i fabryk w całej Polsce, z czasem zdecydowano, że zajmie go Prezydium Rady Państwa (stąd m.in. w jego podziemiach reprezentacyjna sala konferencyjna o kopułowym sklepieniu, w której jednocześnie mogło obradować 400 osób). Ostatecznie funkcję tę pełnił tylko przez kilka posiedzeń. Przez kolejne lata mieściły się w nim biura projektowe dla przemysłu maszynowego, samochodowego i obronnego. W gmachu przez pewien czas działało też popularne kino Barbara, a w latach 90. kultowy klub Ground Zero, w którym koncertowali m.in. U2 czy Bob Geldof.

W 2010 roku dzisiejszy budynek Ufficio Primo kupiła spółka Euro Invest, należąca do Jana Kulczyka. To na jej zlecenie architekci z biura B’ART (Andrzej Skopiński, Bartłomiej Biełyszew i Arkadiusz Chrulski) opracowali projekt generalnego remontu gmachu. W wyniku modernizacji obiekt zyskał funkcję nowoczesnego biurowca. Wzmocniono konstrukcję, przekomponowano wnętrza, zamontowano nowe windy i wprowadzono udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami. Tak jak w czasach Leykama, największe wrażenie robi kolisty hol-dziedziniec otoczony kilkoma kondygnacjami otwartych krużganków. Dla podkreślenia monumentalności, autorzy przebudowy zaproponowali obłożenie ścian parteru i posadzki polerowanym czarnym granitem.

Budynek Ufficio Primo w Warszawie

i

Autor: Szymon Starnawski Fragment dziedzińca w wielokondygnacyjnymi krużgankami

Tajemniczy biurowiec przy Wspólnej 62

Budynek Ufficio Primo przez lata skrywał wiele tajemnic. Część udało się odkryć podczas ostatniej modernizacji. Według nadzorującego remont inżyniera Stanisława Kazimierczuka, podziemna sala konferencyjna zaprojektowana została jako schron przeciwatomowy, a jej system wentylacyjny połączony był z fontanną usytuowaną przed obiektem, by zapewnić w bunkrze odpowiednią wilgotność powietrza. Materiały, którymi wykończono gmach pochodziły z poniemieckich budynków rządowych i pałaców Dolnego Śląska. Mówi się też, że świetliki w kopule pochodzą z jednego z berlińskich bunkrów Hitlera oraz niemieckich reflektorów przeciwlotniczych. Warto dodać, że budynek przy Wspólnej 62 grywał także w filmach. W roli Azylu Zasłużonej Starości wystąpił w „Seksmisji” Juliusza Machulskiego.