Podczas dziesięciu dni warsztatów zespoły projektowe pracują nad konkretną lokalizacją, spotykają się z użytkownikami przestrzeni, poznając ich potrzeby oraz problemy danego miejsca. Aby zrealizować projekt, uczestnicy muszą uzyskać akceptację swoich pomysłów u odbiorców, następnie na podstawie opracowanego kosztorysu składają zamówienie na określone materiały, z których własnoręcznie budują drewniane meble lub instalacje. Pomagają im w tym nie tylko tutorzy, młodzi architekci i projektanci, ale także szkoleniowcy, pomocnicy i doświadczeni stolarze. Przez cały czas trwania warsztatów podkreślana jest waga wymiany doświadczeń i pomysłów, studenci mają bliski kontakt z tutorami oraz przyszłymi użytkownikami. Wykonane przez nich meble stają się impulsem dla wielu działań i aktywności lokalnych społeczności i animatorów kultury.
Tegoroczna edycja warsztatów Mood for Wood odbyła się pod hasłem „Common Habitat”, oscylując wokół pojęć związanych z miejskim ekosystem. Zależało nam, by w tym roku powstały meble, które nie tylko służą rekreacji, ale także wspierają działania z zakresu edukacji ekologicznej i podkreślają obecność przyrody w mieście.
Ogród Dendrologiczny
Poznańscy projektanci Jan Ankiersztajn oraz Olek Nowak prowadzili grupę studentów projektującą dla Ogrodu Dendrologicznego Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Ten ponad 100-letni ogród, jeden z największych ośrodków edukacji ekologicznej w Wielkopolsce, rocznie odwiedza około 120 grup szkolnych, które poznają tu bliżej gatunki popularnych drzew i krzewów. Na terenie założenia znajdują się także małe ogrody społeczne prowadzone przez pobliskie szkoły i przedszkola oraz pasieka edukacyjna z ulami i hotelami dla pszczół. Brakuje jednak miejsca odpoczynku i kontemplacji. Takie miejsce postanowili stworzyć uczestnicy warsztatów. Grupa już podczas pierwszej wizyty zdecydowała, że zaprojektowany przez nich mebel powstanie w najstarszej części ogrodu, położonej nad malowniczym stawem otoczonym starymi drzewami. Wykorzystując naturalne ukształtowanie terenu – obniżenie przy stawie – uczestnicy wykonali ławkę wkomponowaną w krajobraz. Natura, a dokładniej geometria systemów korzeniowych otaczających drzew, zdeterminowała formę – rozplanowanie oraz wysokość siedzisk konstrukcji, a ich nieregularne ułożenie sprawia, że wszyscy korzystający z platformy bez względu na wiek mogą znaleźć swobodną pozycję do kontemplacji otoczenia.
i
Wybieg dla psów nad jeziorem Rusałka
W pobliżu ogrodu, nad jeziorem Rusałka, znajdowała się kolejna z warsztatowych lokalizacji. Słowacy architekci z pracowni 2021 architekti, Juraj Haris oraz Filip Ponechal, wspierali grupę studentów projektującą wybieg dla psów. Po raz pierwszy w ciągu pięciu edycji warsztatów głównym odbiorcą naszych mebli nie był człowiek. Grupa, by lepiej zrozumieć zadanie, współpracowała więc z psim behawiorystą. Po wysłuchaniu potrzeb opiekunów czworonogów studenci zdecydowali się na stworzenie linearnego toru przeszkód, zbudowanego z całkowicie naturalnego drewna – kłód i pni o różnej wielkości. Tor, zgodnie z sugestią behawiorysty oraz użytkowników, umieszczono wzdłuż granicy terenu – w bezpiecznej odległości od płotu, tak by nie zabierać psom wolnej przestrzeni przeznaczonej na bieganie. Choć wygląda niepozornie, projekt był jednym z najbardziej skomplikowanych techniczne obiektów powstałym podczas tej edycji. Połączenia drewna o różnej średnicy i fakturze wymagały olbrzymiej wiedzy od tutorów i wytrwałości od uczestników. Powstały tor przeszkód, jak zwracają uwagę sami projektanci, może pełnić różne funkcje dodatkowe, być miejscem odpoczynku, miejscem na rozmowy z innymi użytkownikami czy nawet wspólnym stołem.
i
Obserwatorium ptaków
Drugą lokalizacją nad jeziorem Rusałka był punkt do obserwacji ptaków. Studentów wspierał tu architekt Karol Szparkowski. Miejsce wybrane do realizacji warsztatowej konstrukcji położone było w pobliżu ujścia rzeki Bogdanka, z dala od głównej ścieżki spacerowej. Wśród wysokich przybrzeżnych traw znajdują tam schronienie ptaki wodne, a w okresie wiosennym można podziwiać liczne perkozy dwuczube, łyski zwyczajne czy łabędzie. Ornitolodzy biorący udział w konsultacjach przedwarsztatowych dokładnie określili wytyczne dla uczestników. Według nich zaprojektowany w tym miejscu punkt obserwacji powinien chronić przed wiatrem i deszczem, pozwalać na obserwację ptaków w pozycji leżącej oraz propagować podstawową wiedzę ornitologiczną wśród spacerowiczów. Duża, ponad trzymetrowa konstrukcja obserwatorium swoją formą wymusza obserwację w pozycji leżącej oraz ukierunkowuje wzrok użytkownika na taflę jeziora oraz szuwary. Wąskie wejście do punktu – z uwagi na bezpieczeństwo – ogranicza liczbę osób korzystających z konstrukcji w tym samym czasie, a drewniane tabliczki informują o najpopularniejszych gatunkach zamieszkujących okolice jeziora Rusałka. Konstrukcja zwraca także uwagę dwukolorową fasadą, która została opalona, by zabezpieczyć ją przed wilgocią i działaniem warunków atmosferycznych.
i
Kokorczykowe Wzgórza
Piękny, romantyczny park w poznańskiej dzielnicy Radojewo był kolejną lokalizacją warsztatową. Grupą kierowali architekci z węgierskiego studia Nomad-Bence Pasztor oraz Soma Pongor. To niezwykłe miejsce to jedno z naszych największych odkryć – nie tylko zachwyca dzikością przyrody i występowaniem rzadkich gatunków roślin, ale także zdumiewa bogatą historią. Park, założony na początku XIX wieku przez rodzinę von Treskov, został najprawdopodobniej zaprojektowany przez wybitnego architekta krajobrazu Petera Josepha Lenné. Nie brakuje tam romantycznych stawów, mrocznych zakamarków czy nawet sztucznych ruin. Dzięki staraniom leśniczych, w parku wkrótce powstanie ścieżka edukacyjna, która przybliży mieszkańcom bogactwo naturalne tego miejsca, w związku z tym uczestnicy warsztatów Mood for wood skupili się na podkreśleniu niezwykłej historii Kokoryczowego Wzgórza. Powstał projekt instalacji o nazwie Brama – jej początek wraz z potężna lipą po drugiej stronie ścieżki tworzy symboliczną bramę do lasu. Przyciąga uwagę, intryguje, zachęca do przekroczenia granicy. Z każdym krokiem ta 10-metrowa struktura staje się bardziej ażurowa, a dzięki gradacji wysokości na jej końcu powstały wygodne miejsca do siedzenia i spędzania czasu. Projektanci, chcąc wzbudzić większe zainteresowanie wśród odwiedzających, ukryli w konstrukcji mebla ciekawostki na temat parku.
i
Traszki Ratajskie
Podczas tej edycji po raz pierwszy współpracowaliśmy z architektem spoza Europy. Tutorem ostatniej grupy był japoński projektant Hiroshi Kato, który wspólnie z niemiecką architektką Polą Koch prowadzili zespół pracujący w nietypowej lokalizacji – na użytku ekologicznym Traszki Ratajskie. Ten chroniony obszar pomiędzy ratajskimi blokowiskami zamieszkuje największa w Poznaniu populacja traszek zwyczajnych oraz innych gatunków płazów, jak grzebiuszki ziemne, ropuchy szare i zielone oraz żaby wodne i trawne. Grupa studentów zaprojektowała pomost oparty na zniszczonej, betonowej platformie znajdującej się w centralnej części parku. By zwrócić uwagę mieszkańców na obecność w tym miejscu tak cennych gatunków, studenci umieścili na podeście drewniane kolumny różnej wysokości z informacjami o życiu traszek i ich stadiach rozwoju. Aby treści edukacyjne były atrakcyjne dla najmłodszych, szczyty kolumn obracają się. Przy współpracy z herpetologiem projektanci stworzyli także pod pomostem bezpieczne miejsce do lęgu dla gadów i płazów, wykorzystując do tego naturalne materiały z budowy – skoszoną trzcinę, wióry, resztki drewna, kamienie oraz okoliczne rośliny.
i
To ostatnia odsłona projektu Mood for wood w tej formie w Poznaniu, tym bardziej cieszą nas efekty pracy wszystkich uczestników. Realizacje zdumiewają precyzją wykonania i daleko idącym uwzględnieniem potrzeb odbiorców. Warsztaty Mood for wood są dla wszystkich uczestników olbrzymim wyzwaniem, jednakże zawsze dają satysfakcję z osobiście przeprowadzonej zmiany – kawałka lepszej przestrzeni.
Organizatorzy warsztatów: SARP Poznań, Stowarzyszenie Kolektyw 1aPartnerzy: Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki, Miasto Poznań, Lasy Państwowe, School of Form, Samorząd Województwa Wielkopolskiego, Lasy Państwowe, Centrum Inicjatyw Lokalnych, Wielkopolska Okręgowa Izba Architektów, Lasy Poznańskie, Grupa Traszka
