Projekt noclegowni “Otwarte drzwi” dla osób w kryzysie bezdomności powstał w ramach zajęć “Złożone struktury mieszkaniowe” w semestrze zimowym 2022/2023 pod opieką dr inż. arch. Jerzego Łątki oraz doktorantki mgr inż. arch. Marceliny Terelak. Była to modelowa współpraca pomiędzy Politechniką Wrocławską a Urzędem Miasta Wrocławia, który zwrócił się do Wydziału Architektury PWR z prośbą o przedstawienie koncepcji, która być może stanie się bazą do uruchomienia inwestycji na ul. Kumko na wrocławskich Osobowicach w bezpośrednim otoczeniu Cmentarza Osobowickiego.
W swoim projekcie skupiałyśmy się na dostrzeżeniu i zrozumieniu użytkownika - osoby w kryzysie bezdomności, chciałyśmy aby nasza architektura była empatyczna, dawała nadzieję i poczucie bezpieczeństwa, a zarazem była miejscem przejściowym, a nie domem. Skupiłyśmy się także na kompletnym programie, który zapewni aktywizację zawodową i stanie się pierwszym krokiem w drodze do samodzielności. Aby móc zrealizować tą wizję zaprojektowałyśmy salę wielofunkcyjną, która może stać się warsztatem stolarskim, szwalnią czy pracownią komputerową do doskonalenia umiejętności zawodowych. Dodatkowo zaplanowałyśmy cztery mieszkania treningowe zgodnie z ideą programu “Droga do domu”, który funkcjonuje we Wrocławiu. Nasi mieszkańcy zaangażowani byliby także w uprawę ekologicznych ogródków czy sprzedaż zniczy w sklepiku zlokalizowanym przy samym cmentarzu Osobowickim.
i
Główną ideą jaka przyświecała nam od początku procesu projektowego było zaprojektowanie zabudowy modułowej, lekkiej, łatwej do modyfikacji, przekształcenia, rozbudowy, zmiany lokalizacji i przeznaczenia. Zależało nam także, aby koszty budowy były jak najniższe, a rozwiązanie ekonomiczne w utrzymaniu. Ze względu na znajdującą się nieopodal działki stację kolejową Wrocław Różanka szukałyśmy technologii, która zapewni dobrą izolacyjność akustyczną.
Ostatecznie zdecydowałyśmy się na wykorzystanie wzmocnionego panelu SIP - HBlock, który został opatentowany przez polską firmę Solcraft. Jest to izolacyjna płyta konstrukcyjna zbudowana z pianki poliuretanowej zamkniętej w konstrukcji skrzynkowej i trwale połączonej z okładziną drewnopochodną OSB. Takie rozwiązanie zapewnia wysoką izolacyjność i energooszczędność, nośność przy jednocześnie lekkiej konstrukcji i niewielkiej grubości przegród, szczelność oraz ze względu na prefabrykację bardzo szybki i bezbłędny montaż. Postawiłyśmy także na rozwiązanie modułowe - rzut naszego budynku podzieliłyśmy na 3 moduły o dwóch różnych wysokościach., co zapewni możliwość jego rozbudowy w razie potrzeby - np. w przypadku zwiększenia się ilości osób w kryzysie bezdomności z powodu katastrof naturalnych lub konfliktów zbrojnych, a także umożliwi zmianę lokalizacji obiektu.
i
Zgodnie z ideą zrównoważonego rozwoju zdecydowałyśmy się zaprojektować szereg rozwiązań proekologicznych − na dachach zielonych zlokalizowałyśmy panele fotowoltaiczne, zaplanowałyśmy także gospodarkę wodą deszczową - zbiorniki retencyjne oraz zbiorniki magazynujące. Ekologiczne ogródki uprawne, którymi zajmować się mają mieszkańcy noclegowni stanowić będą formę terapii i aktywizacji. Dodatkowo każdy brodzik prysznicowy został wyposażony w rekuperator, którego zadaniem będzie odzyskiwanie ciepła z zużytej wody np. po kąpieli. Zaplanowałyśmy także instalację dualną, która ponownie wykorzysta wodę szarą do spuszczania toalet.
i
Układ funkcjonalny budynku wynika bezpośrednio z potrzeb, które zostały nam przedstawione podczas spotkania w Noclegowni im. św. Brata Alberta przy ul. Małachowskiego we Wrocławiu. Nasz ośrodek podzieliłyśmy na cztery części - dwa skrzydła mieszkalne (osobne dla mężczyzn i kobiet), serce budynku, w którym umieściłyśmy salę wielofunkcyjną, świetlicę oraz strefę TV, a także strefę wejściową, w której znajduję się ogrzewalnia, gabinet lekarski, izolatka, depozyt oraz pomieszczenia socjalne. Do budynku prowadzą dwa osobne wejścia - dla osób nowych, chcących skorzystać z ogrzewalni lub łaźni oraz dla osób, które korzystają z noclegowni przed dłuższy okres (umowny miesiąc). Budynek został w pełni dostosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnością, dla których przeznaczone zostały także dwa pokoje dwuosobowe. Pozostałe pokoje przeznaczone są dla sześciu osób i zostały wyposażone w modułowe łóżka dwupiętrowe, które zapewniają namiastkę prywatności i intymności podczas pobytu w naszym ośrodku. Cały obiekt zaplanowany został na 82 osoby, jednak duża szerokość korytarzy oraz modułowe, przesuwne ściany w sercu naszego budynku pozwalają na aranżację przestrzeni i dostosowanie jej do większej ilości osób. Aby nie marnować przestrzeni przeznaczonej na ogrzewalnię poza zimą, zaprojektowałyśmy w jej miejscu salę terapeutyczną w której mieszkańcy mogą korzystać z różnorodnych warsztatów, integrować się, a także doskonalić swoje umiejętności miękkie.
i
O autorkach:
Wiktoria Gocałek
Studentka Architektury na Politechnice Wrocławskiej. Członkini koła naukowego Humanizacji Środowiska Miejskiego oraz redakcji czasopisma studenckiego Format E1 a także podcastu Poczuj architekturę.
Interesuje się projektowaniem architektury społecznie odpowiedzialnej i zaangażowanej, w której przestrzeń jest zaprojektowana uniwersalnie, a potencjalny użytkownik jest traktowany priorytetowo. W swoich projektach szczególną uwagę zwraca na wpływ przestrzeni na jednostkę i humanizację środowiska w jakim funkcjonuje człowiek. Ważnym aspektem, który stara się uwzględniać w procesie projektowym jest wprowadzanie rozwiązań proekologicznych, mając na uwadze jak istotne jest dążenie do idei architektury zrównoważonej.
Wierzy, że rolą architekta jest proponowanie nowych sposobów przezwyciężania globalnych problemów już na poziomie lokalnym.
link: https://www.linkedin.com/in/wiktoria-goca%C5%82ek-b88074232/
Marta Szczygłowska
Studentka Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej. Wraz z rozpoczęciem studiów zdobywa doświadczenie w pracowni architektonicznej we Wrocławiu. Przy projektach skupia się przede wszystkim na zrównoważonym projektowaniu, funkcjonalności oraz potrzebach docelowych osób. Od najmłodszych lat interesowała się sztuką, co skutkowało ukończeniem szkoły muzycznej oraz pasją do malarstwa.
