Spis treści
- Tokio, Japonia, 37 435 191 mieszkańców
- Delhi, Indie, 32 941 000 mieszkańców
- Szanghaj, Chiny, 29 211 000 mieszkańców
- Dhaka, Bangladesz, 23 210 000 mieszkańców
- São Paulo, Brazylia, 22 620 000 mieszkańców
- Mexico City, Meksyk, 22 281 000 mieszkańców
- Kair, Egipt, 22 183 000 mieszkańców
- Pekin, Chiny, 21 766 000 mieszkańców
- Bombaj, Indie, 21 297 000 mieszkańców
- Osaka, Japonia, 19 013 000 mieszkańców
Największe miasta świata postrzegane są powszechnie jako wytwór globalizacji, miejsca kontrastów – dynamicznego rozwoju i stagnacji, szybkich pieniędzy i skrajnego ubóstwa, nieograniczonych możliwości, ale też wykluczenia, samotności i lęków. Megametropolie nigdy nie zasypiają, cały czas tętnią życiem. Ich obietnice i iluzje od zawsze działają na wyobraźnię i przyciągają jak magnes. Publikujemy najnowszy ranking: największe miasta świata: 2023.
Tokio, Japonia, 37 435 191 mieszkańców
Pierwszą dziesiątkę największych miast świata otwiera Tokio. Stolica Japonii to główny ośrodek biznesu w regionie, a jednocześnie najbogatsza metropolia naszego globu. Według platformy badawczej MacroTrends, która publikuje zestawienia statystyczne z całego świata, liczba ludności całej aglomeracji Tokio szacowana jest obecnie na 37 435 191 mieszkańców, co stanowiło 25% ogólnej populacji Japonii. Z kolei jak wynika z ostatnich danych Organizacji Narodów Zjednoczonych, obszar ten zajmuje powierzchnię 13 452 km². Teraz, aby obliczyć gęstość zaludnienia aglomeracji, dzielimy ogólną liczbę mieszkańców Tokio przez jego powierzchnię, co daje 2782 osób na kilometr kwadratowy. Ten wynik nie wydaje się porażający. Jednak jeśli weźmiemy pod uwagę teren samej tylko metropolii Tokio, gdzie na powierzchni 2194 km² mieszka ok. 13 929 280 osób, gęstość zaludnienia wyniesie już blisko 6349 mieszkańców na kilometr kwadratowy.
i
Delhi, Indie, 32 941 000 mieszkańców
Drugim największym miastem świata w 2021 roku jest Delhi, stołeczna metropolia Indii z populacją na poziomie 32 941 000 mieszkańców. Delhi zajmuje powierzchnię 3483 km², czyli... siedem razy więcej niż Warszawa. Należy przy tym do najstarszych, nieprzerwanie zamieszkiwanych miast na świecie. Początki osadnictwa na tym obszarze szacuje się na VI w p.n.e. Na przestrzeni dziejów było stolicą różnych królestw i imperiów. Według legendy nazwa miasta pochodzi od imienia króla Dhilu, który panował tu w I wieku p.n.e. Dzisiejsze Delhi jest tak naprawdę zlepkiem wielu miast rozsianych po całym regionie metropolitalnym. Zajmuje jednocześnie drugie miejsce po Mumbaju wśród najbogatszych metropolii Indii – w Delhi mieszka 18 miliarderów i 23 tys. milionerów. Jest przy tym jednym z najbardziej zanieczyszczonych miast świata.
i
Szanghaj, Chiny, 29 211 000 mieszkańców
W rankingu największych miast świata 2023 na trzeciej pozycji plasuje się Szanghaj, jedno z czterech tzw. miast wydzielonych Chińskiej Republiki Ludowej. Ulica krzyczy i trąbi, ludzie przepychają się, kierowcy nie zważają na pieszych. Chaotyczny las wieżowców przytłacza, unicestwiając dawną zabudowę, rozgniata resztki lokalnej tożsamości (...). Współczesny Szanghaj jest budzącym i niechęć, i rodzaj fascynacji ogromnym, zatopionym w miejskim hałasie jarmarkiem wielkoskalowych form – pisał na naszych łamach Krzysztof Mycielski („A-m” 09/2010). Pod względem liczby wysokościowców Szanghaj znajduje się w czołówce światowych metropolii. Obecnie znajduje się tu 97 drapaczy chmur mierzących od 170 do 632 metrów, w budowie lub planach jest kolejne 165 wieżowców, z których pięć ma wysokość ponad 300 metrów. Najwyższa jest Shanghai Tower (proj. Marshall Strabala & Jun Xia oraz TJAD, 632 m), drugi pod względem wysokości budynek na świecie. Populacja Szanghaju wynosi obecnie 29 211 000, a powierzchnia 6341 km².
i
Dhaka, Bangladesz, 23 210 000 mieszkańców
Czwarte miejsce w zestawieniu największych miast świata należy do Dhaki, stolicy i centrum finansowo-biznesowego Bangladeszu. Zabytkowa architektura z czasów świetności miasta sąsiaduje tu z nowoczesnymi biurowcami i dzielnicami nędzy. W Europie znamy obrazy ze slumsów Dhaki, ale to nie jest jeszcze najgorsze miejsce do mieszkania. Można je normalnie wynająć, w przeliczeniu ludzie płacą dwieście, trzysta złotych, które trafiają do kieszeni nielegalnych organizacji zarządzających tymi osiedlami. Tymczasem ci najbiedniejsi mieszkają po prostu na ulicy. Sytuacja się zmienia, ale bardzo powoli. Międzynarodowe fundacje albo rząd organizują konkursy na tak zwane mieszkania socjalne. Jednak nikomu nie zależy na tym, żeby zmiany były przeprowadzane szybko. Nie oszukujmy się, mieszkańcy slumsów to tania siła robocza. Jeśli się wzbogacą, to kto będzie za grosze budował kolejne wieżowce i pracował w zakładach szyjących ubrania czy buty kupowane potem w Europie? – pyta retorycznie Karolina Ozimek, polska architektka od 2018 roku mieszkającą i pracującą w Dhace, na łamach „A-m” 01/2021. Metropolia należy przy tym do najbardziej zanieczyszczonych ośrodków na świecie. W popularnym rankingu IQAir zajmuje 21. miejsce wśród miast o najwyższym wskaźniku zanieczyszczenia powietrza.
i
São Paulo, Brazylia, 22 620 000 mieszkańców
Piątym spośród największych miast świata AD 2023 jest brazylijskie São Paulo, podobnie jak poprzednie metropolie – miasto wertykalne. Tu nawet garaże mają formę wież o ołówkowych proporcjach. Taka struktura zabudowy kształtowana mniej więcej od połowy XX wieku wbrew pozorom nie wynika jedynie z wolnorynkowej gry inwestycyjnej. Wręcz przeciwnie – to skutek skomplikowanych zapisów planistycznych. Władze i miejscy urbaniści po II wojnie światowej zafascynowani byli wertykalizmem Nowego Jorku. Zmieniono wówczas określanie dozwolonej wysokości nowo wznoszonych budynków według szerokości ulic na zagospodarowanie poszczególnych działek kształtowane przez matematyczne wzory określane intensywnością zabudowy i wielkością dostępnego terenu. Dodatkowo przyjęte ustawowo maksymalne stawki czynszów szybko wyparły mieszkania na wynajem na rzecz własnościowych apartamentów. Ich wielkości dostosowane są do możliwości finansowych nabywców. Dlatego wieże składają się tu w większości z małych, najczęściej jednopokojowych apartamentów z wnękami kuchennymi – pisał w tekście o wieżowcu Forma Itaim w São Paulo Grzegorz Stiasny („A-m” 09/2018). W obrębie miasta i jego obszaru metropolitalnego znajduje się dziś 141 budynków o wysokości przekraczającej 100 metrów. Liczba mieszkańców São Paulo wynosi 22 620 000, a powierzchnia 7947 km².
i
Mexico City, Meksyk, 22 281 000 mieszkańców
Na szóstym miejscu największych miast świata 2023 jest Mexico City, stolica Meksyku, a jednocześnie najbardziej zaludniona metropolia Ameryki Północnej, z populacją na poziomie 22 281 000. Wciąż rosnąca liczba mieszkańców przekłada się na wiele problemów, jak brak dostępności do mieszkań i usług, wysoka przestępczość, stale zmniejszające się zasoby wody czy zanieczyszczenie powietrza (szacuje się, że z powodu smogu w Mexico City umiera w ciągu roku ok. 1000 mieszkańców, a 35 tys. wymaga hospitalizacji). Z drugiej strony PKB metropolii wynosi 411 miliardów dolarów rocznie. Gdyby Mexico City było niezależnym krajem, byłoby piątą pod względem wielkości gospodarką Ameryki Łacińskiej. Lokalne władze robią zresztą wiele, by poprawić poziom życia mieszkańców. W ostatnich latach wprowadzono tam m.in. rygorystyczną, cykliczną kontrolę emisji spalin, wdrożono szybką komunikację autobusową i system rowerów miejskich, rozpoczęto akcję sadzenia 10 mln nowych drzew.
i
Kair, Egipt, 22 183 000 mieszkańców
Siódmym największym miastem świata jest Kair. To jednocześnie największa metropolia w Afryce i na całym Bliskim Wschodzie. Kair z liczbą mieszkańców wynoszącą 22 183 000 od dawna uważany jest za centrum życia politycznego i kulturalnego regionu. Na przestrzeni dziejów znajdował się pod panowaniem faraonów, chrześcijan, wyznawców islamu, rządów dynastii brytyjskiej oraz imperium Napoleona. Z tego powodu nazywany bywa często Matką Świata czy Wielkim Mango, ale też Miastem tysiąca minaretów. Kair jest jednak przede wszystkim miastem kontrastów, w którym luksusowe enklawy sąsiadują z dzielnicami biedoty, a nowoczesne centra biznesu z zabytkami starożytności. Należy dodać, że po ulicach miasta jeździ ok. 4,5 mln samochodów, z których 60% ma ponad 10 lat. Znajduje się tu też wiele nielegalnych hut ołowiu i miedzi, które dodatkowo silnie zanieczyszczają powietrze, a na jednego mieszkańca przypada jedynie 13 cm² terenów zielonych. Nic dziwnego, że metropolia nieustannie zmaga się ze smogiem. Szacuje się, że z powodu chorób związanych z zanieczyszczeniem powietrza w Kairze rocznie umiera od 10 do 25 tys. osób. Wśród ikonicznych budynków architektury współczesnej warto wymienić siedzibę nowej Biblioteki Aleksandryjskiej, zrealizowaną w 2002 roku według konkursowego projektu norweskiego biura Snøhetta, czy Wielkie Muzeum Egipskie irlandzkiego biura Heneghan Peng, które zostało oddane do użytku na początku tego roku.
i
Pekin, Chiny, 21 766 000 mieszkańców
Wśród największych miast świata nie mogło zabraknąć Pekinu. Jak podała ostatnio firma doradcza Oxford Economics, stolica Chińskiej Republiki Ludowej plasuje się na trzecim miejscu wśród najdroższych metropolii świata, jeśli wziąć pod uwagę cenę metra kwadratowego i średnie dochody przypadające na gospodarstwo domowe (pierwsze zajmuje Hongkong, drugie Bombaj). Statystycznie za metr mieszkania trzeba zapłacić tam 5820 dolarów, czyli ok. 23 676 zł. Dla porównania w Warszawie to ok. 10 000 zł, przy czym przeciętne zarobki w obu miastach kształtują się na podobnym poziomie. W Pekinie, zwłaszcza w historycznych dzielnicach, pod wspólnym dachem żyją więc zwykle wielopokoleniowe rodziny, zajmując często przestrzeń tak małą, że trudno wyobrazić sobie, w jaki sposób spełnia ona swoją podstawową rolę. W Pekinie znajduje się m.in. największe lotnisko świata, autorstwa Normana Fostera, ale też wiele innych spektakularnych realizacji projektu starchitektów, by wymienić tylko stadion olimpijski Herzoga i de Meurona czy gmach telewizji Rema Koolhaasa. Większość powstała z okazji letnich igrzysk olimpijskich w 2008 roku. Według genewskiego Center on Housing and Eviction Rights, w związku z tymi inwestycjami, w Pekinie zostało przesiedlonych półtora miliona osób.
i
Bombaj, Indie, 21 297 000 mieszkańców
Dziewiąty w rakingu jest Bombaj, największy port handlowy regionu i stolica indyjskiej kinematografii: Bollywood. To prawdziwe miasto kontrastów. Z jednej strony należy do najdroższych metropolii świata, jeśli wziąć pod uwagę cenę metra kwadratowego i średnie dochody przypadające na gospodarstwo domowe, z drugiej – położona w centrum Bombaju dzielnica Dharavi uważana jest za największy slums w Azji, liczący według różnych szacunków do 1,5 mln osób. Mieszkańcy najgęściej zaludnionych obszarów cierpią na niedostatek wody pitnej i brak infrastruktury – liczba osób przypadających na jedną toaletę sięga 1,5 tysiąca. Bombaj rozwija się przy tym w dość zróżnicowany sposób – obok siebie powstają wysokie, wąskie wieżowce i niewielkie osiedla mieszkaniowe.
i
Osaka, Japonia, 19 013 000 mieszkańców
Zestawienie 10 największych miast świata zamyka Osaka, od lat konkurująca z Tokio zarówno pod względem ekonomicznym, jaki i jako główny ośrodek kulturalno-naukowy kraju. Swoje siedziby do dziś mają tu tacy japońscy giganci jak Panasonic, Sharp czy Sanyo. W Osace działają też liczne banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, ośrodki międzynarodowego handlu, a także największe w kraju domy towarowe. W samym sercu miasta znajduje się Zamek Osaka – niegdyś siedziba władz, które zjednoczyły kraj w 1590 roku. Wysoki na 55 metrów obiekt, otoczony wieżowcami nowego centrum biznesowego, jest dziś jedną z głównych atrakcji turystycznych w regionie. Osaka słynie też z gastronomii, przez co nazywana bywa czasem „kuchnią Japonii”.
i
Największym miastem w Europie jest Stambuł, z liczbą 15 907 951 mieszkańców. Warszawa z populacją na poziomie 1 863 056 w zestawieniu największych miast starego kontynentu znajduje się na 13 miejscu. Spośród polskich miast kolejne są Kraków (802 583 mieszkańców), Wrocław (674 312) i Łódź (664 860).
