Spis treści
- Tokio, Japonia, 37 036 200 mieszkańców
- Delhi, Indie, 34 665 600 mieszkańców
- Szanghaj, Chiny, 30 482 100 mieszkańców
- Dhaka, Bangladesz, 24 652 900 mieszkańców
- Kair, Egipt, 23 074 200 mieszkańców
- São Paulo, Brazylia, 22 990 000 mieszkańców
- Mexico City, Meksyk, 22 752 400 mieszkańców
- Pekin, Chiny, 22 596 500 mieszkańców
- Bombaj, Indie, 22 089 000 mieszkańców
- Osaka, Japonia, 18 921 600 mieszkańców
Największe miasta świata postrzegane są powszechnie jako wytwór globalizacji, miejsca kontrastów – dynamicznego rozwoju i stagnacji, szybkich pieniędzy i skrajnego ubóstwa, nieograniczonych możliwości, ale też wykluczenia, samotności i lęków. Megametropolie nigdy nie zasypiają, cały czas tętnią życiem. Ich obietnice i iluzje od zawsze działają na wyobraźnię i przyciągają jak magnes. Publikujemy najnowszy ranking: największe miasta świata: 2023.
Tokio, Japonia, 37 036 200 mieszkańców
Pierwszą dziesiątkę największych miast świata otwiera Tokio. Stolica Japonii to główny ośrodek biznesu w regionie, a jednocześnie najbogatsza metropolia naszego globu. Jak wynika z ostatnich danych Organizacji Narodów Zjednoczonych, obszar ten zajmuje powierzchnię 13 452 km². Teraz, aby obliczyć gęstość zaludnienia aglomeracji, dzielimy ogólną liczbę mieszkańców Tokio przez jego powierzchnię. Jednak jeśli weźmiemy pod uwagę teren samej tylko metropolii Tokio, gdzie na powierzchni 2194 km² mieszka ok. 13 929 280 osób, gęstość zaludnienia wyniesie już blisko 6349 mieszkańców na kilometr kwadratowy.
Charakterystyczny obiekt: Tokyo Skytree (najwyższa wieża transmisyjna na świecie, 634 m) pełniąca funkcję centrum telewizyjnego i punktu widokowego. Tokio jest jedynym miastem, które kiedykolwiek zorganizowało Letnie Igrzyska Olimpijskie dwukrotnie – w 1964 i 2020 roku. W Tokio działa ponad 160 000 restauracji, więcej niż w jakimkolwiek innym mieście na świecie.
i
Delhi, Indie, 34 665 600 mieszkańców
Drugim największym miastem świata w 2025 roku jest Delhi, stołeczna metropolia Indii z populacją na poziomie 34 665 600 mieszkańców. Delhi zajmuje powierzchnię 3483 km², czyli... siedem razy więcej niż Warszawa. Należy przy tym do najstarszych, nieprzerwanie zamieszkiwanych miast na świecie. Początki osadnictwa na tym obszarze szacuje się na VI w p.n.e. Na przestrzeni dziejów było stolicą różnych królestw i imperiów. Według legendy nazwa miasta pochodzi od imienia króla Dhilu, który panował tu w I wieku p.n.e. Dzisiejsze Delhi jest tak naprawdę zlepkiem wielu miast rozsianych po całym regionie metropolitalnym. Zajmuje jednocześnie drugie miejsce po Mumbaju wśród najbogatszych metropolii Indii – w Delhi mieszka 18 miliarderów i 23 tys. milionerów. Jest przy tym jednym z najbardziej zanieczyszczonych miast świata.
Charakterystyczny obiekt: Czerwony Fort (XVII-wieczna twierdza mugalska, wpisana na listę UNESCO). Mury tego obiektu zmieniają kolor w zależności od pory dnia. Delhi ma więcej zabytków z czasów średniowiecza niż jakiekolwiek inne miasto poza Stambułem i jest domem dla ponad 1600 parków. Delhi to serce polityczne i kulturowe Indii, łączące starożytne ruiny z nowoczesną infrastrukturą. W skład aglomeracji wchodzi stolica kraju – Nowe Delhi.
i
Szanghaj, Chiny, 30 482 100 mieszkańców
W rankingu największych miast świata 2025 na trzeciej pozycji plasuje się Szanghaj, jedno z czterech tzw. miast wydzielonych Chińskiej Republiki Ludowej. Ulica krzyczy i trąbi, ludzie przepychają się, kierowcy nie zważają na pieszych. Chaotyczny las wieżowców przytłacza, unicestwiając dawną zabudowę, rozgniata resztki lokalnej tożsamości (...). Współczesny Szanghaj jest budzącym i niechęć, i rodzaj fascynacji ogromnym, zatopionym w miejskim hałasie jarmarkiem wielkoskalowych form – pisał na naszych łamach Krzysztof Mycielski („A-m” 09/2010). Pod względem liczby wysokościowców Szanghaj znajduje się w czołówce światowych metropolii. Obecnie znajdują się tu 203 budynki powyżej 150 m. Najwyższa jest Shanghai Tower (proj. Marshall Strabala & Jun Xia oraz TJAD, 632 m), drugi pod względem wysokości budynek na świecie. Populacja Szanghaju wynosi obecnie 30 482 100, a powierzchnia 6341 km².
Charakterystyczny obiekt: Oriental Pearl Tower (wysokość 468 m) wieża telewizyjna z kulistymi tarasami widokowymi nad rzeką Huangpu. Szanghaj posiada najdłuższą sieć metra na świecie – ponad 800 km torów, przewożących codziennie miliony pasażerów. Szanghaj posiada pierwszy na świecie komercyjny pociąg magnetyczny (maglev), który osiąga prędkość 431 km/h.
i
Dhaka, Bangladesz, 24 652 900 mieszkańców
Czwarte miejsce w zestawieniu największych miast świata należy do Dhaki, stolicy i centrum finansowo-biznesowego Bangladeszu. Zabytkowa architektura z czasów świetności miasta sąsiaduje tu z nowoczesnymi biurowcami i dzielnicami nędzy. W Europie znamy obrazy ze slumsów Dhaki, ale to nie jest jeszcze najgorsze miejsce do mieszkania. Można je normalnie wynająć, w przeliczeniu ludzie płacą dwieście, trzysta złotych, które trafiają do kieszeni nielegalnych organizacji zarządzających tymi osiedlami. Tymczasem ci najbiedniejsi mieszkają po prostu na ulicy. Sytuacja się zmienia, ale bardzo powoli. Międzynarodowe fundacje albo rząd organizują konkursy na tak zwane mieszkania socjalne. Jednak nikomu nie zależy na tym, żeby zmiany były przeprowadzane szybko. Nie oszukujmy się, mieszkańcy slumsów to tania siła robocza. Jeśli się wzbogacą, to kto będzie za grosze budował kolejne wieżowce i pracował w zakładach szyjących ubrania czy buty kupowane potem w Europie? – pyta retorycznie Karolina Ozimek, polska architektka od 2018 roku mieszkającą i pracującą w Dhace, na łamach „A-m” 01/2021. Metropolia należy przy tym do najbardziej zanieczyszczonych ośrodków na świecie. W popularnym rankingu IQAir zajmowała 21. miejsce wśród miast o najwyższym wskaźniku zanieczyszczenia powietrza.
Charakterystyczny obiekt: Forteca Lalbagh (niedokończona mugalska forteca z XVII w.). Dhaka jest jednym z najgęściej zaludnionych miast świata – na km² przypada ponad 44 tys. osób, a nazwa miasta oznacza „ukryte miasto”. Dhaka to jedno z najgęściej zaludnionych miast świata, centrum przemysłu tekstylnego i dynamicznego rozwoju. Codziennie po ulicach Dhaki porusza się ponad 600 000 riksz, co czyni ją światową „stolicą riksz”.
i
Kair, Egipt, 23 074 200 mieszkańców
Siódmym największym miastem świata jest Kair. To jednocześnie największa metropolia w Afryce i na całym Bliskim Wschodzie. Kair z liczbą mieszkańców wynoszącą 23 074 200 od dawna uważany jest za centrum życia politycznego i kulturalnego regionu. Na przestrzeni dziejów znajdował się pod panowaniem faraonów, chrześcijan, wyznawców islamu, rządów dynastii brytyjskiej oraz imperium Napoleona. Z tego powodu nazywany bywa często Matką Świata czy Wielkim Mango, ale też Miastem tysiąca minaretów. Kair jest jednak przede wszystkim miastem kontrastów, w którym luksusowe enklawy sąsiadują z dzielnicami biedoty, a nowoczesne centra biznesu z zabytkami starożytności. Należy dodać, że po ulicach miasta jeździ ponad 4,5 mln samochodów, z których 60 proc. ma ponad 10 lat. Znajduje się tu też wiele nielegalnych hut ołowiu i miedzi, które dodatkowo silnie zanieczyszczają powietrze, a na jednego mieszkańca przypada jedynie 13 cm² terenów zielonych. Nic dziwnego, że metropolia nieustannie zmaga się ze smogiem. Szacuje się, że z powodu chorób związanych z zanieczyszczeniem powietrza w Kairze rocznie umiera od 10 do 25 tys. osób. Wśród ikonicznych budynków architektury współczesnej warto wymienić siedzibę nowej Biblioteki Aleksandryjskiej, zrealizowaną w 2002 roku według konkursowego projektu norweskiego biura Snøhetta, czy Wielkie Muzeum Egipskie irlandzkiego biura Heneghan Peng, które zostało oddane do użytku na początku tego roku.
Charakterystyczny obiekt: Piramidy w Gizie (starożytne cuda świata, w tym Wielka Piramida) Kair jest najstarszym nieprzerwanie zamieszkanym miastem świata – ma ponad 4000 lat historii i jest centrum islamskiej nauki. Kair, położony nad Nilem, to największe miasto Afryki i centrum świata arabskiego.
i
São Paulo, Brazylia, 22 990 000 mieszkańców
Szóstym spośród największych miast świata AD 2025 jest brazylijskie São Paulo, podobnie jak poprzednie metropolie – miasto wertykalne. Tu nawet garaże mają formę wież o ołówkowych proporcjach. Taka struktura zabudowy kształtowana mniej więcej od połowy XX wieku wbrew pozorom nie wynika jedynie z wolnorynkowej gry inwestycyjnej. Wręcz przeciwnie – to skutek skomplikowanych zapisów planistycznych. Władze i miejscy urbaniści po II wojnie światowej zafascynowani byli wertykalizmem Nowego Jorku. Zmieniono wówczas określanie dozwolonej wysokości nowo wznoszonych budynków według szerokości ulic na zagospodarowanie poszczególnych działek kształtowane przez matematyczne wzory określane intensywnością zabudowy i wielkością dostępnego terenu. Dodatkowo przyjęte ustawowo maksymalne stawki czynszów szybko wyparły mieszkania na wynajem na rzecz własnościowych apartamentów. Ich wielkości dostosowane są do możliwości finansowych nabywców. Dlatego wieże składają się tu w większości z małych, najczęściej jednopokojowych apartamentów z wnękami kuchennymi – pisał w tekście o wieżowcu Forma Itaim w São Paulo Grzegorz Stiasny („A-m” 09/2018). W obrębie miasta i jego obszaru metropolitalnego znajduje się około 141 budynków o wysokości przekraczającej 100 metrów. Liczba mieszkańców São Paulo wynosi 22 990 000, a powierzchnia 7947 km².
i
Mexico City, Meksyk, 22 752 400 mieszkańców
Na siódmym miejscu największych miast świata 2025 jest Mexico City, stolica Meksyku, a jednocześnie najbardziej zaludniona metropolia Ameryki Północnej, z populacją na poziomie 22 752 400. Wciąż rosnąca liczba mieszkańców przekłada się na wiele problemów, jak brak dostępności do mieszkań i usług, wysoka przestępczość, stale zmniejszające się zasoby wody czy zanieczyszczenie powietrza (szacuje się, że z powodu smogu w Mexico City umiera w ciągu roku ok. 1000 mieszkańców, a 35 tys. wymaga hospitalizacji). Z drugiej strony PKB metropolii wynosi 411 miliardów dolarów rocznie. Gdyby Mexico City było niezależnym krajem, byłoby piątą pod względem wielkości gospodarką Ameryki Łacińskiej. Lokalne władze robią zresztą wiele, by poprawić poziom życia mieszkańców. W ostatnich latach wprowadzono tam m.in. rygorystyczną, cykliczną kontrolę emisji spalin, wdrożono szybką komunikację autobusową i system rowerów miejskich, rozpoczęto akcję sadzenia 10 mln nowych drzew.
Meksyk jest zbudowany na ruinach azteckiego miasta Tenochtitlan, a jego metro jest drugim co do wielkości na kontynencie amerykańskim. Stolica Meksyku powoli osiada, nawet o 10 cm rocznie, z powodu eksploatacji wód gruntowych.
Charakterystyczny obiekt: Pałac Sztuk Pięknych (budynek w stylu art deco, siedziba narodowej galerii sztuki) i Katedra Metropolitalna – największy kościół w obu Amerykach, położony przy historycznym placu Zócalo.
i
Pekin, Chiny, 22 596 500 mieszkańców
Wśród największych miast świata nie mogło zabraknąć Pekinu. Stolica Chińskiej Republiki Ludowej od lat plasuje się w czołówce pośród najdroższych metropolii świata. W Pekinie, zwłaszcza w historycznych dzielnicach, pod wspólnym dachem żyją zwykle wielopokoleniowe rodziny, zajmując często przestrzeń tak małą, że trudno wyobrazić sobie, w jaki sposób spełnia ona swoją podstawową rolę. W Pekinie znajduje się m.in. największe lotnisko świata, autorstwa Normana Fostera, ale też wiele innych spektakularnych realizacji projektu starchitektów, by wymienić tylko stadion olimpijski Herzoga i de Meurona czy gmach telewizji Rema Koolhaasa. Większość powstała z okazji letnich igrzysk olimpijskich w 2008 roku. Według genewskiego Center on Housing and Eviction Rights, w związku z tymi inwestycjami, w Pekinie zostało przesiedlonych półtora miliona osób.
Charakterystyczny obiekt: Zakazane Miasto, ogromny kompleks pałacowy cesarzy z ponad 9000 pomieszczeń, UNESCO.
i
Bombaj, Indie, 22 089 000 mieszkańców
Dziewiąty w rankingu jest Bombaj, największy port handlowy regionu i stolica indyjskiej kinematografii: Bollywood. To prawdziwe miasto kontrastów. Z jednej strony należy do najdroższych metropolii świata, jeśli wziąć pod uwagę cenę metra kwadratowego i średnie dochody przypadające na gospodarstwo domowe, z drugiej – położona w centrum Bombaju dzielnica Dharavi uważana jest za największy slums w Azji, liczący według różnych szacunków do 1,5 mln osób. Mieszkańcy najgęściej zaludnionych obszarów cierpią na niedostatek wody pitnej i brak infrastruktury – liczba osób przypadających na jedną toaletę sięga 1,5 tysiąca. Bombaj rozwija się przy tym w dość zróżnicowany sposób – obok siebie powstają wysokie, wąskie wieżowce i niewielkie osiedla mieszkaniowe.
Charakterystyczny obiekt: Brama Indii - łuk triumfalny z 1924 r., symbol kolonialnej historii i współczesnego Mumbaju.
i
Osaka, Japonia, 18 921 600 mieszkańców
Zestawienie 10 największych miast świata zamyka Osaka, od lat konkurująca z Tokio zarówno pod względem ekonomicznym, jaki i jako główny ośrodek kulturalno-naukowy kraju. Swoje siedziby do dziś mają tu tacy japońscy giganci jak Panasonic, Sharp czy Sanyo. W Osace działają też liczne banki, towarzystwa ubezpieczeniowe, ośrodki międzynarodowego handlu, a także największe w kraju domy towarowe. W samym sercu miasta znajduje się Zamek Osaka – niegdyś siedziba władz, które zjednoczyły kraj w 1590 roku. Wysoki na 55 metrów obiekt, otoczony wieżowcami nowego centrum biznesowego, jest dziś jedną z głównych atrakcji turystycznych w regionie. Osaka słynie też z gastronomii, przez co nazywana bywa czasem „kuchnią Japonii”.
Osaka była pierwszym miastem w Japonii, które zbudowało metro – już w 1933 r. Osaka jest także znana jako „kuchnia Japonii” – ma najwięcej restauracji na mieszkańca i jest kolebką street foodu.
i
Największym miastem w Europie jest Stambuł, z liczbą 15 907 951 mieszkańców. Warszawa z populacją na poziomie 1 863 056 w zestawieniu największych miast starego kontynentu znajduje się na 13 miejscu. Spośród polskich miast kolejne są Kraków (802 583 mieszkańców), Wrocław (674 312) i Łódź (664 860).