Biurowiec Nowy Targ we Wrocławiu

i

Autor: Archiwum Architektury Elewacja wschodnia z dziedzińcami; Fot. Maciej Lulko/MPP

Biurowiec Nowy Targ we Wrocławiu

2019-03-28 11:26

Biurowiec powstaje w historycznej części miasta, dlatego podczas jego realizacji należało przeprowadzić kompleksowe badania archeologiczno-architektoniczne, jedne z największych wykopalisk w ostatnich latach we Wrocławiu – piszą Zbigniew Maćków i Michał Zawadzki, autorzy budynku zlokalizowanego w obrębie zabytkowego kwartału ulic Starego Miasta.

Nazwa obiektuBiurowiec Nowy Targ we Wrocławiu
Adres obiektuMaćków Pracownia Projektowa
KonstrukcjaGrupa Projektowa Konstruktor
Generalny wykonawcaSkanska S.A.
InwestorSkanska Property Poland
Powierzchnia zabudowy4681.0 m²
Powierzchnia całkowita37183.0 m²
Projekt2016-2019
Data realizacji (koniec)2019

Historia miejsca

Teren inwestycji znajduje się w ścisłym centrum Wrocławia, w obrębie Starego Miasta. Obejmuje wpisany do rejestru zabytków kwartał ograniczony ulicami św. Katarzyny, Wita Stwosza, św. Wita i placem Nowy Targ, od którego nazwę zaczerpnął realizowany obiekt. Było to jedno z trzech, obok rynku i placu Solnego, dawnych wrocławskich targowisk w okolicach Starego Miasta. Historia zabudowy na tym obszarze sięga średniowiecza i jest związana z przebiegiem ważnych szlaków handlowych. Powojenna, modernistyczna obudowa placu (zespół budynków mieszkalnych wzniesiony w latach 50. i 60. XX wieku według projektu Ryszarda Natusiewicza, Włodzimierza Bronic-Czerechowskiego oraz Anny i Jerzego Tarnawskich) podlega obecnie sukcesywnej rewaloryzacji, podobnie jak jego nawierzchnia – przebudowana w 2013 roku według projektu Romana Rutkowskiego („A-m” 11/13). Realizowany obiekt tworzy zachodnią pierzeję ul. św. Katarzyny i jednocześnie uzupełnia południową ścianę placu w miejscu zajmowanym wcześniej przez biurowiec Navicentrum, sąsiadując z budynkiem Urzędu Miejskiego Wrocławia (dawnego Nadprezydium Prowincji Śląskiej, proj. Karl Löwe, 1914-1918).

Biurowiec Nowy Targ we Wrocławiu

i

Autor: Archiwum Architektury Usytuowanie żurawi w obrębie dziedzińców zminimalizowało liczbę otworów technologicznych; Fot. Maciej Lulko/MPP

Archeologia

Planowana realizacja prac budowlanych była okazją do przeprowadzenia jednych z największych w ostatnich latach kompleksowych badań archeologiczno-architektonicznych we Wrocławiu. Wykopaliska prowadzone były za pozwoleniem Dolnośląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków przez zespół Instytutu Archeologii Uniwersytetu Wrocławskiego pod kierownictwem Jerzego Piekalskiego. Podczas prac w pozostałościach szkieletowego budynku, odnaleziono m.in. 87 przęślików tkackich i kamienną głowę z XII wieku pochodzącą prawdopodobnie z jednego z remontowanych w XIV wieku kościołów. Wyniki badań podlegają opracowaniu naukowemu i będą przedmiotem publikacji dotyczącej rozwoju miasta na kulturowym pograniczu.

Strategia zagospodarowania kwartału

Realizacja obiektu poprzedzona była wielostopniowymi analizami. Teren o wymiarach 145 x 45 m objęty jest Miejscowym Planem Zagospodarowania Przestrzennego, bardzo precyzyjnie regulującym kształt i wysokość zabudowy oraz podział elewacji na segmenty. Na etapie studialnym rozważaliśmy wiele scenariuszy kształtowania zabudowy. Staraliśmy się znaleźć optymalną strategię dla zagospodarowania zarówno części, jak i całego kwartału. Ostatecznie stało się to możliwe dzięki pozyskaniu przez inwestora, poza centralną częścią terenu, również dwóch należących do właścicieli prywatnych, nieruchomości wystawionych na sprzedaż w przetargu zorganizowanym przez Gminę Wrocław.

Konkurs. Struktura obiektu. Proces projektowy

Budynek Nowy Targ jest piątym (po Green Towers I i II, Green Day i Green 2Day) obiektem biurowym we Wrocławiu projektowanym przez naszą pracownię dla firmy Skanska Property Poland. Standardem inwestora jest organizacja zamkniętych konkursów architektonicznych, pozwalających na porównanie propozycji i wybór optymalnych rozwiązań dla ciekawych lokalizacji. Praktyczna znajomość wymagań tego inwestora pozwalała na zaproponowanie optymalnych rozwiązań powierzchni biurowych, jednak nie redukowała ciężaru odpowiedzialności projektowania w tak unikalnym miejscu. Od początku chcieliśmy, aby budynek respektował kontekst przestrzenny, wyróżniał się wielkomiejską architekturą o dostosowanej do otoczenia skali i trwałością rozwiązań materiałowych. Jednocześnie staraliśmy się stworzyć model biurowca, który „daje coś miastu” – przyjęliśmy założenie, że parter będzie dostępny dla mieszkańców również po godzinach pracy biur, co wpłynie na ożywienie przestrzeni publicznych wokół obiektu. W koncepcji konkursowej zaproponowaliśmy realizację 7-kondygnacyjnego budynku (uzupełnionego dwiema kondygnacjami garażu podziemnego) o rytmicznych, betonowo-szklanych elewacjach z charakterystycznymi rozcięciami w formie dziedzińców zlokalizowanych na poziomie drugiego piętra. Na parterze zaplanowaliśmy kilkanaście lokali usługowo-handlowych, dostępnych od strony ul. św. Katarzyny, Wita Stwosza i pl. Nowy Targ. Na piętrach od pierwszego do szóstego zlokalizowano powierzchnie biurowe. Komunikację pionową w budynku zapewniają cztery klatki schodowe, zgrupowane w dwóch trzonach komunikacyjnych, wyposażonych w windy osobowe. Pomieszczenia techniczne, magazynowe oraz parking znajdują się w zachodniej części parteru i w podziemiu. Na najwyższych kondygnacjach, z myślą o zapewnieniu pracownikom przestrzeni rekreacyjnych, zaprojektowaliśmy tarasy widokowe. W ramach docelowego zagospodarowania terenu zaproponowaliśmy kompleksowe działania w obrębie całego kwartału: przebudowę ul. Wita Stwosza, realizację nasadzeń wzdłuż ul. św. Katarzyny oraz lokalizację spójnego zestawu elementów małej architektury. Projektowane nasadzenia zieleni były przedmiotem konsultacji zorganizowanych przez inwestora, w których udział wzięli przedstawiciele wszystkich środowisk i instytucji, mających wpływ na kształtowanie zieleni we Wrocławiu. Dzięki temu wzdłuż ul. św. Katarzyny, na terenie o bardzo dużym zagęszczeniu sieci uzbrojenia podziemnego, udało się zrealizować szpaler platanów.

Biurowiec Nowy Targ we Wrocławiu

i

Autor: Archiwum Architektury Fragment elewacji wschodniej; Fot. Maciej Lulko/MPP

Dokumentacja

Dokumentacja projektowa, zarówno w części architektonicznej, jak i w częściach branżowych została sporządzona przez zespół projektantów, którzy współpracowali ze sobą także przy innych biurowcach realizowanych dla firmy Skanska. Autorem projektu konstrukcji jest firma Grupa Projektowa Konstruktor, za projekty instalacji odpowiadały firmy Roger Preston Polska (instalacje HVAC) oraz PKE Polska (instalacje elektryczne i niskoprądowe). Skomplikowany zakres przebudów sieci infrastruktury technicznej realizowany był przez firmy GP Omega (sieci wodociągowe, kanalizacyjne, ciepłownicze), JAMP (sieci elektroenergetyczne) i Fonbud (sieci teletechniczne). Z uwagi na lokalizację obiektu szczególnej dbałości wymagały kwestie formalno-prawne. Na etapie projektu budowlanego do podzielonej na około 20 odrębnych zadań dokumentacji należało uzyskać dużą liczbę pozwoleń, opinii i uzgodnień. Dokumentacja wykonawcza powstawała pod nadzorem zespołu TQT (Technical Quality Team) i koordynatora dokumentacji z firmy Skanska. Projekty poszczególnych branż zostały opracowane z wykorzystaniem oprogramowania Revit, umożliwiającego sprawną koordynację rozwiązań instalacyjnych i architektoniczno- budowlanych. Wdrażanie technologii BIM jest częścią długofalowej strategii inwestora mającej na celu m.in. usprawnienie procesu projektowania, minimalizację liczby kolizji na budowie oraz podnoszenie bezpieczeństwa realizacji prac poprzez wczesną identyfikację miejsc potencjalnie niebezpiecznych lub realizacyjnie skomplikowanych.

Ściana szczelinowa. Monitoring sąsiednich budynków. Przebudowy sieci

Strategiczna decyzja o wyburzeniu istniejących biurowców Naviga i Navicentrum oraz kompleksowym działaniu w skali kwartału, stworzyła pole do dalszych analiz techniczno-realizacyjnych. Sąsiedztwo zabytkowych obiektów – Urzędu Miejskiego, Galerii BWA Awangarda (pozostałości dawnego pałacu Hatzfeldów) czy kościoła św. Wojciecha wymagało sporządzenia inwentaryzacji, ekspertyz i ocen stanu technicznego tych budynków oraz szczegółowego planu ich monitoringu. Konieczność ograniczania zasięgu strefy oddziaływania budowy miała również decydujący wpływ na wybór technologii zabezpieczenia wykopu. Z uwagi na specyfikę obiektu – jego lokalizację i wielkość – decydujące znaczenie przy określaniu strefy oddziaływania budowy oraz głębokiego wykopu na sąsiednie budynki miała analiza warunków geotechnicznych (gruntowo- wodnych). Zgodnie z wytycznymi ITB zasięg bezpośredniego oddziaływania budowy SI wynosił 0,5 x Hw = 4,5 m, a oddziaływania wykopu S 2 x Hw = 18 m. W strefie tej znajduje się zarówno siedziba urzędu miasta jak i galeria Awangarda. Zabezpieczenie wykopu zaprojektowano jako ściankę szczelinową o grubości 60 cm, z dodatkową, wewnętrzną konstrukcją rozpierającą ściany, wykonaną z profili stalowych o przekroju okrągłym. Prowadzenie prac budowlanych wymagało również usunięcia kolizji i wykonania przebudów sieci infrastruktury technicznej (cieplnej 2xDN400, elektroenergetycznych średniego i niskiego napięcia wraz z przebudową istniejącej stacji trafo, teletechnicznych). W związku z dużym zagęszczeniem sieci i wąską działką wiele prac wymagało etapowania – wykonywania przekładek tymczasowych, poprzedzających docelowe przebudowy.

Elewacje

Jednym z ciekawszych i jednocześnie najbardziej skomplikowanych zagadnień projektowych i koordynacyjnych było opracowanie projektu elewacji budynku. Najważniejszymi czynnikami i założeniami mającymi wpływ na zaproponowane rozwiązania były między innymi: wpisanie obiektu w kontekst miejsca, właściwa skala i układ poszczególnych elementów bryły, trwałość rozwiązań materiałowych, dbałość o obniżanie kosztów eksploatacji, zgodność z zapisami MPZP. W zaproponowanych rozwiązaniach widoczna jest wyraźna struktura podziałów, wynikająca z uwarunkowań zewnętrznych oraz zakładanego podziału funkcjonalnego wnętrz. Elementy okienne rozmieszczono równomiernie, w odstępach umożliwiających wydzielenie we wnętrzach biur o układzie komórkowym (szerokość w osiach ścian działowych od 260 do 280 cm). Wysięg i gabaryty przekroju elementów przestrzennych zróżnicowano w zależności od roli kompozycyjnej i położenia w obrębie poszczególnych elewacji. Na uwagę zasługuje fakt, iż po raz pierwszy w historii naszej współpracy z firmą Skanska udało się zastosować na elewacjach prefabrykaty betonowe. Jako okładziny ścian zewnętrznych wykorzystaliśmy płyty i elementy przestrzenne (gzymsy, pilastry) z betonu architektonicznego, o klasie wytrzymałości C 35/45, zbrojonego prętami stalowymi i włóknem rozproszonym (w przypadku płyt prefabrykowanych o grubości 40 mm), zabezpieczonego przed wnikaniem wody poprzez hydrofobizację. Łączna liczba prefabrykatów to niemal 2500 sztuk w ponad 370 typach. Sposób wykończenia powierzchni został wybrany po analizie elementów wzorcowych, wykonanych w zakładzie produkcyjnym firmy PEBEK w Świdnicy – zdecydowaliśmy się na odsłonięcie zatopionego kruszywa poprzez groszkowanie powierzchni prefabrykatów. Uzupełnieniem betonowych elewacji są okładziny z blach i przestrzennych paneli aluminiowych, występujące na fragmencie ściany zachodniej oraz w miejscach dziedzińców – wycofań, zlokalizowanych od strony wschodniej, od poziomu drugiego pietra. W obrębie elewacji wschodniej zastosowano fasady całoszklane (parawany) bez widocznych profili – zapewniające wymaganą ciągłość oraz stanowiące barierę akustyczną dla przestrzeni rekreacyjnych. Dużym wyzwaniem dla generalnego wykonawcy była organizacja procesu koordynacji rozwiązań projektowych i realizacyjnych. Dokumentacja sporządzona przez naszą pracownię z udziałem niezależnego konsultanta – firmy Esox Projekt, odpowiadającej za poprawność techniczną rozwiązań – była następnie rozwijana w projektach wykonawczych i warsztatowych, opracowywanych przez wykonawców poszczególnych zakresów robót – firmy Reconal (ślusarka i obudowy aluminiowe) oraz Nova (zamocowania i projekt prefabrykatów betonowych). Całość opracowań była wielostopniowo weryfikowana i dopiero po potwierdzeniu poprawności rozwiązań (między innymi braku kolizji na styku części aluminiowej i betonowej) oraz uzyskaniu akceptacji projektanta – etapowo zwalniana do realizacji.

Biurowiec Nowy Targ we Wrocławiu

i

Autor: Archiwum Architektury Mockup, na którym sprawdzano m.in. kolor paneli aluminiowych; Fot. MPP

Konstrukcja obiektu

Budynek ma 9 kondygnacji, w tym dwie podziemne. Ze względu na wpływ temperatury oraz skurcz betonu obiekt został podzielony na dwie części dylatacją, przeprowadzoną w połowie długości budynku od górnego poziomu płyty fundamentowej po dach. Płytę oraz ściany szczelinowe zaprojektowano jako ciągłe, konstrukcję obiektu natomiast jako żelbetową w technologii monolitycznej, częściowo półprefabrykowaną (stropy międzykondygnacyjne monolityczne w technologii filigran). Żelbetową konstrukcję wykonano z betonu C30/37 (B37) i C35/45 (B45) oraz stali B500SP (A-IIIN). Stropy zaprojektowano jako wieloprzęsłowe płyty oparte na żelbetowych belkach i słupach monolitycznych, głowicach słupów oraz ścianach trzonów klatek i szybów windowych. Główny układ konstrukcyjny obiektu stanowią ustroje słupowo-płytowe, ścianowo-płytowe oraz słupowo-żebrowe wzdłuż ścian zewnętrznych. Stateczność przestrzenną zapewnia konstrukcja klatek schodowych i szybów windowych. Zewnętrzne ściany fundamentowe piwnic wykonane w technologii ścian szczelinowych stanowią podparcie dla stropów oraz przejmują obciążenia poziome od parcia gruntu. Posadowienie obiektu zaprojektowano jako bezpośrednie na płycie fundamentowej.

Instalacje

W budynku zaprojektowano układy instalacji wewnętrznych adekwatne dla biurowców o standardzie A, umożliwiające uzyskanie certyfikatu LEED na poziomie Platinium. Wyróżnikiem na tle innych obiektów biurowych we Wrocławiu jest zastosowanie powietrzno-wodnego systemu klimatyzacji opartego o belki chłodzące. Wyzwaniem projektowym była konieczność ukrycia instalacji w kubaturze, bez możliwości lokalizowania ich na dachu. W tym celu w części podziemnej zaprojektowano 2-kondygnacyjne maszynownie wydzielone pożarowo od przestrzeni garażu. Takie rozwiązanie, choć wymagające dużych nakładów na etapie projektowania i koordynacji, pozwoliło jednak na przyspieszenie realizacji prac budowlanych i ich uniezależnienie od warunków pogodowych. Otwarcie biurowca planowane jest na wrzesień 2019 roku.

Zbigniew Maćków (Kingston University, 1994; WA PWr, 1996), wykładowca na PWr, UWr i Solvay Brussels School. Od 1995 roku prowadzi biuro Maćków Pracownia Projektowa. Autor m.in.: budynku Wydziału Prawa UWr, przebudowy Domu Handlowego Renoma, apartamentowca Thespian, Zintegrowanego Węzła Przesiadkowego oraz biurowców Green Day, Green 2Day i Nowy Targ. Laureat Złotego Medalu Biennale Leonardo 2009. Kurator odpowiedzialny za architekturę w ramach ESK 2016

Michał Zawadzki (WA PWr, 2005), od 2005 roku architekt prowadzący w biurze Maćków Pracownia Projektowa. Współautor takich wrocławskich budynków mieszkalnych jak Nowy Brochów, Willowy Brochów, Nowy Port, Thespian oraz biurowych Green Day, Green 2Day i Nowy Targ