Na konkurs napłynęło 136 koncepcji upamiętnienia Polaków ratujących Żydów z 16 krajów. Międzynarodowe jury pod przewodnictwem Milady Ślizińskiej, wyłoniło pięć finałowych koncepcji pomnika, który powstanie przy Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN jeszcze w tym roku.
Do drugiego etapu konkursu wybrano prace Andrzeja Bulandy i Jadwigi Gajczyk, Eduarda Freudmanna i Gabu Heindl, Grzegorza Dutki i Szymona Wróblewskiego, Pedry Pena Jurado i Daniela Zarhy (Studio PEZ) oraz Mateusza Tańskiego. W ramach II etapu konkursu, finaliści przygotują, realne projekty koncepcyjne, spośród których jeden zostanie zrealizowany.
Jesteśmy pod ogromnym wrażeniem ilości, jakości i różnorodności prac nadesłanych na nasz konkurs. Propozycji chybionych było naprawdę niewiele [...] Ostatecznie wybrano pięć prac bardzo różnych, lecz mających wspólną cechę: są skromne, nie nachalne, a zarazem angażujące widza. - powiedział Konstanty Gebert, członek Rady Fundacji Pamięć i Przyszłość.
i
Praca Andrzeja Bulandy i Jadwigi Gajczyk opiera się na geście otwarcia drzwi, który ma skłonić do refleksji nad przeżyciami Ratujących i szukających ocalenia. Patronami ideowymi są Jan Karski i Irena Sendlerowa, którzy uosabiają postawy Polaków ratujących Żydów. Elementami kompozycji są: drzwi, Ogród Nadziei, Droga Sprawiedliwych, aleja Ireny Sendelerowej, Ławeczka Karskiego, Tablica żegoty, Trasa Zagłady żydów, pomnik Bohaterów, Drzewo życia.
i
Projekt Eduarda Freudmanna i Gabu Heindl zakłada zasadzenie lasu-pomnika, który będzie symbolizował nieznaną liczbę uratowanych Żydów. Osikowa monokultura, składająca się z około 10 tysięcy drzew, miałaby powstać w wyniku działania wspólnotowego, z udziałem okolicznych mieszkańców.
i
Głównym założeniem koncepcji Grzegorza Dutki i Szymona Wróblewskiego jest nowe ukształtowanie części terenu, łagodne podniesienie jego zewnętrznej powłoki przy jednoczesnym obniżeniu jego centralnej części, w której zostaną uformowane tarasy.
i
Pedro Pen Jurado i Daniela Zarhy ze Studia PEZ zaproponowali stworzenie pomnika w formie wykopaliska archeologicznego. Projektanci postanowili odnaleźć i wydobyć pozostałości domów, w których uciekinierzy znajdowali schronienie i które potwierdzałyby odwagę Polaków ryzykujących własne życie dla innych.
i
Z kolei koncepcja Mateusza Tańskiego zakłada wzniesienie pomnika, który zwróci uwagę na relacje między Ratującymi i Ocalonymi i będzie symbolicznie otwierać się na Muzeum POLIN. Na lokalizację wybrano miejsce sąsiedujące z aleją drzew, w południowym narożniku parku, w oddaleniu od głównych ciągów komunikacyjnych.
Wszystkie prace konkursowe można obejrzeć na wystawie w Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN w Warszawie do 1 marca 2015 r. Ogłoszenie zwycięzcy konkursu "Ratującym-Ocaleni" następi w kwietniu. Prace nad wzniesieniem ponika zostaną zakończone do października 2015. Wartość inwestycji to 800 000 USD.Organizatorem konkursu jest Fundacja Pamięć i Przyszłość powołana do życia w roku 2013 przez polsko-żydowskiego filantropa i biznesmana z USA Zygmunta Rolata Fundacja Pamięć i Przyszłość.
