i
Nie ma wielu opracowań, które zajmowałyby się architekturą XX wieku na terenach Europy Wschodniej – pomiędzy Bałtykiem, a Adriatykiem w ujęciu międzynarodowym. Tę lukę stara się wypełnić książka Andrzeja Szczerskiego – krakowskiego kuratora wystaw i historyka sztuki. Poszczególne eseje prowadzą czytelnika przez społeczne i artystyczne problemy nowoczesności pierwszej połowy XX wieku w regionie, który poprzez swe peryferyjne położenie nie był źródłem rozlewających się po świecie idei modernizacyjnych, tylko ich konsumentem. Na dodatek konsumentem rozdartym pomiędzy konserwatywną wizją poszukiwania własnej tożsamości, a kuszącą perspektywą rozwoju na wzór zachodnioeuropejski, w czym aż do dziś niektórzy upatrują groźby artystycznego rozmycia i drugorzędności w stosunku do bogatszych, zachodnich sąsiadów. O ile międzywojenna architektura Polski, Czechosłowacji, Węgier czy Jugosławii doczekała się solidnych, międzynarodowych omówień, tu nowością są rozdziały poświęcone architekturze trzech niewielkich krajów nadbałtyckich: Litwy, Łotwy i Estonii, których zapomniane historie okazują się paralelne do innych krajów regionu (G.S.).
Andrzej Szczerski, Modernizacje. Sztuka i architektura w nowych państwach Europy Środkowo-Wschodniej 1918-1939, Muzeum Sztuki w Łodzi, Łódź 2010, str. 512. Cena 70 PLN
