Dworzec w Cieszynie z tytułem Dworca Roku 2022! Jak udało się uratować stację i stworzyć nowoczesny węzeł przesiadkowy

Tytuł „Dworca Roku 2022” przyznany centrum przesiadkowemu w Cieszynie to ukoronowanie wielu starań i wysiłków mających na celu poprawę dostępności transportu zbiorowego w tym mieście. To również wyróżnienie dla wielkiej, zbiorowej pracy, która pozwoliła po wieloletniej zapaści stworzyć nad Olzą nowoczesne miejsce obsługi podróżnych.

Dworzec w Cieszynie, czyli o zaangażowaniu społecznym i renesansie kolei

Dziesięć lat temu rozpadający się budynek dworca, zdegradowana infrastruktura oraz znikoma liczba połączeń kolejowych sprawiały, że turyści przyjeżdżający do Cieszyna i wyjeżdżający mieszkańcy tego miasta omijali z daleka wszystko co związane z koleją. Niechętnie zaglądali tu również pasażerowie autobusów, którzy po likwidacji cieszyńskiego PKS-u w na pobliskim placu pokrytym spękanymi płytami czekali na swoje połączenia.

Pierwszą, nieudaną niestety próbę zatrzymania degradacji kolei w okolicach Cieszyna podjęto w 2012 roku. Dzięki skomunikowaniu linii S-58 z Cieszyna, z kursami Katowice – Wisła, zaczęło przybywać pasażerów. Ale dobrą passę przerwał grudniowy kryzys w Kolejach Śląskich. Skończyło się „planem naprawczym” i drastycznym cięciem połączeń na ostatniej czynnej jeszcze linii do Czechowic i Zebrzydowic. Wtedy wydawało się, że Cieszyn podzieli los Jastrzębia-Zdroju i zniknie z kolejowej mapy Polski.

Czytaj też: Przebudowa dworców kolejowych w Toruniu według projektu pracowni RYSY Architekci |

Przez kolejne kilka lat wytrwałych pasażerów, którzy docierali pociągiem do Cieszyna i wysiadali przy ulicy Hajduka witały rozpadające się perony, zamknięty i opuszczony dworzec i zdegradowana okolica. Był to obraz, stanowiący zaprzeczenie sprawnej kolei, którą można było wtedy obejrzeć po kilkunastu minutach spaceru na drugi brzeg Olzy. Bo z czeskiej części miasta odjeżdżały pociągi do całej Europy. Na drugim cieszyńskim dworcu można było kupić bilety i poczekać na bezpośrednie kursy do Pragi, Bratysławy, Budapesztu czy Wiednia. A czysty, schludny budynek otwierał co rano restaurację z piwem z lokalnego browaru.

Ten jaskrawy kontrast stał się jedną z głównych przyczyn mobilizacji lokalnej cieszyńskiej społeczności. Władze samorządowe zarówno gminne, jak i powiatowe, wspierane przez mieszkańców, społeczników, miłośników kolei i organizacje pozarządowe zdecydowały że czas na zmiany. I dzięki temu dziś, w listopadzie 2022 roku, cieszyńskie centrum przesiadkowe zostało uhonorowane tytułem „Dworca Roku”.

Powrót do dawnej świetności

Na początku ruszyły negocjacje w sprawie przejęcia przez miasto dwóch kluczowych działek kolejowych przy ulicy Hajduka. Przy okazji zapadła również decyzja o odbudowie popadającego w ruinę dworca. Miasto ogłosiło konkurs na projekt przyszłego centrum przesiadkowego, a po jego rozstrzygnięciu ruszyły prace budowlane. Ostatecznie cały kompleks dworcowy został oddany do użytku końcem kwietnia 2018 roku. Za przebudowę i modernizację dworca odpowiadała Pracownia Projektowa Archex.

Czytaj też: Dworzec kolejowy w Kielcach: rusza zapowiadana od lat modernizacja dworca PKP w Kielcach |

Stopniowo zaczęła się również zmieniać część kolejowa. PKP Polskie Linie Kolejowe rozpoczęły remont linii nr 90 na odcinku Zebrzydowice – Cieszyn. Po dwóch latach prac podniesiono prędkość z 30 do 60 km/h i odnowiono wszystkie przystanki i stacje wraz z peronami. Po latach przerwy Koleje Śląskie znów uruchomiły bezpośrednie połączenia do Katowic. Na początku tylko w weekendy, a od grudnia 2017 roku już codziennie. Dodatkowo, pociągi kursujące do Czechowic-Dziedzic zostały skomunikowane z połączeniami Katowice – Bielsko-Biała, umożliwiając przesiadki do starej i nowej stolicy województwa. W tym samym czasie wróciły też połączenia z Czechami, a Cieszyn stał się docelowym przystankiem linii S7 ze stacji Frydek-Mistek. I tak na ulicę Hajduka zaczęło wracać kolejowe życie.

Do odzyskania dawnej świetności nadal brakowało przywrócenia ruchu w kierunku Goleszowa i Bielska Białej. I znów ruszył cykl spotkań samorządowców, kolejarzy i aktywistów. Kilkadziesiąt razy dyskutowano w Bielsku-Białej, Skoczowie czy Cieszynie. Zorganizowano nawet przejazdy specjalne po rozkradanej linii. Aż wreszcie się udało. Odcinek z Goleszowa do Cieszyna dopisano do rewitalizacji „Wiślanki”, czyli modernizowanej z udziałem środków unijnych linii do Wisły.

W harmonogramie i budżecie potężnej inwestycji uwzględniono przebudowę układu torowego oraz peronów stacji Cieszyn. Dzięki tym pracom po raz kolejny wzrósł komfort i bezpieczeństwo obsługi pasażerów. I tym samym zatarła się ostatnia różnica pomiędzy tym co należy do miasta, a tym co do kolei. Można śmiało powiedzieć, że centrum przesiadkowe w Cieszynie z perspektywy pasażerów jest w spójnym, estetycznym, nowoczesnym i funkcjonalnym węzłem przesiadkowym.

Czytaj też: Nowe przystanki linii średnicowej w Warszawie projektu Kuryłowicz & Associates |

Kończy się rok 2022. Rewitalizacja „Wiślanki” nie dobiegła jeszcze końca, ale pociągi do Cieszyna kursują już z obu stron. Cieszyński dworzec to piękne i sympatyczne miejsce z ciekawą ofertą usługową. Coraz częściej zaglądają tu podróżni i mieszkańcy, którzy wcale nie wyjeżdżają z Cieszyna. Odżył też plac przy ulicy Hajduka stając się nawet kolejną atrakcją pięknego miasta nad Olzą.

Tak kończy się pozytywny rozdział burzliwej historii o zaangażowaniu społecznym i renesansie kolei. I choć nie sposób wymienić wszystkich nazwisk, nazw organizacji i spółek, tytułów i redakcji dzięki którym się to wszystko udało. Ale na pewno można uznać, że praca grupowa została wykonana celująco.