Spis treści
- Kompleks muzealny na Cytadeli
- Muzeum Historii Polski: przeszłość zapisana w kamieniu
- Muzeum Wojska Polskiego: detal rysowany światłem
Kompleks muzealny na Cytadeli
Budynki Muzeum Historii Polski i Muzeum Wojska Polskiego realizowane na terenie warszawskiej Cytadeli według projektu biura WXCA zostaną udostępnione zwiedzającym przed wyborami parlamentarnymi, które przypadają jesienią. Obie placówki nie będą jeszcze dysponować wystawami stałymi, ale obiekty będzie już można już zwiedzać. W środku mają być organizowane ekspozycje czasowe, konferencje i inne wydarzenia kulturalne. Dzięki inwestycjom, jak tłumaczą architekci, Cytadela po ponad 200 latach izolacji stanie się parkiem kultury, miejscem spotkania z przeszłością i poszerzania wiedzy.
Gmach Muzeum Historii Polski zaprojektowano pośrodku założenia, dwa pawilony mieszczące nowe wystawy Muzeum Wojska po bokach, tworząc w ten sposób symetryczną kompozycję z centralnie usytuowanym rozległym placem. Budynek Muzeum Historii Polski oblicowany będzie marmurowymi płytami. Do wykończenia elewacji gmachu wykorzystano ok. 27 tys. m² kamienia, w tym ok. 1000 m² płyt reliefowanych. Fasady Muzeum Wojska przewidziano z kolei z betonu barwionego w masie na ceglasty kolor, w którym odciśnięty zostanie specjalnie zaprojektowany, przestrzenny wzór.

i
Muzeum Historii Polski: przeszłość zapisana w kamieniu
Fasada Muzeum Historii Polski została wyłożona marmurowymi płytami o różnorodnym rysunku. Są one ułożone w poziome pasy, podkreślające warstwową, stratygraficzną strukturę. To struktura właściwa materii geologicznej, ale też naszej archeologii – zachodzącym po sobie procesom naturalnym, społecznym i kulturowym. Dlatego zdecydowaliśmy się na marmur, który jest kamieniem o bardzo wyrazistym rysunku. Każda z marmurowych płyt jest inna, niepowtarzalna, tak jak cała historia składa się z niepowtarzalnych, jednostkowych zdarzeń – tłumaczy architekt Paweł Grodzicki z pracowni WXCA.
W ramach tych warstw znalazły się – niczym pochodzące z różnych okresów pozostałości w przekroju archeologicznym – motywy z polskiej tradycji architektonicznej. Nie są to jednak dosłowne cytaty, a poddane transformacjom geometrycznym ornamenty będące odniesieniem do takich jak wzorów jak m.in. relief z Drzwi Gnieźnieńskich, znane z gotyku sklepienie kryształowe czy motyw z modernistycznej hali Spodek w Katowicach.
W Muzeum Historii Polski, poza częścią ekspozycyjną oraz pomieszczeniami do przechowywania i konserwacji artefaktów, znajdą się liczne przestrzenie o funkcji kulturalnej: sala koncertowa na 600 osób, sala projekcyjno-teatralna, biblioteka, sale konferencyjne i edukacyjne, a także taras z panoramą Warszawy.
Plan wnętrza zaprojektowaliśmy tak, by przemieszczanie się pomiędzy poszczególnymi blokami funkcjonalnymi przypominało wciągające doświadczenie przepływania wewnątrz kamiennej, monolitycznej bryły, meandrowania, wkraczania w głąb historii, odkrywania jej wielowymiarowości – opowiadają architekci. Muzeum Historii Polskie będzie mieć powierzchnię niemal 45 tys. m² i ma przyjmować planowo ok. 500 tys. gości rocznie.
Muzeum Historii Polski | |
Autorzy: | WXCA, architekci Szczepan Wroński, Paweł Grodzicki, Krzysztof Budzisz, Katarzyna Billik, Rafał Boguszewski, Kamil Cedzyński, Anna Dobek, Małgorzata Gilarska, Beata Głaz, Marcin Jurusik, Michał Kasprzyk, Ludwik Kaizerbrecht, Marcin Kruk, Paulina Kucharska, Michał Lipiec, Anna Majewska, Krzysztof Marciszewski, Adam Mierzwa, Mariusz Niemiec, Magdalena Nowak, Magdalena Julianna Nowak, Barbara Płonczyńska, Zuzanna Rosińska, Michał Staniszewski, Łukasz Szczepanowicz, Kajetan Szostok, Krystian Tomczyk, Paweł Wolanin, Michał Żurek |
Powierzchnia użytkowa: | 45 000 m² |
Realizacja: | 2023 |

i
Muzeum Wojska Polskiego: detal rysowany światłem
Na założenie przestrzenne składają się także gmachy Muzeum Wojska Polskiego, położone naprzeciwko siebie i domykające reprezentacyjny plac Gwardii. Cały kompleks został rozplanowany tak, by czytelny był pierwotny układ urbanistyczny koszar polskiej Gwardii Pieszej Koronnej sprzed powstania Cytadeli.
Monumentalność zgeometryzowanej bryły powstającego muzeum została podkreślona wspomnianym wcześniej specjalnie opracowanym wzorem. To tzw. Szewron, który – w zamyśle autorów – miał przywodzić na myśl motywy militarne. Jego przestrzenna forma została pomyślana jako powierzchnia dla rzeźbiarskiej gry światła i cienia zmieniającej się wraz z porą dnia, a tym samym zmieniającej też ogólną percepcję gmachu.
Pomiędzy bryłami bloków funkcjonalnych znajdują się szklane fasady, dzięki którym zaciera się granica między wnętrzem a zewnętrzem. Muzeum koresponduje z parkiem także na inne sposoby – wśród terenów zielonych znajdą się miejsca ekspozycji plenerowych, a niektóre z zabytkowych obiektów Cytadeli Warszawskiej zostaną dostosowane do funkcji usługowych. Struktury architektoniczne całego założenia i przestrzeń parku potraktowaliśmy jako nierozerwalną całość. To właśnie rozumiemy poprzez termin „park muzeów”, który przekracza tradycyjne myślenie o przestrzeni muzealnej – zapowiada architekt Paweł Wolanin.
Docelowo oba gmachy wraz z już mieszczącymi się na tym terenie Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej i Muzeum Katyńskim stworzą jeden z największych i najnowocześniejszych kompleksów muzealnych w Europie.
Muzeum Wojska Polskiego | |
Autorzy: | WXCA, architekci Szczepan Wroński, Marta Sękulska-Wrońska, Paweł Wolanin, Paweł Grodzicki, Michał Grabowski, Małgorzata Gilarska, Anna Dobek, Katarzyna Billik, Kajetan Szostok, Marcin Jurusik, Krystian Tomczyk, Ewelina Szeląg, Andrzej Bulanda |
Powierzchnia użytkowa: | 10 965 m² |
Realizacja: | 2023 |

i