Spis treści
Wystawa Projekt Nowy Dwór we Wrocławiu
We Wrocławiu otwarto nową wystawę poświęconą historii jednego z największych osiedli w mieście - Nowego Dworu - które, jak zaznaczają organizatorzy, realizowało założenia miasta 15-minutowego już w czasach, gdy idea ta dopiero się rodziła.
Jego architekci? Wacław Hryniewicz, Jan Matkowski i Wojciech Jarząbek, którego dziś kojarzymy głównie z kolorowymi postmodernistycznymi plombami i opus magnum, jedną z ikon polskiego postmodernizmu - wyburzonym już Solpolem. W latach 70. na polach i sadach młodzi projektanci z Inwestprojektu stworzyli osiedle zielone, funkcjonalne i odpowiadające na potrzeby mieszkańców.
Zobacz także: Okrągłe okna, feeria barw - te kolorowe bloki we Wrocławiu projektował słynny Wojciech Jarząbek
Historię budowy i początków Nowego Dworu pozwoliło odtworzyć bogate archiwum fotograficzne Wojciecha Jarząbka, a oprócz nich również inne archiwalia: plany, rysunki, projekty kolorystyczne, wycinki prasowe.
i
Do stworzenia tej wystawy dokonaliśmy głębokich poszukiwań – rozmawialiśmy m.in. z architektem Wojciechem Jarząbkiem, wykorzystaliśmy jego prywatne zdjęcia i slajdy, które po raz pierwszy prezentujemy publicznie. Bardzo pomocny okazał się też artykuł prasowy z lat 70. opisujący budowę Nowego Dworu. Dzięki współpracy z Muzeum Architektury udało nam się pogłębić kontekst urbanistyczny i architektoniczny tej inwestycji. Centrum Historii Zajezdnia wzbogaciło ekspozycję o dodatkowe źródła. Zależało nam, by wystawa uruchomiła wspomnienia mieszkańców, pozwoliła utrwalić historię miejsca, w którym codziennie działamy jako instytucja kultury – i wspierała budowanie lokalnej tożsamości, relacji i przynależności do osiedla, które – choć młode – ma już ważną i wyjątkowo codzienną historię
— mówi Anna Lewińska, kuratorka wystawy.
Projekt Nowy Dwór: gdzie i kiedy?
Wystawę można obejrzeć w Centrum Kultury Nowy Pafawag przy ul. Chociebuskiej 4–6 we Wrocławiu. Będzie czynna do 31 stycznia 2026 r.
Partnerami wystawy są: Muzeum Architektury we Wrocławiu, Spółdzielnia Mieszkaniowa Nowy Dwór oraz Centrum Historii Zajezdnia.
Tożsamość polskich osiedli
Polskie osiedla powojenne, choć jest ich wiele i choć w większości mają swoich architektów, swój rodowód i fabrykę pochodzenia, w większości wciąż pozostają anonimowe. Poza świetnie udokumentowaną Warszawą i może jeszcze Wrocławiem, w którym działa Muzeum Architektury, dostęp do wiedzy o architektach miejsc zamieszkania Polaków jest mocno utrudniony. Co za tym idzie - również wiedza o dorobku powojennych architektów pozostaje niepełna. Tymczasem poznawanie i oswajanie lokalnej przestrzeni jest kluczowe dla budowania tożsamości. To właśnie tożsamość sprawia, że przywiązujemy się do miejsca, że dbamy o nie, że czujemy się w nim bezpieczni i że chcemy w nim pozostać. Tożsamość sprawia, że dom nie kończy się na wycieraczce mieszkania, a rozlewa się dalej, na przestrzenie wspólne, na sąsiadów.
Lokalne wystawy, publikacje, spotkania, archiwa społeczne; wiedza i otwarty do niej dostęp powinien być standardem polskich (i nie tylko) osiedli. Za przykładem Nowego Dworu powinny pójść kolejne osiedla i kolejne miasta.
Zobacz także: Architekt Osiedla Przyjaźni we Wrocławiu zawalczył z nudą wielkiej płyty. I wygrał
