Centrum administracyjne / Indie

Innowacje, nowe technologie, zrównoważony rozwój to zagadnienia, które w dzisiejszym zglobalizowanym świecie są nadal bardzo różnie rozumiane w zależności od lokalizacji. Różnice nie odzwierciedlają uproszczonej stereotypizacji progresywnego świata zachodniego czy „zacofanego” wschodu bądź południa. Rewolucja przemysłowa oraz następujący po niej modernizm zapoczątkowały erę innego rozumienia świata, w którym dotychczasowa wiedza pokoleniowa musiała stać się zracjonalizowana, efektywna i korzystnie mierzalna. Był to początek szybkiej ewolucji systemu wymiany dóbr oraz ich kapitalizacji – kapitalizmu – w którym technologia i rozwiązania „aktywne” (ruchome) stanowiły synonim nowoczesności. Postępujące zmiany technologiczne zapoczątkowały procesy transformacji społeczeństwa, masowe migracje do miast i stopniowe odchodzenie od „prymitywnej” pokoleniowej wiedzy empirycznej z obszarów pozamiejskich, w tym rzemiosła, lokalnych tradycji i w końcu lokalnej architektury (charakterystycznych lokalnych rozwiązań budowlanych, materiałowych czy urbanistycznych).

Obecnie, na progu kolejnej cyfrowej rewolucji przemysłowej i pomimo narastającej fascynacji technologią, architekci zdają się powracać do rozwiązań wywodzących się często z lokalnego rzemiosła – wplatając w tego typu projekty technologie cyfrowej fabrykacji i analiz strukturalnych czy środowiskowych. Realizacje architektoniczne w regionach o bardzo wymagających warunkach klimatycznych, gdzie rzemiosło oraz technologie pasywne stanowią podstawę rozwiązań budowlanych, nabierają znaczenia nie tylko w kontekście lokalnym, ale jako całościowy trend.

Jednym z takich przykładów jest budynek administracyjno-kulturalny w Bhubaneswar, położony w regionie Orisa w wschodniej części Indii. Wchodzi on w skład kompleksu administracyjnego wraz z departamentem policji, centrum informacji oraz budynkiem dla gości. Początkowo miał to być typowy obiekt przeznaczony dla około 600 pracowników rządowych. Architekci ze Studia Lotos przekonali jednak władze do wybudowania obiektu otwartego. Przestrzeń na parterze przeznaczona jest dla społeczności lokalnej, umożliwiając organizację wystaw oraz wydarzeń kulturalnych. Natomiast taras na dachu stanowi dodatkowo żywą prezentację nowoczesnych rozwiązań agrarnych w regionie, który jest trzecim co do ilości produkowanych w Indiach zbóż. Pozostała część budynku to pomieszczenia biurowe i techniczne.

Rozwiązanie włączania funkcji społecznych do przestrzeni budynków administracyjnych jest dość powszechnie praktykowane m.in. w Europie, ale nie w tej części Indii. Zapoczątkowało to nieplanowany proces szerokiej partycypacji społecznej na etapie prac nad projektem oraz w trakcie jego budowy. W rezultacie powstał kompleks obiektów o charakterystycznej prostej bryle, a główną rolą projektantów było zarządzanie wiedzą i umiejętnościami lokalnej społeczności, by następnie przełożyć je na język architektoniczny.

Czytaj też: Biblioteka Maya Somaiya w Indiach |

Konstrukcja

Do realizacji projektu zaangażowano ponad 100 wysoko wykwalifikowanych lokalnych rzemieślników, których praca pozwoliła na zastosowanie we wnętrzach oraz na fasadzie regionalnych technik obróbki kamienia, cegły, a także odlewów z żelaza. Umożliwiło to nadanie Krushi Bhawan identyfikacji wizualnej w duchu lokalnej tradycji, w niespotykanej do tej pory skali. Sama forma kompleksu spełnia wymogi lokalnych warunków klimatycznych. Przykładowo plemienną sztukę odlewania metalu – dhokra – wykorzystano przy tworzeniu opraw oświetleniowych otulających kolumny na parterze, a także przesłon wydzielających ciągi komunikacyjne. Pozyskiwany w regionie lateryt (skała o wysokiej twardości powstała wskutek intensywnego wietrzenia chemicznego w wilgotnym i gorącym klimacie) oraz kamień khondalitu użyto w części północnej jako przesłony ścienne oddzielające skrzydło północne od centralnego dziedzińca.

Wszystkie motywy dekoracyjne, m.in. płaskorzeźby w laterycie czy ręcznie zdobiona kamienna podłoga dziedzińca, odnoszą się tematycznie do rolnictwa, zbiorów oraz kalendarza upraw. Jest to nawiązanie do głównego filaru gospodarki regionu Orisa, jakim jest rolnictwo.

Na uwagę zasługuje również wielobarwna fasada. Zastosowanie głębokich korytarzy pomiędzy pierwszą i drugą warstwą budynku jest naturalną formą ochrony przed bezpośrednią penetracją słońca. Pozwala ona również odbić światło słoneczne od głębokich kamiennych parapetów, umożliwiając doświetlenie wnętrz światłem rozproszonym. Ceglana ściana frontowa pokryta została gliną w trzech różnych kolorach, której wzór inspirowany był rękodziełami regionu Orisa i nawiązuje do jego różnorodności etnicznej. Dzięki niej cały kompleks staje się niezwykle atrakcyjny wizualnie.

Czytaj też:  Rozbudowa Tate Modern w Londynie |

Całość realizacji inspiruje prostymi rozwiązaniami przestrzennymi oraz materiałowymi, z których każde nawiązuje do sztuki ludowej (na poziomie projektu i realizacji) czy też odpowiada na wyzwania klimatyczne regionu, tworząc zarazem harmonijną kompozycję przestrzenną. Stosunek okien do ścian, ich głębokie osadzenie, wykorzystanie materiałów o wysokiej masie termicznej, zacieniające zewnętrzne ciągi komunikacyjne czy schodkowo ułożone bryły, to tylko kilka z przykładów pasywnych rozwiązań tektonicznych. Podobnie proste i efektywne koncepcje zastosowano dla systemu wentylacji, dzięki któremu jedynie 20% powierzchni biurowej wykorzystuje w okresie letnim wentylację mechaniczną. Wentylacja naturalna wraz z systemem klap low-tech opiera się na prostej technologii wspierającej naturalną konwekcję ciepłego powietrza w oparciu o efekt kominowy oraz strategii nocnego chłodzenia. Czerpnie powietrza zlokalizowano w strefie intensywnej zieleni oraz zbiorników wodnych, w ten sposób uzyskując cyrkulację schłodzonego i wilgotnego powietrza wewnątrz budynku. Kompleks ma również własne źródło zasilania w postaci paneli fotowoltaicznych, system odzyskiwania wody, beztlenowej gospodarki odpadami wytwarzając lokalnie kompost oraz gromadzenia i przechowywania wody wykorzystywanej do ogrodu na dachu.

Większość z wyżej wymienionych rozwiązań spotkać możemy od pewnego czasu na diagramach ekologicznych wielu współczesnych i renomowanych pracowni architektonicznych. Tym bardziej interesująca jest perspektywa realizacji podobnych rozwiązań jako powrotu do tradycyjnego budownictwa i jego koncepcji, wykorzystania sprawdzonych przez wiele pokoleń rozwiązań, jak choćby w przypadku Krushi Bhawan, na powierzchni ponad 12 000 m².

Do realizacji projektu zaangażowano ponad 100 lokalnych rzemieślników stosujących regionalne techniki obróbki kamienia, cegły, a także odlewów z żelaza