Gdyńskie Centrum Filmowe

Gdynia od lat konsekwentnie stawia na mocne kulturalne marki: dizajn, międzywojenny modernizm oraz film. Ta ostatnia ma najsilniejszą, bo najdłużej wypracowywaną pozycję dzięki festiwalowi, na którym niedawno po raz czterdziesty przyznano nagrody najlepszym polskim produkcjom. Główne wydarzenia imprezy odbywają się w obrębie placu Grunwaldzkiego – gale w Teatrze Muzycznym, a projekcje i spotkania z twórcami w pobliskich kinach i muzeach. Od tego roku także w budynku Gdyńskiego Centrum Filmowego, który zlokalizowano w zachodniej części placu, vis-à-vis teatralnego gmachu. Realizacja projektu, wyłonionego w konkursie w 2012 roku, została sfinansowana z budżetu miasta oraz pożyczki z programu Jessica. Inwestycja obejmowała budowę nowego obiektu dla gdyńskiej filmówki i Pomorskiej Fundacji Filmowej (organizatora festiwalu) oraz ogólnodostępnego parkingu pod placem. Do programu dodano później kolejkę torową na Kamienną Górę, również autorstwa zwycięskiego biura Arch-Deco. Plac Grunwaldzki był dotąd wyłożony betonową kostką. Choć w pracy konkursowej architekci również zaproponowali utwardzoną nawierzchnię, ostatecznie zdecydowali się na wielki trawnik z przecinającymi go chodnikami. Taka aranżacja okazała się strzałem w dziesiątkę i w sezonie powtarza sukces podobnych bezpretensjonalnych miejskich przestrzeni. Skwer z leżakami i mobilnymi punktami gastronomicznymi stanowi niewątpliwie konkurencję dla pobliskiej plaży, zwłaszcza w czasie festiwalu filmowego.

Pierzeje placu określone są ścianą zieleni Kamiennej Góry od południa i monumentalną elewacją Teatru Muzycznego od wschodu. Ograniczenia planu miejscowego wyznaczyły zbyt małe gabaryty nowego budynku, aby mógł on zdefiniować pierzeję zachodnią. W efekcie Centrum Filmowe nie tyle domyka plac, co stanowi tu kolejny lekki obiekt, podobny skalą do pobliskiej muszli koncertowej. Program tej niewielkiej realizacji, oprócz przestrzeni dydaktycznych i pomieszczeń fundacji, obejmuje także kawiarnię, restaurację, księgarnię, galerię oraz trzy sale kina studyjnego. Architekci wykazali się więc dużą biegłością w efektywnym wykorzystaniu powierzchni. Wnętrza zorganizowane są kompaktowo niczym systemy IKEA i podobnie jak one umożliwiają wiele użytkowych konfiguracji. Na przykład obniżony czerwony dziedziniec to osobne wejście do kin i kawiarni, Centrum filmowe w Gdyni Tekst: Monika Arczyńska Zdjęcia: Andrzej Łopata w ramach projektu zrealizowany został nie tylko budynek centrum filmowego, ale też kolejka na Kamienną Górę i nowa aranżacja placu z trawiastym skwerem. dzięki temu powstała wielofunkcyjna i bezpretensjonalna miejska przestrzeń połączenie z parkingiem, strefa odpoczynku i miejsce potencjalnych projekcji filmowych. Do lokali gastronomicznych prowadzą niezależne wejścia, a wynajmowane zewnętrznym firmom biura dostępne są z klatki ewakuacyjnej z oddzielnym wyjściem. Obiekt pełny jest architektonicznych skojarzeń. Czerwona niecka przypomina plac w Sankt Gallen projektu Carlosa Martineza i Pipilotti Rist lub „oskarowy” chodnik Marthy Schwartz w Dublinie, prowadzący do teatru autorstwa Daniela Libeskinda. Tarasowo schodząca wewnętrzna przestrzeń, powtarzająca geometrię widowni głównej sali kinowej, to przetworzenie motywu z Educatorium w Utrechcie (OMA), a czarne, zgeometryzowane schody przywodzą na myśl realizacje Zahy Hadid.

Założenia autorskie

Główną ideą projektu Gdyńskiego Centrum Filmowego było zaplanowanie transparentnego układu przestrzennego. Budynek, usytuowany na tle zielonej enklawy Gdyni – Kamiennej Góry, stanowić miał bowiem przeciwwagę dla monumentalnej bryły Teatru Muzycznego znajdującego się po przeciwnej stronie placu Grunwaldzkiego. Obiekt podzielono na dwie główne strefy: edukacyjną, dostępną z poziomu parteru, oraz sale kina studyjnego wraz z klubem, dostępne również z zewnątrz, z poziomu –1, dzięki zaprojektowanej niecce w placu. Zagłębienie to zostało ukształtowane jako „czerwony dywan” prowadzący do reprezentacyjnego holu kinowego. Stąd można dostać się do rzeźbiarsko ukształtowanej klatki schodowej przestrzennie łączącej się z holem wejściowym w parterze i forum studenckim sąsiadującym z główną aulą. Owo forum to kontynuacja „czerwonego dywanu” – z tarasowymi schodami, służącymi też do siedzenia podobnie jak w niecce placu. Punktem wyjścia dla opracowania koncepcji zagospodarowania placu Grunwaldzkiego była z kolei potrzeba uporządkowania jego przestrzeni oraz nadania mu uniwersalnego charakteru, jako nowoczesnego miejskiego salonu – miejsca spotkań. Zastosowanie nawierzchni trawiastej miało dać efekt zieleni spływającej z Kamiennej Góry. Pod placem zaprojektowano parking dla potrzeb szkoły i Teatru Muzycznego. Bezpośrednie, wydzielone wyjście prowadzi stąd zarówno do kin studyjnych, jak i do klubu, co umożliwia organizowanie niezależnych imprez.

Zbigniew Reszka