Hala Grupy Azoty / Puławy

Położone w zachodniej części województwa lubelskiego Puławy w ciągu kilkunastu ostatnich lat dokonały wymiany ważnych obiektów infrastrukturalnych i użyteczności publicznej. Odmienne strategie postępowania z istniejącymi budynkami przyniosły zróżnicowane rezultaty, nie zawsze adekwatne do czasów, w których coraz więcej uwagi zwraca się na dorobek powojennej architektury modernistycznej oraz na korzyści płynące z powtórnego wykorzystania czy wręcz zaniechania tworzenia nowych obiektów. Budynek dworca kolejowego z lat 50. wyburzono i zastąpiono nowym, będącym rozwinięciem architektury typowych dworców kontenerowych. Puławski Ośrodek Kultury Dom Chemika przeszedł gruntowną modernizację obejmującą również wystrój wnętrz oraz mozaiki. Bez zmian pozostał wygląd siedmioprzęsłowego stalowego mostu przez Wisłę z 1934 roku, prowadzącego do wsi Góry Puławskie, jednak po uruchomieniu nowej przeprawy ma on znaczenie tylko lokalne. Funkcje otwartej w 1974 roku hali sportowej z basenem, autorstwa architekta Wojciecha Zabłockiego, przejęła Arena Azoty, zrealizowana według projektu Jerzego Gąsiorowskiego z Pracowni Architektonicznej Marka. Nowa hala sportowa powstała na działce leżącej między ul. Lubelską a linią kolejową.

Głównym powodem realizacji budynku było zwiększenie pojemności do około 3362 miejsc, z czego ponad 1700 zlokalizowano na zmechanizowanych trybunach teleskopowych. Stary obiekt z widownią na 600 osób, według ekspertyz, jest w złym stanie technicznym. Peryferyjna lokalizacja hali umożliwiła również realizację około 300 miejsc postojowych oraz pięć stanowisk dla autokarów. Teren wokół nowej hali wyłożony jest głównie kostką i płytami betonowymi w szarym i grafitowym kolorze. Materiałową monotonię nawierzchni rozbijają prostokątne kwietniki z ozdobnymi krzewami i wysokimi trawami. Planowane nasadzenia drzew czy realizacja zacieniających parking wiat krytych fotowoltaiką czekają na korzystniejszą sytuację budżetową miasta. Bryła odzwierciedla kształt łukowych dźwigarów stalowych o rozpiętości ponad 62 m. Długie boczne ściany zwężają się ku dołowi, dodając masywnej kubaturze lekkości.

Czytaj też: Zagłębiowski Park Sportowy |

Od zachodu zaprojektowano boczne skrzydło, o zróżnicowanej wysokości, mieszczące sale sportów walki, siłownię oraz zaplecze. Wentylatornię oraz miejsce pomp ciepła zlokalizowano w północnej części, nad podcieniem podtrzymywanym przez rząd v-kształtnych słupów. Elewacje wykonano z białych kompozytowych paneli aluminiowych. Również dach, w którym znajduje się kilkadziesiąt świetlików, jest biały. Pozwala to na ograniczenie nagrzewania jego powierzchni i ma korzystnie wpływać na koszty użytkowania. Południową elewację wypełnia szkło mocowane do żelbetowego szkieletu. Fasada aluminiowa z delikatnym rysunkiem naprzemiennie ułożonych szprosów wydaje się jedynym, dość dalekim, nawiązaniem do przeszkleń starej hali. Do wnętrza prowadzi biały, obłożony panelami kompozytowymi portal, powtarzający w pomniejszeniu kształt budynku. Układ funkcjonalny jest prosty i czytelny. W holu znajduje się strefa kontroli dostępu.

Bryła odzwierciedla kształt łukowych dźwigarów stalowych o rozpiętości ponad 62 m

Na wprost wejścia zlokalizowano recepcję i dwa bary, działające w czasie imprez. Szerokie paradne schody, które prowadzą na koronę widowni, zaprojektowano symetrycznie w narożnikach holu. Pod nimi zostały umieszczone szatnie dla gości. Trybuny zaprojektowano równolegle do czterech krawędzi boiska. Dzięki temu w wolnych narożnikach można było zmieścić trzony windowe. Ściany wyłożono panelami akustycznymi w szarym kolorze. Dwa poziomy widowni, stałą i składaną, zróżnicowano kolorystycznie. Pod trybunami zaprojektowano zespoły szatniowe dla zawodników, zaplecze sanitarne dla kibiców oraz część przeznaczoną dla VIP-ów. Szatnie dla sędziów oraz pomieszczenia klubowe zostały ulokowane w północnej części hali.

Prefabrykowane elementy widowni oparto na żelbetowej ramie. Między wypełniającymi szkielet ścianami a ażurowymi przepierzeniami powstała pusta przestrzeń, stanowiąca termiczny bufor i umożliwiająca naturalną wentylację. Realizacja puławskiej areny Grupy Azoty pokazuje jak powszechne i popularne stają się rozwiązania energooszczędne. Oświetlenie ledowe, system wentylacji oparty o gruntowe wymienniki ciepła, bierna ochrona przeciwsłoneczna i jasna kolorystyka pozwalają na realne obniżenie kosztów utrzymania. Wspaniały argument, by przekonać występujących w roli inwestorów polityków, że nie tylko chleb, ale również igrzyska mogą być tańsze.

Czytaj też: Centrum sportowe we Wrocławiu |

Elewacje wykonano z białych kompozytowych paneli aluminiowych.Boczne ściany zwężają się ku dołowi, dodając masywnej kubaturze lekkości

Założenia autorskie

Obiekt zaprojektowano według zasad budownictwa energooszczędnego: od strony południowej dach został wysunięty przed szklaną elewację na 6 m, chroniąc ją przed letnim nasłonecznieniem i jednocześnie pozwalając na ogrzanie wnętrza przy niżej operującym słońcu zimowym. Podstawowym źródłem energii dla budynku jest potężna bateria kilkudziesięciu gruntowych wymienników ciepła umieszczonych w odwiertach o głębokości ponad 100 m. W hali zaprojektowano stały parkiet o największej powierzchni w Europie. Drewniana, podwójnie legarowana podłoga z klonu północnoamerykańskiego Connor Sports Alliance to ta sama, na której gra amerykańska liga NBA. Dodatkowo system legarowy wyposażono w ograniczniki ugięcia, co pozwala na wjazd do budynku ciężkiego sprzętu. Wymiary stacjonarnego parkietu umożliwiają umieszczenie boisk treningowych do gry w piłkę ręczną w poprzek podłużnej osi budynku, co jest ewenementem w takich obiektach. Jako zarówno głównemu projektantowi hali, jak i absolwentowi szkoły muzycznej zależało mi szczególnie na starannym rozpatrzeniu zagadnień akustycznych. Większość zrealizowanych w Polsce obiektów wielofunkcyjnych o dużej kubaturze ma zbyt długi czas pogłosu, co skutkuje dyskomfortem w odbiorze muzyki, zwłaszcza nagłaśnianej elektrycznie. Dzięki współpracy z inżynierami akustykami i użyciu aż sześciu typów specjalistycznych okładzin absorbujących dźwięki udało się uzyskać uśredniony czas pogłosu T na poziomie 1,39 s, równomierny w całej przestrzeni hali, przy wymaganym T = 1,8 s, co jest wynikiem znakomitym, osiąganym zazwyczaj w obiektach o dwa razy mniejszej kubaturze. Zrealizowana w Puławach hala widowiskowo-sportowa Grupy Azoty spełnia najwyższe standardy do organizacji wszystkich wydarzeń sportowych rangi międzynarodowej, wymagających transmisji telewizyjnych i najwyższej klasy koncertów muzycznych. Janusz Gąsiorowski