Vancouver House / Kanada

Miasto Vancouver położone w Kolumbii Brytyjskiej, zachodniej prowincji Kanady, w wielu rankingach pojawia się jako jedno z najlepszych miejsc do życia. Położone jest u ujścia rzeki Fraser do cieśniny Strait of Georgia. Lokalizacja ta stanowiła naturalny port, gdzie w przeszłości mieściło się wiele przystani wielorybników oraz drwali. Dawniej teren poszatkowany przez odnogi rzeki był niewątpliwym atutem miasta, obecnie jednak, gdy jest ono domem dla przeszło 600 tys. mieszkańców, taka lokalizacja to przede wszystkim wyzwanie dla urbanistów. Jeżeli dać wiarę rankingom, zjawisko urbanistyczne zwane „vancouveryzmem” sprostało temu wyzwaniu. Charakteryzuje je zabudowa miasta, w której dominują wysokie, smukłe apartamentowce o mieszanej funkcji, wyrastające z szerokiego podium tworzącego pierzeję – z usługami na niższych kondygnacjach oraz częścią mieszkalną na wyższych.

Czytaj też: Muzeum Tirpitz w Danii |

Taka strategia wymaga wydajnego transportu publicznego i sprzyja komunikacji pieszej, miejskiej zieleni oraz „korytarzom widokowym”. Tak opisuje ten styl urodzony w Hongkongu, kanadyjski architekt i urbanista, Bing Thom – Duszą jest przestrzeń publiczna. Myślę, że mieszkańcy Vancouver są bardzo, bardzo dumni z tego, że zbudowaliśmy miasto, które ma dużo przestrzeni nad wodą, gdzie ludzie mogą wypoczywać. Tym bardziej że False Creek i Coal Harbour były wcześniej zanieczyszczonymi i zdegradowanymi terenami przemysłowymi. Odnowiliśmy to wszystko dzięki nowej zabudowie, a ludzie mają dostęp do wody i widoków. Dla mnie sednem jest, aby wielu ludzi mieszkało blisko siebie oraz aby mieszać sposoby użytkowania. Mamy więc mieszkania na szczycie sklepów, a w Surrey uniwersytet na szczycie centrum handlowego. Takie mieszanie sposobów użytkowania dobrze oddaje ducha Vancouver pod względem naszej kultury i tego, jak żyjemy obok siebie.

W powyższą definicję idealnie wpisuje się projekt pracowni architektonicznej BIG – Vancouver House. Świadczy o tym już samo jego położenie – wcześniej nieużytkowany teren o trójkątnym kształcie na wjeździe do miasta przy rozgałęzieniu estakady Granville. Lokalizacja budynku miała decydujący wpływ na jego kształt ze względu na wymóg niezacieniania pobliskiego parku oraz zachowania 30 m odległości od estakady – zarówno w poziomie, jak i w pionie. W rezultacie architekci otrzymali smukłą formę przypominającą kurtynę, która, jak mówi Bjarke Ingels, odsłania Vancouver przed światem oraz świat przed Vancouver.

W przypadku Vancouver House z kilkukondygnacyjnego podium mieszczącego głównie funkcje usługowe wyrasta skręcony wieżowiec z częścią mieszkalną. Sześciokondygnacyjny parking podziemny wypełnia w planie większość działki, podobnie jak najniższe części budynku zlokalizowane poniżej poziomu ulicy na pobliskiej estakadzie. Ponad nią zaczyna się część wysokościowa, której podstawa na planie trójkąta wynika z uwarunkowań działki – wymogów dotyczących zachowania minimalnej odległości 30 m od drogi oraz konieczności niezacienienia pobliskiego parku. W miarę zyskiwania wysokości bryła poszerza się, a kondygnacje przybierają kształt prostokątnego trapezu, by na szczycie (około 155 m nad poziomem terenu) przyjąć formę prostokąta o wymiarach 30 m szerokości na 40 m długości). Taka geometria budynku nie tylko nadaje mu ikoniczny wygląd, lecz także pozwala optymalnie wykorzystać działkę. Za sprawą jej specyficznych uwarunkowań Vancouver House może być uznany za spadkobiercę nowojorskiego budynku Flatiron, wybudowanego przeszło 120 lat temu na wąskiej trójkątnej działce u zbiegu 5th Avenue i Broadwayu na Manhattanie. Forma Vancouver House jest jednak znacznie bardziej dynamiczna i surrealistyczna, na co pozwolił postęp technologiczny, który nastąpił w budownictwie na przestrzeni XX wieku.

Wokół budynku, między rozgałęzieniami estakady Granville, architekci z pracowni BIG zaprojektowali także inne obiekty, które tworzą nową dzielnicę. Budynki rozsiane po nietypowej działce podzielonej przez infrastrukturę drogową połączone są ze sobą chodnikami, a na dachach tarasami. Zapewniają one niezbędne dla lokalnego społeczeństwa funkcje usługowe oraz dodatkowe przestrzenie dla pracy i wydarzeń kulturowych. Według zamysłu urbanistycznego ma to być tętniące życiem miejsce, gdzie odbywać się będą festiwale, targi i inne imprezy plenerowe.

Stateczność 155-metrowemu wieżowcowi zapewnia centralnie usytuowany żelbetowy trzon budynku o wymiarach 8 x 12 m, który musiał być połączony z dodatkowymi usztywniającymi ścianami żelbetowymi. Wysunięte są one w stronę przeciwną do nawisu i znacznie oddalone od trzonu, aby przeciwdziałać siłom zginającym budynek pod wpływem jego własnego ciężaru. Te oddalone od trzonu ściany, zakotwione w płycie fundamentowej pełnią funkcję podobną do lin utrzymujących pylon podwieszonego mostu lub want zamocowanych do masztu statku. Dla zrealizowania tak brawurowej geometrii potrzebne było zatem zastosowanie większej ilości betonu i stali niż w przypadku innych obiektów tej wysokości, z drugiej strony jednak budowa niższego budynku lub części wysokościowej w całości na planie trójkąta byłaby nieuzasadniona ze względów ekonomicznych.

Czytaj też: LEGO House – zobacz jak powstawał najnowszy projekt Bjarke Ingels Group |

Sam Vancouver House pretenduje do miana bardziej zaawansowanych technologicznie budynków w mieście, a z pewnością najbardziej efektywnych energetycznie, czego dowodem jest otrzymany certyfikat Leed Platinium. Udało się go uzyskać między innymi za sprawą wydajnego oświetlenia LED wspieranego przez czujniki ruchu oraz kontrolę dziennego oświetlenia. W budynku zastosowano niskotemperaturowe ogrzewanie i chłodzenie sufitowe, wentylację mechaniczną z rekuperacją i energooszczędne klimakonwektory. Ciepło dostarczane jest z miejskiej sieci. Przegrody zewnętrzne zasługują na uwagę za sprawą trójszybowych okien o wysokiej izolacyjności.

Bryła dobrze oddaje założenia „vancouveryzmu”, nurtu charakteryzującego się zabudową, w której dominują smukłe wieżowce oparte na szerokim podium, gdzie na niższych kondygnacjach zlokalizowane są usługi, na wyższych –część mieszkalna