Spis treści
- Whispers - redefinicja ciężaru i trwałości
- Oskar Zięta o swojej instalacji
- Nowe centrum – nowy głos
- Dialog zamiast monumentu
Instalacja Whispers Oskara Zięty powstała w ramach sezonu kulturalnego UK/Poland Season 2025, organizowanego wspólnie przez Instytut Kultury Polskiej w Londynie i British Council. Projekt zrealizowano we współpracy z Fleet Street Quarter Business Improvement District (BID), On & On Designs, Fundacją Let’s Art oraz Ministerstwem Spraw Zagranicznych RP. Whispers inauguruje tegoroczny program London Festival of Architecture (LFA) – największego festiwalu architektury w Europie.
Whispers - redefinicja ciężaru i trwałości
Oskar Zięta od lat tworzy rzeźby i instalacje, które łączą precyzję inżynierską z rzeźbiarską ekspresją. Jego znakiem rozpoznawczym jest autorska technologia FiDU (Freie Innendruck Umformung), umożliwiająca przekształcanie płaskich arkuszy metalu w trójwymiarowe formy poprzez wewnętrzne ciśnienie. Technologia ta – choć wywodząca się z eksperymentów artystycznych – znajduje dziś zastosowanie także w przemyśle motoryzacyjnym czy infrastrukturalnym.
Whispers wykorzystuje tę metodę do stworzenia instalacji, która redefiniuje ciężar i trwałość – metal nabiera tu lekkości, a powietrze staje się medium rzeźbiarskim. Instalacja, choć monumentalna w skali, jest delikatna w odczuciu – jak szept. Jak zauważył Ben Russell, kurator ds. inżynierii mechanicznej w londyńskim Science Museum, Whispers opiera się na „kontrolowanej utracie kontroli” – balansując między precyzją a spontanicznością, między formą a procesem.
Polecamy: Architekci mówią otwarcie: zawód jest w kryzysie. I to środowisko samo go do tego doprowadziło
Oskar Zięta o swojej instalacji
Projekt Zięty to nie tylko pokaz możliwości materiałowych – to także gest społeczny. Instalacja przyjmuje formę kręgu – archetypicznej struktury, która w kulturze symbolizuje wspólnotę, równość, rozmowę. To miejsce zaprasza do tego, by usiąść, porozmawiać – lub pomilczeć. Bycie razem nie musi oznaczać spektaklu.
Niezależnie od tego, czy mówimy cicho, półgłosem, czy szeptem – gdy siedzimy razem w kręgu, możemy przełamywać bariery i budować prawdziwe relacje. Projektowanie przestrzeni – publicznych, prywatnych, a nawet całych miast – traci sens bez głosów, które je współtworzą. Tych głosów jest wiele – czasem są sprzeczne, czasem milczą. Architektura powinna dawać ludziom siłę, by mogli je wyrażać – donośnie albo szeptem
- mówi sam artysta.
Nowe centrum – nowy głos
Dzielnica Fleet Street Quarter, znana dawniej jako centrum brytyjskiej prasy, dziś przechodzi intensywną transformację. Dzięki wsparciu BID i realizowanym inwestycjom zmienia się w nowoczesną, wielofunkcyjną przestrzeń pracy, kultury i życia. Zaangażowanie w London Festival of Architecture i zaproszenie do współpracy Oskara Zięty jest częścią strategii przywracania dzielnicy roli aktywnego uczestnika debaty o przyszłości miasta.
Czytaj również: Polska Stacja Antarktyczna: budowa Arctowskiego wkracza w decydującą fazę
Jak podkreśla Lady Lucy French, dyrektor generalna Fleet Street Quarter BID: "Z ogromną radością wspieramy to wyjątkowe przedsięwzięcie. Dzięki bogatemu dziedzictwu i ambitnym planom rozwoju Fleet Street Quarter z dumą uczestniczy w tegorocznym festiwalu.”
Położenie instalacji w bezpośrednim sąsiedztwie katedry św. Pawła – arcydzieła brytyjskiej architektury i inżynierii – tworzy intrygujący dialog form, epok i funkcji. Whispers nie dominuje przestrzeni, lecz ją uwrażliwia. Jak pisze Ben Russell, „to miejsce, w którym można przysiąść i porozmawiać – a może po prostu rozejrzeć się w ciszy: na potężną bryłę katedry, i na łagodne wzgórze schodzące ku dolinie rzeki Fleet.”
Dialog zamiast monumentu
W przeciwieństwie do wielu artystycznych instalacji w przestrzeni publicznej, Whispers nie dąży do monumentalności. To propozycja tymczasowej, ale znaczącej interwencji – takiej, która nie stawia pytania „co widzisz?”, lecz raczej „co czujesz i z kim jesteś?”. Projekt dopełni seria wydarzeń – rozmów, spacerów, spotkań – które przez cały czerwiec towarzyszyć będą LFA 2025.
Instalacja jest też częścią programu Curated Connections: Polish Design Across London, realizowanego przez On & On Designs oraz Instytut Kultury Polskiej w Londynie, i stanowi wyraz silnej obecności polskiego designu na międzynarodowej scenie. Przede wszystkim jednak jest zaproszeniem do wsłuchania się – w przestrzeń, w innych, w siebie.
