Wydali setki milionów na rewitalizacje Łodzi, a zieleń i tak znika. Powierzchnia koron drzew spadła w 10 z 12 badanych terenów

Spis treści

1. Przyroda miejska w Polsce stała się elementem dekoracji
2. Autorzy raportu: Kwestie środowiskowe są marginalizowane
3. Ten obszar był i jest pokryty koronami drzew w najmniejszym stopniu
4. W ponad 80% obszarów powierzchnia pokryta koronami drzew uległa zmniejszeniu

Przyroda miejska w Polsce stała się elementem dekoracji

Raport „Zieleń w procesie rewitalizacji Łodzi” powstał jako odpowiedź na brak systemowych analiz wpływu rewitalizacji na miejską przyrodę. Zieleni poświęca się dużo miejsca w materiałach promocyjnych, ale przy podejmowaniu decyzji inwestycyjnych spada ona na dalszy plan. Jak zauważają autorzy raportu, „przyroda miejska w Polsce stała się elementem dekoracji, swego rodzaju dodatkiem, ważnym deklaratywnie, ale na etapie planowania i realizacji inwestycji kłopotliwym”.

Czytaj także: Lokatorzy malowali ściany i sufity jak im się podobało. Dopiero przy remoncie odkryto cenne polichromie. Willa Majewskiego w Łodzi

W Łodzi od 2016 roku realizowany jest Gminny Program Rewitalizacji z budżetem 4,6 miliarda złotych. Raport społeczny sprawdza, czy i w jaki sposób te środki przełożyły się na poprawę stanu zieleni w mieście. Dokument obejmuje lata 2016–2024 i opiera się zarówno na danych obiektywnych, jak i lokalnych obserwacjach audytorek i audytorów – mieszkańców Łodzi, często bezpośrednio związanych z badanymi obszarami.

Zespół tworzą osoby o zróżnicowanym doświadczeniu: dendrolodzy, architekci, społecznicy, urzędnicy, a także studenci i emeryci. Wspólnym mianownikiem ich pracy była troska o dobro wspólne i jakość życia w mieście. Każdy z 12 autorów analizował przypisany sobie obszar rewitalizacji na podstawie jednolitego schematu, ale z indywidualnym uwzględnieniem lokalnych problemów.

Autorzy raportu: Kwestie środowiskowe są marginalizowane

Raport składa się z czterech części:

• Wprowadzenie do procesu rewitalizacji w Łodzi, w tym przegląd dokumentów prawnych (Ustawa o rewitalizacji, GPR).
• Analiza roli zieleni w dokumentach formalnych oraz opis zieleni zastanej w 12 obszarach.
• Dwanaście szczegółowych diagnoz lokalnych, które stanowią zasadniczą treść raportu.
• Podsumowanie z wnioskami i rekomendacjami dla samorządów, decydentów i mieszkańców.

Z 12 analizowanych obszarów, osiem to tzw. kwartały priorytetowe ujęte w programie Rewitalizacji Obszarowej Centrum Łodzi. Pozostałe cztery to inne znaczące przestrzenie poddane przemianom urbanistycznym.

W opinii autorów raportu kwestie środowiskowe w Ustawie o rewitalizacji są marginalizowane: „sprawy zieleni są w niej praktycznie nieobecne”. Dlatego przeprowadzono analizę zapisów ustawowych i dokumentów miejskich pod kątem ich odniesienia do istniejącej i planowanej zieleni. Wnioski wskazują na konieczność realnej integracji działań inwestycyjnych z celami środowiskowymi – nie tylko deklaratywnie, ale operacyjnie.

Zdjęcia ilustracyjne: Renowacja fabryki „Wigencja” w Łodzi

Ten obszar był i jest pokryty koronami drzew w najmniejszym stopniu

Warto zwrócić uwagę na obszary, w których ilość zieleni drastycznie zmalała. Z danych firmy MGGP Aero wynika, że w obszarze nr 1 – obejmującym 32,9 ha pomiędzy ulicami Zachodnią, Próchnika–Rewolucji, Kilińskiego i Narutowicza, wraz z terenem przy skrzyżowaniu Zachodniej, Zielonej i al. Kościuszki (gdzie powstaje przystanek kolejowy Łódź Śródmieście) – udział powierzchni pokrytej koronami drzew wynosił 5,88% w 2012 roku. Do 2024 roku wskaźnik ten spadł do 4,75%. Jak czytamy w raporcie:

Obszar ten był i jest pokryty koronami drzew w najmniejszym stopniu pośród wszystkich badanych obszarów. Ubyło w tym czasie drzew na powierzchni 1,13 % obszaru (3712 m²), w tym zniknęło 2 razy więcej powierzchni koron drzew dojrzałych niż przybyło nowych. Najwięcej ubyło powierzchni drzew do wys. 14 m (średnia wysokość drzew usuniętych to 10 m, zapewne usunięto dużo samosiewów zarastających nieużytkowane posesje), jest także ubytek koron na wys. 20-22 m (wycinki i przycinki drzew wysokich). Średnia wysokość drzew nowo posadzonych to 7 m.

Czytaj także: Zmyślone kostiumy i zmyślna renowacja. Nietypowa metamorfoza kamienic u styku ul. Włókienniczej i Wschodniej w Łodzi

Z kolei w obszarze nr 9 odnotowano istotny spadek powierzchni biologicznie czynnej. W latach 2017/2018 wynosiła ona 136 500 m², co stanowiło 65,31% całkowitej powierzchni tego terenu. W roku 2023/2024 powierzchnia ta zmniejszyła się do 108 600 m², czyli do 51,96%. Oznacza to spadek o 27 900 m² i aż 13,35 punktów procentowych udziału terenów biologicznie czynnych.

W ponad 80% obszarów powierzchnia pokryta koronami drzew uległa zmniejszeniu

Na podstawie danych przedstawionych w raporcie można stwierdzić, że w większości analizowanych obszarów rewitalizacji nastąpił spadek udziału koron drzew oraz powierzchni biologicznie czynnej.

Spośród 12 przeanalizowanych obszarów, tylko 2 z nich wykazały wzrost powierzchni koron drzew oraz niewielki wzrost udziału procentowego. W pozostałych 10 obszarach powierzchnia pokryta koronami drzew uległa zmniejszeniu. Największy spadek odnotowano w obszarze nr 3 – aż o 22 235,75 m², co przekłada się na spadek udziału koron drzew o 5,76 punktu procentowego (z 11,68% do 5,88%).

Czytaj także: Metamorfoza fabryki „Wigencja”. Łódź przekształciła zaniedbaną fabrykę w nowoczesne centrum kultury

Sytuacja ma się odrobinę lepiej w przypadku zasięgu powierzchni biologicznie czynnej, która w przypadku 5 na 12 obszarów zwiększyła się w przeciągu ostatnich 7 lat.