W 2007 roku na łamach miesięcznika "Architektura-murator" prezentowany był konkurs na projekt nowego gmachu Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. Przypominamy najważniejsze wydarzenia związane z konkursem, który od początku budził duże emocje.
Kalendarium konkursów 2005 i 2006 na opracowanie koncepcji architektonicznej projektu budynku Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, zaprezentowane na łamach Architektury murator w maju 2007 roku
2005
16.03 – podpisanie umowy o budowie MSN między Ministrem Kultury i Sztuki Waldemarem Dąbrowskim a prezydentem Warszawy Lechem Kaczyńskim 15.12 – ogłoszenie międzynarodowego konkursu na projekt budynku
2006
27.07 – ogłoszenie drugiego konkursu 30.10 – ogłoszenie listy zakwalifikowanych do konkursu
2007
9.02 – zakończenie przyjmowania prac – napłynęło 109 16-18.02 – obrady jury; stosunkiem głosów 7:6 wybrano projekt Christiana Kereza 18.02 – uroczyste ogłoszenie wyników konkursu w atrium warszawskiego biurowca Focus 21.02 – dyrektor MSN Tadeusz Zielniewicz składa rezygnację, ogłasza bojkot wyników konkursu i zapowiada walkę o skierowanie do realizacji wyróżnionego projektu ALA Architects Ltd, Grupy 5 i Jarosława Kozakiewicza 22.02 – redakcja „Architektury-murator” wydaje oświadczenie, w którym wzywa do respektowania decyzji profesjonalnego jury24.02 – otwarcie wystawy pokonkursowej i wręczenie nagród oraz pierwsza prezentacja zwycięskiego projektu przez Kereza w pawilonie SARP – bez udziału Rady Programowej, która w tym samym czasie, przy jednym głosie sprzeciwu, udziela poparcia Zielniewiczowi, oświadczając, że projekt Kereza neguje założenia programowe budynku i zwracając się do ministra kultury o podjęcie negocjacji z prezydent Warszawy w celu odstąpienia od realizacji projektu i mediację w sprawie przyjęcia koncepcji architektonicznej, która uzyska społeczną akceptację 25.02 – SARP wzywa ministra kultury Kazimierza Ujazdowskiego i prezydent Warszawy Hannę Gronkiewicz-Waltz do odrzucenia wniosku Rady 2.03 – konferencja prasowa dyrektora, Rady Muzeum i Rady Programowej: prośba do prezydent Gronkiewicz-Waltz o niezawieranie umowy na prace projektowe ze zwycięzcą i wyłonienie innego projektu; wniosek o usunięcie z planu zagospodarowania przestrzennego regulacji ograniczających dotychczas architektów; prezentacja wyników sondażu CBOS przeprowadzonego na zlecenie MSN 26-28.02 na 500-osobowej próbie warszawiaków powyżej 15 lat. – druga publiczna prezentacja projektu Kereza w Muzeum Powstania Warszawskiego, dyskusja panelowa nie odbyła się z powodu nieobecności zaproszonej przedstawicielki Rady Programowej 3.03 – pierwsze spotkanie Rady Programowej i dyrekcji z Kerezem 5.03 – Anda Rottenebrg proponuje Kerezowi kontynuację rozmów w Zurychu 6.03. Poinformowany, że celem spotkania ma być jego dobrowolna rezygnacja z dalszych prac nad projektem, architekt odmawia spotkania 6.03 – muzeum ponawia wniosek o odstąpienie przez miasto od realizacji projektu Kereza, zmianę planu zagospodarowania przestrzennego i wyłonienie nowego projektu 7.03 – rezygnacja Rottenberg z funkcji wicedyrektora MSN – minister kultury prosi Zielniewicza o powstrzymanie się od wszelkich działań publicznych, a szczególnie podważania decyzji jury – MSN zaprasza laureatów I,II i II nagrody oraz wyróżnienia specjalnego do udziału 9.03 w publicznej dyskusji panelowej Jakie Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie? 8.03 – ZG SARP i Zarządu OW SARP wydaje oświadczenie krytykujące planowaną debatę jako prowokującą autorów prac nagrodzonych i wyróżnionych do działania niezgodnego z etyką zawodową – w związku ze sprzeciwem SARP i rezygnacją dwóch polskich panelistów, MSN odwołuje debatę 9.03 – spotkanie Kereza z prezydent miasta 12.03 – prezydent Warszawy i minister kultury udzielają oficjalnego poparcia projektowi Kereza 19.03 – jednogłośne samorozwiązanie Rady Programowej i Rady Muzeum 20.03 – minister kultury przyjmuje rezygnację Tadeusza Zielniewicza ze stanowiska dyrektora MSN.
Konkurs na opracowanie koncepcji architektonicznej projektu budynku Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Skład jury konkursu:
Paweł Althamer – artysta Christine Binswanger – architekt, Herzog & de Meuron Michał Borowski (przewodniczący) – Naczelny Architekt m.st. WarszawyJacek Lenart (sędzia referent) – architekt, przedstawiciel SARP Daniel Libeskind – architekt Bohdan Paczowski – architekt Maria Poprzęcka – dyrektor Instytutu Sztuki UW Anda Rottenberg – przewodnicząca Rady Programowej MSN Andrzej Rottermund – dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie Nicholas Serota – dyrektor Tate Gallery, Londyn Deyan Sudjic – dyrektor Design Museum, Londyn Adam Szymczyk – dyrektor Kunsthalle w Bazylei Tadeusz Zielniewicz – dyrektor MSN
Cel, przedmiot i zadanie konkursu
Będzie to pierwsze w Polsce muzeum sztuki nowoczesnej i współczesnej, którego budowa była postulowana od ponad 40 lat. Zadaniem konkursu jest wyłonienie projektu muzeum, które stworzy w centrum Warszawy nowe, znaczące miejsce uczestnictwa w kulturze dla szerokich kręgów społeczeństwa. Ważną częścią jego zadań będzie nowoczesna edukacja w przyjaznym otoczeniu. Ta nowa instytucja kultury ma ożywić relacje pomiędzy artystami i ich dziełami a odbiorcami. Muzeum będzie miejscem żywym, w którym sztuka współczesna przenika się z życiem miasta. Architektonicznie budynek Muzeum powinien być formalnym i znaczeniowym kontrapunktem dla Pałacu Kultury, a jego bryła – rozpoznawalnym na świecie, nowym symbolem Warszawy. Muzeum wraz z przyległym placem i parkiem stanie się najważniejszym miejscem publicznym w rewitalizowanym centrum Warszawy.
Funkcje nowego budynku Muzeum
Muzeum prezentować będzie sztukę XX wieku i współczesną. Obecnie nie posiada jeszcze stałej kolekcji własnej; w pierwszym okresie działalności, Muzeum organizować będzie wystawy czasowe oraz projekty do miejsca. Rozmaitość formalna sztuki nowoczesnej i współczesnej wymaga sal muzealnych o zróżnicowanym charakterze, przygotowanych technicznie do realizacji tradycyjnych projektów wystawienniczych, współczesnych działań multimedialnych oraz do tworzenia nowych dzieł w najszerszym zakresie. Muzeum ma do spełnienia strategiczną rolę w edukowaniu społeczeństwa w dziedzinie kultury. (…)
„Strefa funkcji towarzyszących” będzie dopełnieniem oferty programowej Muzeum o wartości powstające na rynku przemysłów kultury i przemysłów kreatywnych. Wpływy z wynajmowanych lokali będą ważną częścią budżetu Muzeum.
Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie
Dyrektor (do 20.03.2007): Tadeusz Zielniewicz
Rada Muzeum powołana 12.09.2005 przez ministra kultury na 4 lata: Andrzej Rottermund (przewodniczący), dyrektor Zamku Królewskiego w Warszawie; Magdalena Abakanowicz, artystka; Michał Borowski, Naczelny Architekt m. st. Warszawy; Krzysztof Michalski, rektor Institut für die Wissenschaften vom Menschen w Wiedniu; Adam Myjak, artysta; Krzysztof Obłój, dyrektor Międzynarodowego Centrum Zarządzania UW; Maria Poprzęcka, dyrektor Instytutu Historii Sztuki UW, prezes Stowarzyszenia Historyków Sztuki; Danuta Wawrzynkiewicz, Skarbnik m. st. Warszawy.
Rada Programowa utworzona w lipcu 2005 stanowiła kolegium doradcze powołane przez dyrektora MSN, zlożyła rezygnację 19.03.2007: Anda Rottenberg (przewodnicząca), krytyk, kurator; Mirosław Bałka, artysta; Magdalena Kardasz, kuratorka, Narodowa Galeria Sztuki Zachęta, Warszawa; Piotr Krajewski, dyrektor Międzynarodowego Biennale Nowych Mediów WRO, Wrocław; Dorota Monkiewicz, kuratorka, Muzeum Narodowe, Warszawa, prezes Sekcji Polskiej AICA; Maria Poprzęcka, dyrektor Instytutu Historii Sztuki UW, prezes Stowarzyszenia Historyków Sztuki; Maria Anna Potocka, dyrektor Państwowej Galerii Sztuki Bunkier Sztuki, Kraków; Piotr Piotrowski, dyrektor Instytutu Historii Sztuki UAM; Adam Szymczyk, dyrektor Kunsthalle Basel; Milada Ślizińska, kuratorka, CSW Zamek Ujazdowski, Warszawa; Leon Tarasewicz, artysta; Jarosław Suchan, dyrektor Muzeum Sztuki, Łódź; Aneta Szyłak, dyrektor Instytutu Sztuki Wyspa/Fundacji Wyspa Progress, Gdańsk; Monika Szewczyk, dyrektor Galerii Arsenał, Białystok.
Rada ds. budynku Muzeum
Rada zakończyła działalność w listopadzie 2006 „w związku z wykonaniem głównego zadania polegającego na opracowaniu programu funkcjonalno-użytkowego Muzeum, zawartego w Regulaminie konkursu”. Skład: Adam Szymczyk (przewodniczący), dyrektor Kunsthalle Basel; Krzysztof Jaraczewski, architekt; Janusz Kubicki, koordynator przedsięwzięcia Nowe Centrum Warszawy, reprezentujący m. st. Warszawa; Bohdan Paczowski, architekt; Zbigniew Włodarski, architekt, Biuro Naczelnego Architekta m. st. Warszawy.
