Pawilony Hansenów na kultowym LSM-ie w Lublinie odżyją! Była już delegacja ze Szwajcarii, teraz pora na badania, warsztaty i zwiedzanie

Pawilon Hansenów ma stać się zadbaną ikoną miasta

Na przełomie lipca i sierpnia, w czwartek i piątek, wokół pawilonu na osiedlu Słowackiego LSM w Lublinie, odbędzie się szereg wydarzeń. Pawilon na ul. Balladyny 10 powstał według projektu Zofii i Oskara Hansenów, którzy zaprojektowali również słynne osiedle. O ile przez dekady służył według swojego przeznaczenia, ostatnie lata spędził opuszczony i popadający w ruinę. Obrazu dopełniał spalony samochód stojący wśród bujnej roślinności porastającej budynek.

Zobacz także: Pawilony na Przyczółku Grochowskim zagrożone rozbiórką? Tak twierdzą mieszkańcy, ale spółdzielnia zaprzecza

Pawilon jest jednak na prostej drodze do odzyskania dawnego wyglądu, a to dzięki zaangażowaniu całkiem pokaźnej grupy zrzeszonej wokół inicjatywy Pawilon Osiedli Mieszkaniowych czyli POM. Inicjatywa ta zawiązała się wewnątrz Muzeum Osiedli Mieszkaniowych, które od kilku dobrych lat zwraca uwagę mieszkańców Lublina na potrzebę rewitalizacji pawilonu, ale i aktywnie działa na rzecz przywrócenia go do użytku.

Od maja 2025 roku praca wre; zespół POM prowadził tu inwentaryzację i analizy mające pomóc w wypracowaniu programu modelowej rehabilitacji i przyszłego funkcjonowania pawilonu. A wszystko to w myśl zapisów aplikacji Europejskiej Stolicy Kultury Lublin 2029 oraz Gminnego Programu Rewitalizacji. 

Teraz, w konsekwencji tych działań, 31 lipca i 1 sierpnia w pawilonie będzie się działo jeszcze więcej. W planach wydarzenia jest m.in. zwiedzanie pawilonu i spacer architektoniczny po osiedlu, ale i część badawcza. 

Pawilony doceniane w Polsce i zagranicą - a jednak niszczeją

Muzeum Osiedli Mieszkaniowych od momentu swojego powstania w 2018 roku, postuluje by pawilon przy ulicy Balladyny 10, stał się międzynarodowym modelowym przykładem rehabilitacji polskiej, powojennej architektury modernistycznej, reprezentując jej najoryginalniejsze i najbardziej charakterystyczne cechy. Nazywany przez nas "małą operą w Sydney", pawilon stanowi integralną część osiedla Słowackiego, zaprojektowanego przez najbardziej rozpoznawalnych na świecie polskich powojennych architektów: Zofię i Oskara Hansenów. Osiedle to, szeroko omawiane w krajowej i zagranicznej literaturze fachowej, porównywane jest z kluczowymi realizacjami modernistycznymi w Europie. Natomiast pedagogiczne podejście tych twórców do projektowania, ma niezwykłe odbicie w strukturze, technologii i detalach pawilonu przy ul. Balladyny 10

— mówią organizatorzy wydarzenia.

Budynek ten wyrasta dziś na jeden z najważniejszych, a zarazem najbardziej awangardowych przykładów modernistycznej architektury powojennej w skali międzynarodowej. Jego lekka, hiperboliczna konstrukcja dachu oraz otwarta, ponadczasowa forma, świadczą o poszukiwaniu innowacyjnych rozwiązań konstrukcyjnych i przestrzennych w Polsce lat 60. XX wieku. Struktura, oszczędność materiałowa oraz efektywność procesu budowlanego budują unikalną wartość naukową i techniczną. Cechy te przykuły uwagę przedstawicieli Wydziału Architektury Politechniki ETH w Zurychu, która wraz z Katedrą Architektury Współczesnej Politechniki Lubelskiej zafascynowane tą architekturą, rozpoczęły z nami współpracę.

Przestrzenie pod łupinami stanowią jednocześnie idealne ramy dla działań związanych z realizacją społecznych i architektonicznych zapisów aplikacji Europejskiej Stolicy Kultury Lublin 2029 oraz Gminnego Programu Rewitalizacji w postaci Pawilonu Osiedli Mieszkaniowych.

Zobacz także: Supersam, Gruba Kaśka, Syreni Śpiew. Co słychać u warszawskich pawilonów z PRL-u

Pawilon Osiedli Mieszkaniowych. Co zaplanowano?

Wokół pawilonu przy Balladyny 10 dużo będzie się działo na przełomie lipca i sierpnia. Część wydarzeń będzie miała miejsce na Wydziale Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej.

Badanie:

Kiedy? 31 lipca 2025 (czwartek), godz. 10:00–17:00, 1 sierpnia (piątek), godz. 9:00–12:00.

• Badania konstrukcji budynku
• Badania architektoniczne

Zwiedzanie:

Kiedy? 31 lipca 2025 (czwartek), godz. 12:00–15:00

• Zwiedzanie kontekstowe pawilonu. Pawilon jako architektura edukacyjna
• Spacer architektoniczny po os. Słowackiego
• Ankiety dotyczące przyszłego funkcjonowania pawilonu

Prezentacje:

Kiedy? 1 sierpnia (piątek), godz. 17:00

• Opis procesu i działań zespołu POM
• Przybliżenie kontekstu obiektu w Lublinie oraz typologii pawilonu
• Przedstawienie efektów pracy oraz planowanych działań
• Wystawa kontekstowa w przestrzeni pawilonu

Gdzie? Pawilon osiedlowy na osiedlu Juliusza Słowackiego w Lublinie przy ul. Balladyny 10, Wydział Budownictwa i Architektury Politechniki Lubelskiej przy ul. Nadbystrzycka 40 w Lublinie.

Organizatorzy - zespół Pawilonu Osiedli Mieszkaniowych:

• mgr inż. arch. Bartosz Bukowski – ETH Zurych
• mgr inż. arch. Michał Fronk – Muzeum Osiedli Mieszkaniowych
• dr mgr inż. arch. Piotr Gleń – Politechnika Lubelska
• mgr inż. arch. Damian Hołownia – Politechnika Lubelska
• mgr inż. arch. Karol Krupa – Politechnika Lubelska, Modernizm w Lublinie
• dr Hubert Mącik – Miejski Konserwator Zabytków w Lublinie
• mgr inż. arch. Marcin Semeniuk – Modernizm w Lublinie
• dr inż. arch. Hubert Trammer – Politechnika Lubelska, Nowy Europejski Bauhaus
• mgr inż. arch. Marta Zawiślak – Modernizm w Lublinie

Źródło: Muzeum Osiedli Mieszkaniowych w Lublinie