Jednoetapowy konkurs architektoniczny na projekt obiektu zorganizowały wspólnie Muzeum Narodowe w Warszawie oraz Stowarzyszenie Architektów Polskich. Zadaniem uczestników było zaproponowanie koncepcji trzykondygnacyjnego budynku o powierzchni ok. 6 tys. m², w którym znajdą się m.in. magazyny zbiorów, pracowanie konserwatorskie i pokoje kwerend, ale też przestrzeń ekspozycyjna i kawiarnia. Czytaj też: Muzeum Narodowe w Warszawie – marzenia i rzeczywistość | Nowe muzealne skrzydło zaplanowano na hektarowej działce na tyłach gmachu głównego, w miejscu znajdującego się obecnie zaplecza z parkingiem i stacją trafo. Jak tłumaczą organizatorzy, inwestycja będzie więc okazją do otwarcia muzeum na park Na Książęcem i skarpę wiślaną. Projekt pawilonu miał przy tym uwzględniać ewentualną dalszą rozbudowę na terenie dzisiejszego Muzeum Wojska Polskiego. Odnośnie formy pozostawiono uczestnikom pełną dowolność, zastrzegając jedynie, by budynek harmonizował z zabytkowym gmachem i był od niego odsunięty. Nowy obiekt miał też w maksymalnym stopniu zmierzać w stronę neutralności energetycznej, a jednocześnie mieć elewacje wykończone szlachetnymi materiałami. Koszt realizacji pawilonu wraz z wyposażeniem i zagospodarowaniem terenu nie mógł przekroczyć 72 mln zł.
W 11-osobowym jury zasiedli architekci Jerzy Bogusławski (przewodniczący), Michał Brutkowski, Michał Sikorski, Marek Dunikowski, Karol Fiedor i Piotr Walkowiak, a także Łukasz Gaweł, dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie, Zuzanna Jamrozik, kierownik Działu Administracji i Inwestycji MNW, Paweł Kastory, przewodniczący Rady Muzeum, Joanna Kilian, zastępca dyrektora MNW ds. naukowych oraz Jack Lohman, członek Rady Muzeum. Funkcję sekretarza pełnił architekt krajobrazu Marek Szeniawski.
Wyniki konkursu na nowe Centrum Konserwatorsko-Magazynowego Muzeum Narodowego
Na konkurs nadesłano 28 prac. Ogłoszenie wyników miało miejsce 30 maja w siedzibie Muzeum Narodowego w Warszawie. Jak mówił obecny na uroczystości Jerzy Bogusławski, sędziwie brali pod uwagę przede wszystkim trzy aspekty. Istotne było, żeby zwycięska praca pierwsze wpisała się w kontekst całej przestrzeni. Po drugie nie hamowała dalszego rozwoju Muzeum, bo w planach są następne konkursy... I po trzecie, żeby pozwalała na elastyczne użytkowanie, również wówczas, gdy zmienią się warunki czy sposób użytkowania – tłumaczył. Ten moment jest dla nas szczególnie ważny i uroczysty. Finałem konkursu będzie przygotowanie projektu budowalnego, w konsekwencji projektu wykonawczego, uzyskania pozwoleń na budowę i rozpoczęcia realizacji nowego pawilonu. Dzisiejsza data ma także znaczenie symboliczne – równo 150 lat temu, 30 maja 1872 roku, urodził się Bronisław Gembarzewski, dyrektor Muzeum Narodowego w Warszawie, który w ciągu 20 lat swojego urzędowania doprowadził do budowy gmachu, w którym obecnie się znajdujemy – dodał dyrektor Łukasz Gaweł.Pula nagród w konkursie wynosiła 350 tys. zł. Ostatecznie pierwsze miejsce i 150 tys. zł otrzymała młoda wrocławska pracownia P2PA (zespół w składzie: Aleksander Blicharski, Paweł Floryn, Łukasz Kaczmarek, Maciej Marszał, Jakub Podgórski, Maciej Popławski). Projekt wyróżnia się harmonijnym wpisaniem w przestrzeń ogrodu otaczającego Muzeum, a także proporcjonalnym powiązaniem brył istniejącej kubatury Muzeum Narodowego. W proponowanej pracy struktura przestrzeni budynku została podporządkowana zasadzie przenikania i współgrania otwartych i zamkniętych sześciennych brył, co pozwala na swobodne przekształcenie potrzebnej przestrzeni wnętrza, a w przyszłości umożliwia budowanie nowych powiązań funkcjonalnych – czytamy w uzasadnieniu.
Jury zwróciło też uwagę na interesującą analizę proporcji fasady istniejącego gmachu Muzeum, która wpłynęła na zaprojektowanie elewacji nowej kubatury według nowych, lecz harmonijnych, korespondujących z istniejącymi obiektami zasad kompozycyjnych. Nowy pawilon Muzeum Narodowego w Warszawie to obiekt znaczący kulturowo na miarę międzynarodową. Zaproponowane rozwiązania stanowią nowy model muzealnego magazynu i pracowni konserwatorskich w oparciu o zasadę dostępności, partycypacji i edukacji – podkreślili sędziowie.
We wstępie do swojej pracy autorzy przypominają z kolei, że klasyczny obiekt muzealny jest w swojej naturze dualistyczny. Dzieli przestrzeń na to, co otwarte i publiczne oraz na to, co zamknięte i niedostępne. Współczesne instytucje dążą do otwierania się i wychodzą z tych sztywnych ram. Zmieniają się z formalnych przestrzeni w aktywizujące miejsca spotkań. Elementem przyciągającym odwiedzających jest nie tylko eksponat. Interesujący i ekscytujący staje się na co dzień niedostępny i niewidoczny proces – tłumaczą. Zaproponowali dwukondygnacyjny pawilon, który większość nowej kubatury skrywa pod ziemią. Poszczególne sekwencje przestrzeni przedzielają trzy doświetlone od góry patia. Pawilon dąży do realizacji postulatów otwartości i inkluzywności charakterystycznych dla przestrzeni parkowej i współczesnego muzealnictwa. Poprzez swoją strukturę w nieoczywisty sposób odnosi się do dualistycznej natury muzeów. Strukturę tworzą rytmicznie rozłożone kubiki, które w swoim układzie kształtują przestrzenie puste i pełne, budując wglądy i relacje – wyjaśniają architekci. Na osi skierowanej w kierunku Wisły zlokalizowali pasaż, łączący wyżej położony teren od strony zachodniej z wytworzonym placem parkowym przed ryzalitem muzeum. Przejście przez niego pozwala na doświadczenie sekwencji otwarć umożliwiających obserwację procesów zachodzących w częściach budynku, które na co dzień pozostają niedostępnymi. Obiekt staje się tym samym transparentny dla widza, pozwalając mu na śledzenie wszystkich zachodzących w środku procesów zarówno z przestrzeni parku, jak i z jego środka – dodają.
To nie jedyny sukces wrocławskiego zespołu w ostatnim czasie. Pod koniec kwietnia architekci zwyciężyli w konkursie na projekt rozbudowy Muzeum Czynu Powstańczego we wsi Góra Świętej Anny w województwie opolskim. Mają też na koncie honorowe wyróżnienie w rozstrzygniętym ostatnio konkursie na nowy zespół budynków Sądu Apelacyjnego i Sejmiku Województwa Mazowieckiego w Warszawie.
Czytaj też: Wyniki konkursu na projekt rozbudowy Muzeum Czynu Powstańczego w Górze Św. Anny |
i
i
i
i
i
i
Również laureaci drugiej nagrody mogą pochwalić się kilkoma zwycięstwami zdobytymi na przestrzeni ostatnich miesięcy. Drugie miejsce zajęło bowiem warszawskie biuro Projekt Praga (zespół w składzie: Karolina Tunajek, Marcin Garbacki, Patrycja Arasim, Damian Kasperowicz, Katarzyna Krokos, Joanna Ryżko, Kinga Rzeplińska, Zofia Stachura i Jacek Wochowski), zwycięzcy konkursu na koncepcję nowego gmachu Akademii Sztuk Pięknych im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu i wspomnianego już na zespół Sądu Apelacyjnego i Sejmiku Województwa Mazowieckiego.
Czytaj też: Nowy budynek ASP we Wrocławiu: wyniki konkursu SARP |
Jury podkreśliło, że projekt muzealnego pawilonu zaproponowany przez warszawiaków elegancko rozwiązuje wszystkie wymagania i zagadnienia konkursowe, nawet te przeciwstawne (sic!). Projektowana architektura składa się z połączenia dwóch uzupełniających się stref, odnoszących się zarówno do bezpośredniego kontekstu, jak i do funkcji. Dolna należy do świata parku, jest bardzo publicznym elementem projektowanego wnętrza, a górna, bardziej biurowa, stanowi łącznik pomiędzy światem pobliskich biurowców i instytucji muzeum – zwracali uwagę sędziowie.
i
i
i
i
i
i
Trzecie miejsce zajęła pracownia WXCA (zespół w składzie: Szczepan Wroński, Michał Czerwiński, Anna Dobek-Lenczewska , Anna Majewska-Karolak, Andrzej Bulanda, Zuzanna Rosińska, Michał Sokołowski, Małgorzata Bonowicz, Julia Shvets, Agnieszka Roś, Jerzy Marasek, Jan Binzer). Jak uzasadniało jury, projekt budynku krajobrazu umieszcza wszystkie wymagane funkcje pod ziemią, aby bryła nowego gmachu nie kontrastowała z zabytkowym parkiem i gmachem Muzeum. Koncepcja poetycko wpisuje się w stołeczną skarpę, która – jak wiadomo – składa się zarówno z licznych instytucji, jak i ciągów parków, co czyni ją esencjonalnym, warszawskim. Mimo wielu trudności funkcjonalnych i technicznych wynikających z tak radykalnego założenia, autorzy umiejętnie poradzili sobie z większością z nich.
Zespół WXCA ma na koncie całą masę projektów muzealnych, by wymienić tylko budowane na warszawskiej Cytadeli Muzeum Historii Polski, planowane we Wrocławiu Muzeum Lubomirskich czy Powstania Wielkopolskiego w Poznaniu. Tym razem zaproponowali zanurzoną w parku, horyzontalną bryłę z centralnie umieszczonym wejściem w formie owalnego, krajobrazowego otwarcia.
Czytaj też: Budowa Muzeum Historii Polski |Jak podkreślają, kultura może pomóc w kształtowaniu lepszej przyszłości, zamanifestować aktywne uczestnictwo w aktualnym globalnym zjawisku zwrotu ku naturze. Zaproponowane rozwiązanie jest swego rodzaju manifestem tego, jak rozwija się nasze rozumienie celi realizowanych przez takie instytucje – prezentowania kultury jako żywego, aktywnego uczestnika w życiu społeczeństwa, budującego jego świadomość i tożsamość wyznaczające i kształtujące kierunki dyskursu publicznego – mówi Anna Majewska-Karolak z WXCA, współautorka projektu. Obraz tworzony przez projektowany budynek podkreśla takie wartości jak: otwartość, dostępność, zwrócenie się ku naturze, mądre gospodarowanie zasobami, współistnienie kultury z naturą – dodaje Anna Dobek-Lenczewska z WXCA.
i
i
i
i
i
i
i
Sędziowie przyznali też dwa równorzędne wyróżnienia. Pierwsze otrzymało szwajcarskie biuro Schmidlin Architekten (zespół w składzie: Chasper Schmidlin, Paweł Lisiak, Alicja Hildbrand, Markus Urbscheit), znane w Polsce przede wszystkim z projektu Muzeum Susch w Gryzonii, zrealizowanego dla Grażyny Kulczyk („A-m” 03/2019). Jak podkreśliło jury, ich praca to ciekawy głos w dyskusji o estetyce gmachów instytucjonalnych w przestrzeni publicznej. Autorska propozycja prostej bryły pokrytej elewacją z ubitej ziemi, zwieńczonej zielenią i publiczną promenadą wokół dachów wprowadza nową, nieautorytatywną estetykę pomiędzy zespoły budynków instytucjonalnych. Pragmatyczny, ale mocno schematyczny projekt wyróżnia się prośrodowiskową propozycją materiałów.
i
i
i
i
i
i
Drugie wyróżnienie przyznano pracowni IFA Kamil Dmochowski z Gdańska (zespół w składzie: Kamil Domachowski, Marek Kleczkowski, Tomasz Stawicki, Joanna Kasprzak, Maciej Busch, Magdalena Kozłowska, Magdalena Klimowicz, Julia Selimowa, Adrianna Jemioł, Karolina Wood-Domachowska, Aneta Rompkowska, Tomasz Zalewski (SZUMGRUPA), Paweł Grabarczyk (SZUMGRUPA), Jakub Brzuchański) za racjonalny i stosowny w proporcjach dialog przestrzenny z sąsiadującymi. Na szczególne podkreślenie zasługuje zamknięcie perspektywiczne przejścia pomiędzy dawnym budynkiem KC a Giełdą Papierów Wartościowych – czytamy w uzasadnieniu. A sami autorzy tłumaczą: Celem naszego założenia było niezdominowanie otoczenia nową formą architektoniczną. Poprzez ukrycie części budynku w kondygnacji podziemnej, udało nam się stworzyć nadziemną kostkę o możliwie najmniejszych wymiarach. Bryła jest odsunięta od istniejącego gmachu muzeum, dzięki czemu nie zakłóca widoku elewacji, a jej lokalizacja dodatkowo zamyka oś widokową pasażu. Pawilon restauracyjny, wyciągnięty poza obrys projektowanego kubika, ma na celu pobudzić park do życia. Skupiliśmy też uwagę na bezpieczeństwie cennych dóbr narodowych, ukrywając zbiory w kondygnacjach podziemnych z funkcją schronów, co jest szczególnie ważne w obliczu obecnej sytuacji wojennej.
i
i
i
i
i
i
i
Newsletter „Architektury-murator”co tydzień nowa porcja najświeższych architektonicznych newsów z Polski i ze świata!
