Konkurs architektoniczny na nowe zagospodarowanie rejonu ulic Złotej i Zgoda jest częścią programu Nowe Centrum Warszawy, który prezydent Rafał Trzaskowski ogłosił jeszcze pod koniec 2019 roku. Chcemy Warszawy zielonej i bezpiecznej dla wszystkich. Wygodnej zarówno dla dzieci, seniorów, pieszych i rowerzystów. Tego oczekuje większość mieszkańców. Dlatego przebudowujemy już tzw. plac Pięciu Rogów, rozstrzygnęliśmy konkurs i wiemy jak będzie wyglądać ulica Chmielna. A teraz ogłaszamy kolejny – na koncepcję zagospodarowania przestrzeni w rejonie ulic Złotej i Zgoda. Zmieniamy nasze miasto w ramach programu Nowe Centrum Warszawy – mówił w czerwcu zastępca prezydenta Michał Olszewski.
Czytaj też: Chmielna odNowa: wyniki konkursu architektonicznego |W rejonie ulic Złotej i Zgoda znajdują się nie tylko zabytkowe kamienice, jak choćby Dom Pod Orłami, ale też Domy Towarowe „Centrum” czy Filharmonia Narodowa. W tak atrakcyjnej przestrzeni dominują jednak ciągle samochody i parkingi, a nie piesi. Władze miasta chcą zapewnić łatwy dostęp do tych miejsc wszystkim, również osobom o ograniczonej mobilności i percepcji. Wprowadzić tam więcej zieleni, małą architekturę i trwałe, wygodne nawierzchnie.
Zmiany w rejonie ulic Złotej i Zgoda
Zmieni się skrzyżowanie ulic Złotej przy pasażu Wiecha z Marszałkowską, gdzie planujemy plac miejski, który zostanie połączony z placem Defilad naziemnym przejściem dla pieszych przez ulicę Marszałkowską. Przekształcimy też plac Emila Młynarskiego przy Filharmonii Narodowej. Teraz to wielki parking. Chcemy, by w tym miejscu powstał plac przyjazny dla wszystkich użytkowników – zapowiada Marlena Happach, architekt miasta.W ramach konkursu architekci mieli też zaproponować, co zrobić z tunelem w osi ul. Złotej pod ul. Marszałkowską. Miasto w zaleceniach konkursowych podpowiadało różne rozwiązania – można było z niego zrezygnować albo zachować jako połączenie piesze z ofertą usługową. Kolejna opcja to wykorzystanie tunelu w powiązaniu z podziemiami Domów Towarowych „Centrum”. W rejonie objętym konkursem autorzy projektów mieli też uporządkować miejsca postojowe. Ich rozkład powinien być dostosowany do funkcji przestrzeni. Pod placem Defilad działa parking podziemny, a do 2024 roku pod placem Powstańców Warszawy powstanie podziemny parking na 420 aut.
Teren objęty konkursem: rejon Złotej i Zgoda
Obszar realizacyjny konkursu dotyczył ul. Zgoda (od tzw. placu Pięciu Rogów do skrzyżowania z ul. Henryka Sienkiewicza wraz ze skwerem przy Domu pod Orłami i skwerem przy budynku ul. Zgoda 12), ul. Złotej (od skrzyżowania z ulicami Zgoda, Jasna i Kazimierza Brokla do ul. Marszałkowskiej wraz z fragmentem placu przed Pałacem Kultury i Nauki oraz pasażami pomiędzy ul. Złotą a skwerem przy ul. Zgoda 12 i przejściem na tyłach kina Relax do Pasażu Wiecha), placu Emila Młynarskiego oraz ul. Henryka Sienkiewicza na odcinku od ul. Jasnej do ul. Marszałkowskiej. Obszar studialny był większy i obejmował ulice: Przeskok, Brokla, Boudena, Jasną, Moniuszki, fragment ulicy Sienkiewicza, Pasaż Wiecha z przyległym fragmentem ul. Chmielnej.W skład jury konkursowego weszło 13 osób: Michał Olszewski, zastępca prezydenta m.st. Warszawy, Marlena Happach, architekt miasta, Jan Maciej Chmielewski (Towarzystwo Urbanistów Polskich), Tamás Dombi (Biuro Zarządzania Ruchem Drogowym), Sławomir Gzell (sędzia OW Stowarzyszenia Architektów Polskich), Elżbieta Jóźwik (dzielnica Śródmieście, Urząd m.st. Warszawy), Stanisław Kosewski (sędzia społeczny z Rady Osiedla Centrum), Michał Krasucki (Biuro Stołecznego Konserwatora Zabytków), Łukasz Puchalski (Zarząd Dróg Miejskich), Anna Stasiewicz (Zarząd Terenów Publicznych), Michał Tatjewski (sędzia referent, OW Stowarzyszenia Architektów Polskich), Wojciech Wagner (Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego) i Monika Wróbel (architekt).
i
Wyniki konkursu na zagospodarowanie rejonu ul. Złotej i Zgoda
W pierwszym etapie uczestnicy złożyli 23 opracowania studialne. Spośród nich sąd konkursowy wyłonił sześć, których autorów zaprosił do etapu drugiego. Wybrane zespoły miały rozwinąć swoje propozycje po uwzględnieniu uwag ekspertów. Ostatecznie złożono pięć prac.Pierwsze miejsce, 80 tys. zł i zaproszenie do negocjacji w trybie zamówienia z wolnej ręki otrzymało biuro RS Architektura Krajobrazu. Jak czytamy w uzasadnieniu, zwycięska praca jest spójna stylistycznie w całym zakresie opracowania. Autorzy zaproponowali właściwy podział na strefy, które mimo przypisanych im różnych funkcji łączą się czytelnie w jednolitą, powiązaną przestrzennie całość. Trafne rozwiązania przestrzenne uzupełnia starannie dopracowany detal. Sąd konkursowy docenił konsekwentne wykorzystanie zieleni wysokiej jako spajającego elementu kształtowania przestrzeni publicznych, z jednoczesną dbałością o piętrowość kompozycji roślinnej i podkreśleniem osi ulic oraz placów, w szczególności ulicy Zgoda. Uwagę zwraca przemyślany sposób letniego i zimowego funkcjonowania przestrzeni publicznych, np. możliwość używania lustra wody zimą. Pracę wyróżniają najlepiej zaprojektowane obszary z zakresu studialnego konkursu. Na uznanie zasłużyły w szczególności koncepcje zagospodarowania ciągów ulic Moniuszki, Jasnej oraz Pasażu Wiecha – pokreślili sędziowie.
Zwycięska koncepcja zapowiada atrakcyjną i bogatą przyrodniczo zieloną przestrzeń publiczną. W planach jest 167 drzew oraz wytyczenie blisko 3 tys. m² zieleni z bylinami i krzewami. Autorzy założyli, że większość potrzeb parkingowych uda się zapewnić w garażu podziemnym pod pl. Powstańców Warszawy. Ruch w rejonie ulic Złotej i Zgoda ma być więc znacznie ograniczony i uspokojony. Powstaną tzw. strefy zamieszkania i Tempo 30 z wjazdem głównie dla dostaw i pojazdów technicznych. Jednocześnie w tym obszarze zachowana zostanie w nowej aranżacji znaczna liczba naziemnych miejsc postojowych, przeznaczonych przede wszystkim dla mieszkańców bądź obsługi dostaw.
Projektanci proponują ponadto likwidację tunelu w osi ul. Złotej i wykorzystanie tego miejsce na podziemny zbiornik retencyjny. Wodę przewidzieli też w centralnej części placu na ul. Złotej. W płytkiej niecce efektownie odbijałaby się bryła Pałacu Kultury, a rzędy drzew wzdłuż ulicy podkreśliłyby oś widokową na Pałac.
Według nagrodzonej pracy przed Domem pod Orłami ma powstać reprezentacyjny, zielony plac. Jak czytamy w opisie, ma to być prawdziwe instagram place. Z kolei zdominowany obecnie przez samochody plac Młynarskiego przed Filharmonią Narodową zamieni się w Ogród Muzyki. Autorzy zapowiadają wielorzędowe nasadzenia i wysokie krzewy, które mają izolować jego przestrzeń od zgiełku miasta. Podest wzdłuż gmachu Filharmonii pełniłby funkcję zewnętrznego foyer. Można by na nim urządzać koncerty plenerowe i różne inne wydarzenia. Działałyby też ogródki gastronomiczne.
Przy ulicach Zgoda 12 i Sienkiewicza przewidziano urządzenie ogrodu sąsiedzkiego. Z myślą o mieszkańcach z pobliskich domów, zaplanowano tam m.in. miejsce na plac zabaw, siłownię, stoliki do gry w szachy i ławki.
i
Drugą nagrodę i 40 tys. zł otrzymała pracownia JAZ+Architekci. Jury doceniło ich propozycję wprowadzenia osi wodnej w ul. Złotej. Rozwiązanie to podkreśliło rangę osi Pałacu Kultury i Nauki w kompozycji przestrzeni. Zastosowane rozwiązania dobrze nawiązują do śródmiejskiego, wielofunkcyjnego i gwarnego charakteru terenu – czytamy w uzasadnieniu. Sędziowie zwrócili też uwagę na wyraźny podział na cztery główne przestrzenie publiczne o zróżnicowanych funkcjach i charakterze oraz podkreślenie indywidualnych cech tych przestrzeni, m.in. wprowadzenie ogrodu różanego otwierającego widok na elewację Domu pod Orłami, zaproponowanie funkcji targowej na placu na zakończeniu ul. Zgoda oraz wytworzenie kameralnego wnętrza amfiteatru wśród zieleni na placu Młynarskiego. Autorzy dopracowali również przestrzenie niepierwszoplanowe, takie jak pasaże, nadając im indywidualny charakter i proponując rozwiązania w zakresie oświetlenia. Poprawnie rozwiązany został również odcinek ulicy Zgoda od tzw. placu Pięciu Rogów do ul. Złotej z dużą ilością zieleni niskiej i wysokiej oraz właściwą lokalizacją funkcji. Ciekawym jest pomysł adaptacji na magazyny Muzeum Sztuki Nowoczesnej przestrzeni po przejeździe na osi ul. Złotej po zachodniej stronie ul. Marszałkowskiej – piszą jurorzy.
i
Sędziowie przyznali ponadto dwie równorzędne nagrody trzecie. Otrzymali je Patryk Gwiazda, Dawid Jarosz i Przemysław Tymoszuk za bogaty i przemyślany program funkcjonalny, w szczególności zagospodarowanie placu przy ul. Zgoda 12, oraz firma Juvenes Projekt za próbę wykorzystania przestrzeni po tunelu w osi ul. Złotej, w której w której zaproponowano patio z drzewami o koronach widocznych z poziomu chodnika prowadzących do tunelu zaadaptowanego na klub muzyczny lub galerię sztuki.
i
i
Wyróżnienie w konkursie trafiło do biura S&P Architektura Krajobrazu. Jury doceniło autorów za ciekawe rozwiązanie połączenia przestrzeni ul. Złotej z przestrzenią po tunelu, w tym zastosowanie kurtyny wodnej.
i
Jak zapowiada odpowiedzialny za realizację Zarząd Dróg Miejskich, rozpoczęcie inwestycji na podstawie zwycięskiej pracy planowane jest wstępnie na 2023 rok. Dyskusja pokonkursowa o koncepcjach zmian w rejonie ulic Złotej i Zgoda odbędzie się online 6 grudnia na kanale ZOOM ZODIAKU Warszawskiego Pawilonu Architektury.
Newsletter „Architektury-murator”co tydzień nowa porcja najświeższych architektonicznych newsów z Polski i ze świata!
