Życie w Architekturze 2025. Dom w Staniszowie. XM Architekten, Karol Łącki, Dominik Pierzchlewicz

Życie w Architekturze 2025. Dom w Staniszowie. Założenia Autorskie

Projekt bezpośrednio przetwarza zastane warunki miejsca – geometrie stoku, walory krajobrazowe, konserwatywny kontekst podmiejskiego osiedla i jego planu miejscowego – aktywując je jako podstawowe parametry koncepcji przestrzennej i szukając chwiejnej równowagi pomiędzy stylistyczną normą przedmieścia i jej kontestacją. Typologia domu parterowego zestawiona w dosłowny sposób z istniejącą rzeźbą terenu sprawia, że wnętrza podążają za geometrią stoku – poszczególne funkcje mają zawsze bezpośredni kontakt z ogrodem - znajdują się więc na wzajemnie różnych poziomach i mają odmienne wysokości. Górski krajobraz staje się częścią wnętrz nie tylko wizualnie, poprzez precyzyjnie wykadrowane widoki w otworach okiennych, ale i fizycznie podczas przemieszczania się wewnątrz domu.

Elewacje budynku, podporządkowując się wyłącznie relacji wnętrza z krajobrazem, wymykają się zasadom tradycyjnej kompozycji, budując dialektyczną relację z sąsiadującą zabudową. Funkcjonalny rozkład pomieszczeń unika całkowicie tworzenia korytarzy – „zaoszczędzona” w ten sposób powierzchnia użytkowa pozwala na stworzenie dodatkowej, nadprogramowej centralnej przestrzeni, która wykorzystując geometrie wymaganego w planie miejscowym spadzistego dachu, sięga po jego szczyt - otwierając widok na niebo. Wszystkie pomieszczenia zostają rozpięte pomiędzy tak współcześnie zdefiniowaną sienią wiejskiego domu i malowniczym górskim pejzażem.

Życie w Architekturze 2025. Dom w Staniszowie. Autorzy

Autor projektu:   

XM Architekten, Karol Łącki, Dominik Pierzchlewicz

Zespół autorski:

Piotr Brzoza, Daniel Kiss, Karol Łącki, Dominik Pierzchlewicz

Dlaczego wg zgłaszających ta realizacja powinna zdobyć Grand Prix:

Projekt podejmuje temat najbardziej powszechnej i codziennej formy architektury – domu jednorodzinnego. Nie neguje arbitralnie jego formy czy estetyki, lecz ukazuje potencjał indywidualnego wykorzystania cech miejsca i mieszkańców: walorów krajobrazowych, rzeźby terenu czy też relacji przestrzennych. Jest to potencjał wrażliwej analizy i jej przełożenia na trójwymiarową przestrzeń, jako alternatywy dla powtarzanych, standaryzowanych rzutów lub dyktowanych modą elewacji. Posadowienie podłogi pomieszczeń na zmiennych poziomach, podążających za łagodnie opadającym stokiem, ustala hierarchię wnętrz, różnicuje ich wysokość i wiąże je jednocześnie ściśle z otoczeniem. Natomiast wprowadzenie do programu centralnej, niezwykle wysokiej i oświetlonej z góry przestrzeni diametralnie zmienia nie tylko percepcję, ale i sposób użytkowania całego domu przez jego mieszkańców. Jest to miejsce wspólne, w którym spotykają się i przecinają drogi oraz funkcje. Dzięki niemu dom powraca do swojej pierwotnej, archaicznej definicji – wspólnego schronienia rodziny. Architektura wykracza tu poza granice estetycznego tła – oferuje scenę dla codziennego życia, aktywnie je moderując, jako rezultat intensywnej pracy z jej mieszkańcami przy jego tworzeniu.

Dom w Staniszowie. Metryka realizacji

Oficjalna nazwa i typ realizacji: Dom w Staniszowie, budynek jednorodzinny 

Inwestor: Prywatny 

Generalny wykonawca: Metoda gospodarcza

Wykonawca konstrukcji: Przedsiębiorstwo Budowlane Stalbet sp. z o.o Jelenia Góra

Powierzchnia użytkowa: 203.7 m2

Powierzchnia terenu/kubatura: 1783 m2/1254.2 m3

Data przygotowania projektu/ukończenia realizacji: 2021/2024

10. edycja Życia w Architekturze

Wystartowała 10. edycja konkursu ŻYCIE W ARCHITEKTURZE. To wyjątkowe przedsięwzięcie, w którym od 1995 roku nagradzamy polskie realizacje, w najlepszy lub najciekawszy sposób wskazujące kierunek myślenia o relacjach życia i architektury. Na autorów i autorki najlepszego obiektu lub przestrzeni (Grand Prix) czeka nagroda pieniężna w wysokości 20 000 zł.

Czytaj więcej o konkursie Życie w Architekturze 2025

ŻYCIE W ARCHITEKTURZE to najstarszy, organizowany nieprzerwanie od przełomu 1989 roku konkurs na najbardziej wartościowe realizacje w Polsce. W dziewięciu poprzednich edycjach rywalizowało w sumie ponad 3000 budynków i przestrzeni publicznych. Konkurs niezmiennie wskazuje nowe zjawiska, potrzeby i kierunki, jakie pojawiają się w dziedzinie projektowania. Co kilka lat stwarza okazję do spojrzenia na polską architekturę z szerokiej perspektywy. Nie jest ona zniekształcona, bo projekty nie są nominowane, lecz nadsyłane przez samych autorów.

Jury konkursu Życie w Architekturze 2025

Życie w Architekturze 2025. Rekordowe zgłoszenia

W tym roku pracownie architektoniczne zgłosiły do konkursu blisko 400 realizacji (wciąż trwa ich weryfikacja pod kątem zgodności z regulaminem). W tej edycji czeka na Was kilka nowości. Najważniejszą z nich jest brak kategorii. Nie będziemy oddzielnie oceniać np. domów jednorodzinnych czy obiektów komercyjnych. Chcemy skoncentrować się na ŻYCIU w architekturze, czyli jej relacji z odbiorcami i otoczeniem. Kolejną kwestią jest wprowadzenie wojewódzkich list TOP 10, czyli zestawienia najciekawszych realizacji w każdym z 16 województw. Ogłoszenie każdej listy TOP 10 będzie odbywało się w formie audycji, w której opowiemy o wybranych realizacjach i przedstawimy uzasadnienie naszych decyzji.

Zasady konkursu Życie w Architekturze 2025

Cieszymy się, że spośród wszystkich polskich realizacji z lat 2020-2024 będziemy mogli wspólnie wybrać:

Najlepszy obiekt lub przestrzeń 
wskazujące kierunek 
myślenia o relacjach życia 
i architektury (Grand Prix)Ulubieńca PublicznościLaureata Środowiska 
przyznawany przez 
architektów i architektkiLaureatów Nagrody Sponsora – firmy Velux

Ze 160 najlepszych polskich projektów wybierzemy TOP 60, czyli 60 najciekawszych obiektów lub przestrzeni. Zostaną one poddane ocenie naszego jury i to właśnie spośród nich wyłoniony zostanie laureat nagrody Grand Prix, a drogą głosowania wskazani zdobywcy tytułów Ulubieniec Publiczności oraz Laur Środowiska – Nagroda Architektów i Architektek.

Dzięki firmie VELUX będziemy mogli także wręczyć trzy dodatkowe nagrody. Zostaną one przyznane tym realizacjom, które wykorzystują światło dzienne jako element kształtowania architektury i poprawy jakości przestrzeni pod dachem z wykorzystaniem okien dachowych. Suma nagród fundowanych przez sponsora wynosi 10 000 zł. Rozstrzygnięcie nastąpi w grudniu 2025 roku.

Sponsorzy konkursu. Na zwycięzcę czeka 20 000 zł

Całe to przedsięwzięcie nie byłoby możliwe bez wsparcia naszych partnerów. Głównym sponsorem 10. edycji ŻYCIA W ARCHITEKTURZE jest Saint-Gobain. Wśród grona sponsorskiego znajdziemy także właścicieli marek: Aluprof, Dyson, Humanscale i VELUX, a także Ecophon, Glassolutions, Isover, Leca, Rigips, Weber oraz Swisspacer z Grupy Saint-Gobain.

Na zdobywcę Grand Prix czeka 20 000 zł.