Życie w Architekturze 2025. Rewitalizacja i aranżacja wnętrz Pałacu Rzeczypospolitej. Tomasz Konior, Dominik Koroś, PAS PROJEKT, Małgorzata Golenko, GROUP AV, Agata Sitko, Dominik Budyn, Adam Rogalskii

Życie w Architekturze 2025. Rewitalizacja i aranżacja wnętrz Pałacu Rzeczypospolitej. Założenia Autorskie

Zbudowany ponad 300 lat temu, według projektu Tylmana z Gameren, pałac dla rodziny Krasińskich przeszedł burzliwą historię, niemal doszczętnie zniszczony w czasie II wojny światowej, został odbudowany na podstawie dawnych rycin. Choć oryginalna substancja ogranicza się do piwnic i fragmentów murów, obiekt wciąż uchodzi za jeden z najpiękniejszych barokowych pałaców w Polsce.

Dziś odzyskuje dawną rangę dzięki przemyślanej renowacji i nowej funkcji. Pałac zyskał status otwartego dla wszystkich skarbca Biblioteki Narodowej. Przez dekady służył jako magazyn zbiorów, teraz stał się miejscem ekspozycji, edukacji i spotkań. Otwarty zarówno od strony placu, jak i ogrodu, ponownie podkreśla osiowość założenia urbanistycznego. Przywrócono historyczne wejścia, udostępniono wnętrza w tym podziemia, które mieszczą dziś warsztaty papieru, kaligrafii oraz salę multimedialną. Na parterze znalazło się też miejsce dla kawiarni, księgarni i przestrzeni konferencyjnych. Obiekt dostosowano w pełni do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Wyzwanie stanowiła odpowiednia ekspozycja Biblioteki z Pałacu w Wilanowie, cennego księgozbioru i wyposażenia ocalonego z wojennej pożogi. W tym celu przebudowano część północnego skrzydła. Nowa przestrzeń zapewnia jej optymalne warunki klimatyczne i bezpieczeństwo. Sala Biała, wcześniej zajęta przez kolekcję, odzyskała reprezentacyjny charakter i wraz z Salą Kariatyd, Salą Rycerską oraz spektakularną klatką schodową ukazuje kunszt dawnych mistrzów. Prace konserwatorskie objęły posadzki, ściany, sklepienia oraz dawne wyposażenie: drzwi, żyrandole, okucia. Zredukowano dawną kolorystykę, eksponując kamień i stiuki. Zastosowano nowoczesne oświetlenie, wydobywające strukturę i detale sztukaterii. Instalacje ukryto w zabytkowych ścianach. W kontraście do historycznej tkanki wprowadzono współczesne gabloty i meble. Multimedia wzbogacają narrację np. w specjalnym pomieszczeniu poświęconym urnie z prochami spalonych książek.

Życie w Architekturze 2025. Rewitalizacja i aranżacja wnętrz Pałacu Rzeczypospolitej. Autorzy

Autor projektu:

Tomasz Konior, Dominik Koroś, PAS PROJEKT, Małgorzata Golenko, GROUP AV, Agata Sitko, Dominik Budyn, Adam Rogalski

Zespół autorski:

Andrzej Witkowski, Paweł Jurkiewicz, Sławomir Golenko, Łukasz Magdziarz, Katarzyna Jarosz, Maciej Smyk, Marzena Cieniawska

Dlaczego wg zgłaszających ta realizacja powinna zdobyć Grand Prix:

Rewitalizacja Pałacu Rzeczypospolitej to przykład wyjątkowej harmonii między dziedzictwem a współczesnością. To nie tylko udana dawna rekonstrukcja zniszczonego niemal całkowicie barokowego gmachu to także współczesna przemyślana, odpowiedzialna metamorfoza, która przywraca obiektowi należne miejsce w przestrzeni publicznej i świadomości społecznej. Wpisując się w ideę życia w architekturze, projekt czyni pałac na nowo żywym, otwartym i potrzebnym. Zabytkowa oś plac, pałac, ogród odzyskała znaczenie urbanistyczne.

Pałac, przez lata niedostępny, dziś znów zaprasza. Przewidziano funkcje społeczne, edukacyjne i kulturalne: warsztaty, wystawy, księgarnię, kawiarnię, sale konferencyjne. Uczyniono go w pełni dostępnym dla osób z niepełnosprawnościami. Udało się to bez szkody dla dziedzictwa – przeciwnie: jego wartość została uwypuklona. Prace konserwatorskie przywróciły świetność historycznym wnętrzom, a jednocześnie dyskretnie wprowadzono nowoczesne technologie od systemów klimatyzacyjnych po multimedia. Szczególne wyzwanie stanowiła adaptacja przestrzeni dla Biblioteki Wilanowskiej. Wrażliwa ingerencja w północne skrzydło pałacu umożliwiła ekspozycję bezcennego księgozbioru i jego oryginalnego wyposażenia w warunkach spełniających najwyższe normy bezpieczeństwa.

Sala Biała, wcześniej ukryta, znów lśni. Tak samo jak Sala Kariatyd czy klatka schodowa, dziś znów reprezentacyjne serce pałacu. To projekt godny uwagi za umiejętność wprowadzenia dużych zmian w niewidoczny sposób, za dbałość o detal, za poszanowanie przeszłości i otwartość na przyszłość. Za stworzenie miejsca, które łączy ludzi i epoki.

Rewitalizacja i aranżacja wnętrz Pałacu Rzeczypospolitej. Metryka realizacji

Oficjalna nazwa i typ realizacji: Rewitalizacja i aranżacja wnętrz Pałacu Rzeczypospolitej, budynek użyteczności publicznej 

Inwestor: Biblioteka Narodowa

Generalny wykonawca: WIBAR Instalacje sp. z o.o. sp.k., Eurobudowa sp. z .o.o.

Wykonawca konstrukcji: Leszek Dziuba, Marcin Polak

Powierzchnia zabudowy: 1848 m2

Powierzchnia całkowita: 6115 m2

Powierzchnia terenu/kubatura: 3341 m2/32936 m3

Data przygotowania projektu/ukończenia realizacji: 2016-2019/2024

10. edycja Życia w Architekturze

Wystartowała 10. edycja konkursu ŻYCIE W ARCHITEKTURZE. To wyjątkowe przedsięwzięcie, w którym od 1995 roku nagradzamy polskie realizacje, w najlepszy lub najciekawszy sposób wskazujące kierunek myślenia o relacjach życia i architektury. Na autorów i autorki najlepszego obiektu lub przestrzeni (Grand Prix) czeka nagroda pieniężna w wysokości 20 000 zł.

Czytaj więcej o konkursie Życie w Architekturze 2025

ŻYCIE W ARCHITEKTURZE to najstarszy, organizowany nieprzerwanie od przełomu 1989 roku konkurs na najbardziej wartościowe realizacje w Polsce. W dziewięciu poprzednich edycjach rywalizowało w sumie ponad 3000 budynków i przestrzeni publicznych. Konkurs niezmiennie wskazuje nowe zjawiska, potrzeby i kierunki, jakie pojawiają się w dziedzinie projektowania. Co kilka lat stwarza okazję do spojrzenia na polską architekturę z szerokiej perspektywy. Nie jest ona zniekształcona, bo projekty nie są nominowane, lecz nadsyłane przez samych autorów.

Jury konkursu Życie w Architekturze 2025

Życie w Architekturze 2025. Rekordowe zgłoszenia

W tym roku pracownie architektoniczne zgłosiły do konkursu blisko 400 realizacji (wciąż trwa ich weryfikacja pod kątem zgodności z regulaminem). W tej edycji czeka na Was kilka nowości. Najważniejszą z nich jest brak kategorii. Nie będziemy oddzielnie oceniać np. domów jednorodzinnych czy obiektów komercyjnych. Chcemy skoncentrować się na ŻYCIU w architekturze, czyli jej relacji z odbiorcami i otoczeniem. Kolejną kwestią jest wprowadzenie wojewódzkich list TOP 10, czyli zestawienia najciekawszych realizacji w każdym z 16 województw. Ogłoszenie każdej listy TOP 10 będzie odbywało się w formie audycji, w której opowiemy o wybranych realizacjach i przedstawimy uzasadnienie naszych decyzji.

Zasady konkursu Życie w Architekturze 2025

Cieszymy się, że spośród wszystkich polskich realizacji z lat 2020-2024 będziemy mogli wspólnie wybrać:

Najlepszy obiekt lub przestrzeń 
wskazujące kierunek 
myślenia o relacjach życia 
i architektury (Grand Prix)Ulubieńca Publiczności Laureata Środowiska 
przyznawany przez 
architektów i architektki Laureatów Nagrody Sponsora – firmy Velux

Ze 160 najlepszych polskich projektów wybierzemy TOP 60, czyli 60 najciekawszych obiektów lub przestrzeni. Zostaną one poddane ocenie naszego jury i to właśnie spośród nich wyłoniony zostanie laureat nagrody Grand Prix, a drogą głosowania wskazani zdobywcy tytułów Ulubieniec Publiczności oraz Laur Środowiska – Nagroda Architektów i Architektek.

Dzięki firmie VELUX będziemy mogli także wręczyć trzy dodatkowe nagrody. Zostaną one przyznane tym realizacjom, które wykorzystują światło dzienne jako element kształtowania architektury i poprawy jakości przestrzeni pod dachem z wykorzystaniem okien dachowych. Suma nagród fundowanych przez sponsora wynosi 10 000 zł. Rozstrzygnięcie nastąpi w grudniu 2025 roku.

Sponsorzy konkursu. Na zwycięzcę czeka 20 000 zł

Całe to przedsięwzięcie nie byłoby możliwe bez wsparcia naszych partnerów. Głównym sponsorem 10. edycji ŻYCIA W ARCHITEKTURZE jest Saint-Gobain. Wśród grona sponsorskiego znajdziemy także właścicieli marek: Aluprof, Dyson, Humanscale i VELUX, a także Ecophon, Glassolutions, Isover, Leca, Rigips, Weber oraz Swisspacer z Grupy Saint-Gobain.

Na zdobywcę Grand Prix czeka 20 000 zł.