Życie w Architekturze 2025. Rewitalizacja Parku Pole Mokotowskie w Warszawie. WXCA

Życie w Architekturze 2025. Rewitalizacja Parku Pole Mokotowskie w Warszawie. Założenia Autorskie

Pole Mokotowskie to jeden z największych i najpopularniejszych parków Warszawy. Zaprojektowany w latach 70. XX wieku został zmodernizowany po dziesięcioleciach. To również wyjątkowe zjawisko społeczne, powszechnie akceptowane jako miejsce nieformalnych działań mieszkańców, sieć wydeptanych ścieżek.

Celem projektu było przywrócenie jakości przestrzeni publicznej; wzmocnienie bioróżnorodności, poprawa gospodarki wodnej oraz modernizacja przestrzeni publicznych. Zaproponowane podejście zostało nazwane „akupunkturą projektową”, czyli zamiast rewolucji, podejście ewolucyjne. Projekt bazuje na wzmocnieniu istniejących potencjałów, poszanowaniu przyrody i codziennych rytuałów użytkowników.

Być może trywialnym, ale kluczowym pytaniem było: Czym właściwie jest Park? Na Polu funkcjonowała siatka nieoficjalnych, wydeptanych ścieżek, która stała się śladem realnych potrzeb. Celem było ich uznanie, wsparcie i utrwalenie – czasem poprzez powstrzymanie się od jakichkolwiek interwencji. W odpowiedzi założono różne kategorie tras: główne aleje, ścieżki do błądzenia, tranzytowe skróty, trasy spacerowe i sportowe – zarówno oficjalne, jak i spontaniczne utrwalonych śladów. Fundamentem idei było rozumienie dwoistej istoty parku miejskiego – jako domu człowieka i domu natury. Miejsca przyrody, człowieka, jak i strefa ich wzajemnych relacji mają stanowić jeden ekosystem. Znaczenie takiego podejścia potwierdzały wyniki kilkuetapowych konsultacji społecznych.

Szczególną uwagę poświęcono zszyciu Pola z miastem, poprzez uczytelnienie stref wejściowych, przekształcenie stref styku w stronę lepszej integracji z otoczeniem. Istotne było przywrócenie retencji wodnej: znaturalizowanie głównego zbiornika wodnego, stworzenie ogrodów deszczowych, wprowadzenie nowych warstw roślinności, przy jednoczesnej ochronie cennych siedlisk. A całość uzupełniona zaprojektowaną małą architekturą. Pole ma być wspólnym środowiskiem, w którym codzienność i przyroda współistnieją, wzajemnie się przenikają i wspierają

Życie w Architekturze 2025. Rewitalizacja Parku Pole Mokotowskie w Warszawie. Autorzy

Autor projektu:

WXCA

Zespół autorski:

Paweł Grodzicki, Szczepan Wroński, Marta Sękulska-Wrońska, Łukasz Szczepanowicz, Małgorzata Gilarska, Krzysztof Moskała, Paweł Wolanin, Magdalena Julianna Nowak, Agnieszka Radziszewska, Michał Poziemski, Anna Szymańska, Monika Lemańska, Aleksandra Wiktorko-Rakoczy, Maja Skibińska, Anna Wilczyńska, Grzegorz Gądek, Marcin Gąsiorowski.

Dlaczego wg zgłaszających ta realizacja powinna zdobyć Grand Prix:

Pole Mokotowskie to przestrzeń kształtowana równolegle przez działania projektowe i oddolne praktyki użytkowników. Rewitalizacja poprzedzona szerokimi konsultacjami społecznymi nie była tylko modernizacją, ale odpowiedzią na głęboko zakorzenione rytuały mieszkańców; ich codzienne ścieżki, przyzwyczajenia, wspomnienia. Założeniem projektowym było rozumienie parku jako miejsca współistnienia człowieka i natury.

Symbolicznymi personami procesu były nie tylko osoby, ale też rośliny, zwierzęta, ławki i kamienie – w duchu pytania Louisa Kahna: „What do you want, brick?”. Architekci przyjęli strategię „akupunktury projektowej” – subtelnych, punktowych interwencji, które wzmacniają istniejące procesy biologiczne i społeczne, nie naruszając ich balansu.

Największą i najtrudniejszą zmianą była naturalizacja głównego zbiornika wodnego. Betonowa niecka ustąpiła miejsca całorocznemu ekosystemowi – z rozlewiskiem, potokiem, szuwarami i systemem hydrobotanicznego oczyszczania. Przestrzeń została uspójniona poprzez ukształtowanie systemu biocenotycznego: ogrody deszczowe, śródleśne zakątki, sady, łąki i strefy dzikiej przyrody – pozostawione w stanie nietkniętym. W wielu miejscach celowo zrezygnowano z ingerencji, ograniczając działania do wytyczenia funkcjonalnych połączeń między siedliskami zwierząt. Park został potraktowany jako struktura sieciowa, oparta na powiązaniach wodnych, ścieżkach o zróżnicowanych funkcjach oraz relacjach społecznych. Wzmocniono te powiązania – zrewitalizowano tereny wokół zbiornika, rozbudowano istniejącą sieć tras i wymieniono nawierzchnie na przepuszczalne i naturalne. Wprowadzono nowe elementy małej architektury – drewniane pomosty o układzie tarasowym, deki, altany, ławki, siedziska i miejsca wypoczynku.

Pole Mokotowskie to żywy organizm, zmienna architektura, gdzie życie tworzą nie tylko ludzie, ale wszystkie istoty współtworzące ekosystem. To przestrzeń, w której odpowiedziano na realne potrzeby użytkowników i wyznaczono kierunki rozwoju.

Rewitalizacja Parku Pole Mokotowskie w Warszawie. Metryka realizacji

Oficjalna nazwa i typ realizacji: Rewitalizacja Parku Pole Mokotowskie w Warszawie, przestrzeń publiczna

Inwestor: Zarząd Zieleni m.st Warszawy

Generalny wykonawca: INMEL Sp. z o. o. Poznań

Wykonawca konstrukcji: Space-Group

Powierzchnia terenu: 665 031 m2, 66,5 ha + układ wodny 17 500 m2 (1,75 ha)

Data przygotowania projektu/ukończenia realizacji: 2019-2020/2023

10. edycja Życia w Architekturze

Wystartowała 10. edycja konkursu ŻYCIE W ARCHITEKTURZE. To wyjątkowe przedsięwzięcie, w którym od 1995 roku nagradzamy polskie realizacje, w najlepszy lub najciekawszy sposób wskazujące kierunek myślenia o relacjach życia i architektury. Na autorów i autorki najlepszego obiektu lub przestrzeni (Grand Prix) czeka nagroda pieniężna w wysokości 20 000 zł.

Czytaj więcej o konkursie Życie w Architekturze 2025

ŻYCIE W ARCHITEKTURZE to najstarszy, organizowany nieprzerwanie od przełomu 1989 roku konkurs na najbardziej wartościowe realizacje w Polsce. W dziewięciu poprzednich edycjach rywalizowało w sumie ponad 3000 budynków i przestrzeni publicznych. Konkurs niezmiennie wskazuje nowe zjawiska, potrzeby i kierunki, jakie pojawiają się w dziedzinie projektowania. Co kilka lat stwarza okazję do spojrzenia na polską architekturę z szerokiej perspektywy. Nie jest ona zniekształcona, bo projekty nie są nominowane, lecz nadsyłane przez samych autorów.

Jury konkursu Życie w Architekturze 2025

Życie w Architekturze 2025. Rekordowe zgłoszenia

W tym roku pracownie architektoniczne zgłosiły do konkursu blisko 400 realizacji (wciąż trwa ich weryfikacja pod kątem zgodności z regulaminem). W tej edycji czeka na Was kilka nowości. Najważniejszą z nich jest brak kategorii. Nie będziemy oddzielnie oceniać np. domów jednorodzinnych czy obiektów komercyjnych. Chcemy skoncentrować się na ŻYCIU w architekturze, czyli jej relacji z odbiorcami i otoczeniem. Kolejną kwestią jest wprowadzenie wojewódzkich list TOP 10, czyli zestawienia najciekawszych realizacji w każdym z 16 województw. Ogłoszenie każdej listy TOP 10 będzie odbywało się w formie audycji, w której opowiemy o wybranych realizacjach i przedstawimy uzasadnienie naszych decyzji.

Zasady konkursu Życie w Architekturze 2025

Cieszymy się, że spośród wszystkich polskich realizacji z lat 2020-2024 będziemy mogli wspólnie wybrać:

Najlepszy obiekt lub przestrzeń 
wskazujące kierunek 
myślenia o relacjach życia 
i architektury (Grand Prix)Ulubieńca Publiczności Laureata Środowiska 
przyznawany przez 
architektów i architektki Laureatów Nagrody Sponsora – firmy Velux

Ze 160 najlepszych polskich projektów wybierzemy TOP 60, czyli 60 najciekawszych obiektów lub przestrzeni. Zostaną one poddane ocenie naszego jury i to właśnie spośród nich wyłoniony zostanie laureat nagrody Grand Prix, a drogą głosowania wskazani zdobywcy tytułów Ulubieniec Publiczności oraz Laur Środowiska – Nagroda Architektów i Architektek.

Dzięki firmie VELUX będziemy mogli także wręczyć trzy dodatkowe nagrody. Zostaną one przyznane tym realizacjom, które wykorzystują światło dzienne jako element kształtowania architektury i poprawy jakości przestrzeni pod dachem z wykorzystaniem okien dachowych. Suma nagród fundowanych przez sponsora wynosi 10 000 zł. Rozstrzygnięcie nastąpi w grudniu 2025 roku.

Sponsorzy konkursu. Na zwycięzcę czeka 20 000 zł

Całe to przedsięwzięcie nie byłoby możliwe bez wsparcia naszych partnerów. Głównym sponsorem 10. edycji ŻYCIA W ARCHITEKTURZE jest Saint-Gobain. Wśród grona sponsorskiego znajdziemy także właścicieli marek: Aluprof, Dyson, Humanscale i VELUX, a także Ecophon, Glassolutions, Isover, Leca, Rigips, Weber oraz Swisspacer z Grupy Saint-Gobain.

Na zdobywcę Grand Prix czeka 20 000 zł.