Historia Centrum Nauki Kopernik nad Wisłą

Już w latach 70. fizyk Łukasz Turski wyszedł z pomysłem budowy w Polsce nowoczesnego centrum nauki na wzór słynnego Exploratorium w San Francisco. Poparcie władz Warszawy zyskał jednak dopiero 20 lat później, gdy ogromną popularność odniosły organizowane przez niego Pikniki Naukowe. W 2003 roku ówczesny prezydent miasta Lech Kaczyński podjął decyzję, by ośrodek tego typu zrealizować nad dopiero ukończonym tunelem Wisłostrady. Zbudowana w latach 70. arteria skutecznie odcięła lewobrzeżną Warszawę od Wisły, planowano więc, że dzięki przekryciu kilometrowego odcinka w pobliżu BUW-u miasto zyska atrakcyjną działkę nad wodą, którą sprzeda pod zabudowę komercyjną. Zmiana koncepcji i przeznaczenie terenu na cele kultury i rekreacji miało przywrócić rzekę wszystkim mieszkańcom. Stało się też podstawą do opracowania wytycznych pod plany zagospodarowania bulwarów. W marcu 2004 roku umowę w sprawie utworzenia CNK podpisali przedstawiciele ministerstwa nauki i informatyzacji, edukacji narodowej i sportu oraz władze samorządowe. W konsekwencji koszt wzniesienia obiektu wzięły na siebie te ostatnie, a państwo sfinansować miało wyposażenie planetarium i poszczególnych wystaw (w 2009 roku pozyskano dotację z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego). W grudniu 2005 roku rozstrzygnięto drugi konkurs na projekt budynku (poprzedni unieważniono z powodu błędów formalnych). Wygrało RAr-2 Laboratorium Architektury. Jury doceniło to, w jaki sposób autorzy wykorzystali lokalizację obiektu: zarówno jego architektura, jak i ukształtowanie parku na dachu są ściśle związane z rzeźbą terenu i nadwiślańskim krajobrazem. Centrum Nauki Kopernik to obecnie jedna z największych instytucji tego typu w Europie, a jego powstanie to także iście kopernikański przewrót w podejściu do nowoczesnych placówek kulturalno-edukacyjnych w Polsce.