Osiedle - ogród dla wrocławskiej klasy średniej. Przykład, jaki efekt daje umiejętność współpracy

Spis treści

1. Osiedle we Wrocławiu na Wielkiej Wyspie
2. Osiedle, które z góry przypomina orła
3. Sępolno. Plan urbanistyczny i dwa etapy budowy
4. Jedno osiedle, wielu architektów. Kooperatywa
5. Osiedle według projektu Hermanna Wahlicha, Paula Heima i Alberta Kemptera. Zdjęcia z drona

Sępolno jest bodaj najciekawszym przykładem osiedla dwudziestolecia międzywojennego we Wrocławiu - uznała Wanda Kononowicz, profesor Politechniki Wrocławskiej i architektka, która wiele swojej pracy poświęciła temu osiedlu.

Osiedle we Wrocławiu na Wielkiej Wyspie

Ma urok spokojnego, zielonego miasteczka z szeregową, niską zabudową, ogrodami i centralnym placem. Ma wyrazistą kompozycję przestrzenną. Przypomina nieco znane, wpisane na listę UNESCO osiedla z Berlina. Sępolno we Wrocławiu, dawniej - Zimpel. To część osiedla Biskupin-Sępolno-Dąbie-Bartoszowice, położonego na (sztucznej) Wielkiej Wyspie, otoczonej przez Odrę. Jest częścią wschodniego Śródmieścia, ma około 100 hektarów powierzchni i ok. 8 tys. mieszkańców. Jak przypomina portal tuwroclaw.pl, to tutaj wychowywali się Kinga Preis, Ewa Dałkowska czy Jan Borysewicz, tutaj dorastał Marek Hłasko.

Osiedle, które z góry przypomina orła

Dawniej Zimpel, dziś Sępolno. Jeśli słyszeliście coś o tym osiedlu, to na pewno to, że z góry przypomina w kształcie orła. Ale ten orzeł wyszedł mimochodem - nikt go tak nie planował. To, o co chodziło architektom, to osiedle - ogród. 

Aby powstało, potrzebnych było kilka czynników. Po pierwsze - duże zapotrzebowanie na tereny pod budowę. Początek XX wieku to był czas, kiedy Wrocław był jednym z najbardziej przeludnionych niemieckich miast. Potrzeba było nowych domów. 

Po drugie - uregulowanie Odry, aby akurat w tym miejscu można było budować. Bo choć wieś istniała od wieków, przez wieki nie miała szans na rozwój z racji faktu, że często była zalewana przez rzekę. Kanały Nawigacyjny i Powodziowy pomiędzy Bartoszowicami i Karłowicami powstały na początku XX wieku. Można było wykorzystać w końcu tereny pod budowę. W 1924 roku, dawny Zimpel został włączony w granice Wrocławia. 

Plan osiedla Zimpel zlecony został przez Siedlungsgesellschaft Breslau A.G. (czyli Towarzystwo Osiedlowe Wrocław, największą wówczas spółdzielnię mieszkaniową, która odpowiada tez np. za osiedle WuWa) architektom Paulowi Heimowi i Hermannowi Wahlichowi. Warto przypomnieć, że w latach 20. XX wieku podobnych założeń powstało we Wrocławiu sporo.

Sępolno. Plan urbanistyczny i dwa etapy budowy

Dzisiejsze osiedle Sępolno powstało w latach 1919-1935. Pierwszy etap do czas do 1926 roku, drugi - od 1926 do 1935.

Budowę realizowano etapami, bo nie cały teren należał do miasta. Najpierw budowano część północną, potem południową, a na końcu zachodnią oraz wschodnią. Pierwsza faza budowy obejmowała obszar między dzisiejszymi ulicami: Adama Mickiewicza, 9 Maja i Kosynierów Gdyńskich (lata 1919-1925), a jako pierwsze powstały domy przy Wysockiego.

Tu stanęły domy autorstwa Hermanna Wahlicha i Paula Heima. Były to budynki maksymalnie ośmiorodzinne, dwukondygnacyjne, nakryte dachami dwuspadowymi często z naczółkami i lukarnami strychowymi. Widać wpływy budownictwa angielskiego i nieco - do budownictwa pruskiego z początku XIX wieku.

Czytaj też:

Tu jest jakby luksusowo! W PRL każdy jadał w tych zajazdach

Jak przypomina tuwrocław.pl, pomysł okazał się strzałem w dziesiątkę.

Sępolno nie było pierwszym osiedlem tego typu we Wrocławiu, ale w odróżnieniu od innych zielonych osiedli z tamtego okresu zabudowanych drogimi willami – oferowało przeciętnie zarabiającym mieszkańcom ówczesnego Breslau wygodne mieszkanie lub dom z niewielkim ogrodem w zacisznej okolicy. Stało się idealnym osiedlem dla szeroko pojętej klasy średniej, co doceniono bardzo szybko – gdy ruszyła sprzedaż mieszkań, te rozeszły się błyskawicznie - czytamy na portalu.

Drugi etap osiedla, z roku 1926 już według projektu Paula Heima i Alberta Kemptera (panowie współpracowali przy wielu innych projektach we Wrocławiu), to szeregowa zabudowa przy dzisiejszej ulicy 9 Maja (1930) czy charakterystyczna brama, prowadząca w stronę centralnego placu osiedla. Budynki w tej części osiedla mają cechy ekspresjonizmu, a nawet - przez płaskie dachy - funkcjonalizmu. Jako ostatnie, w latach 1933 - 1935 powstały domy przy ul. Monte Cassino.

Jedno osiedle, wielu architektów. Kooperatywa

Jest jeszcze jednak sprawa, którą warto przypomnieć, mówiąc o Sępolnie: kooperatywa. Bo przecież nie tylko Hermann Wahlich i Paul Heim byli zaangażowani w jego powstanie. Na Sępolnie stoją domy, które zaprojektowało wielu innych architektów. To także:

• Albert Kempter
• Hans Thomas
• Paul Häusler
• Fritz i Paul Roder
• Heinrich Bussmann i Wilhelm Brix
• Hugo Althoff,

- Potrafili wypracować model pracy zespołowej, przy jednoczesnym szacunku do własnego indywidualizmu - przypominał Tomasz Kulik na łamach Gazety Wyborczej kilka lat temu.

Osiedle według projektu Hermanna Wahlicha, Paula Heima i Alberta Kemptera. Zdjęcia z drona