Chaos przestrzenny panujący w Warszawie nie odbiega od przeciętnej jego dawki obecnej w wielu polskich miastach, lecz ze względu na stołeczność pełni funkcję swoistego wzorca, na tle którego można ocenić próby zarządzania przestrzenią w innych miejscowościach. Nad warszawskim chaosem zapanować ma architekt miasta. Stanowisko to utworzono w Warszawie ponownie w 2016 roku po dziesięcioletniej przerwie, kiedy to władze samorządowe uznawały, że taka funkcja jest zbędna. Jej likwidacja była wręcz obietnicą złożoną w kampanii wyborczej w 2006 roku. Prezydent Warszawy przekonywała, że powoła sprawny zespół, tak aby zbyt duża władza nie leżała w ręku jednej osoby. Jednak od dwóch lat biurem architektury znów kieruje architekt miasta, Marlena Happach, a zmiana samorządowej kadencji stała się pretekstem do podsumowań.
Przez ponad dwadzieścia lat warszawskie Biuro Architektury i Planowania Przestrzennego we współpracy z innymi jednostkami urzędu wydawało własny biuletyn „Krajobraz Warszawski”. W niemal dwustu numerach dokumentowano dokonania miasta w zakresie urbanistyki i architektury, prezentowano wyniki konkursów i promowano dobre rozwiązania. Teraz wszystkie archiwalne wydania udostępniono na stronie biura. Biuletynową formułę zastąpił zaś elegancko wydany, również dostępny on-line, ponad stustronicowy wolumin „Plany Warszawy. Magazyn Architekta Miasta”. Pierwszy numer daje sprawozdanie z dwuletniej jego pracy. W nowej wizji działalności urzędu więcej uwagi poświęca się społecznemu udziałowi w procesie planistycznym. Zaangażowanie mieszkańców zatrzeć ma powszechne wrażenie, że planowanie to narzucona z góry wizja, efekt zmowy urbanistów z urzędnikami, uknuty na mapie leżącej na biurku w anonimowym pokoju, ukrytym w labiryncie korytarzy władzy. Według nowej filozofii urzędu to mieszkańcy są ekspertami, którzy znają otaczającą ich przestrzeń „jak własną kieszeń”, a miasto ma być kształtowane w procesie ciągłego dialogu. Okazało się bowiem, że przygotowane przez eksperckie zespoły i uchwalone ponad dekadę temu Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Warszawy szybko się zdezaktualizowało. Nie nastąpił przewidywany w nim przyrost ludności. Planiści nie zakładali też całkowitej deindustrializacji Warszawy, która wraz ze wzrostem wartości gruntów przestała być miastem przemysłowym. Dziś w rozważaniach o miejskości przeważyło myślenie, że istotniejsza od technokratycznych wizji rozwoju jest jakość życia i wygoda mieszkańców, w tym refleksja nad wpływem decyzji urbanistycznych na środowisko, choćby na ograniczenie smogu. Ekonomicznie uzasadnione stało się myślenie o mieście zwartym, gwarantującym łatwy dostęp do infrastruktury i zbiorowej komunikacji. Według urzędników biura najważniejsze wyzwania dla miasta to zahamowanie jego niekontrolowanego rozlewania się, odbudowa ciągłości tkanki miejskiej, intensyfikacja miejskości w centrum i wzmacnianie rangi centrów dzielnicowych. W magazynie oprócz zarysu nowej wizji warszawskiej urbanistyki znajdziemy także przegląd najpiękniejszych realizacji, które otrzymały nagrodę prezydenta miasta oraz plany nowych miejskich inwestycji publicznych wybranych w obowiązkowych od 2017 roku w Warszawie konkursach architektonicznych.
